Theo Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, trước sự thay đổi của tình hình kinh tế - xã hội, các văn bản pháp luật về đầu tư, tài chính, ngân sách đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nên cần được rà soát, nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung. Chính phủ đã khẩn trương rà soát, tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện các Luật trong lĩnh vực đầu tư, tài chính, ngân sách và xác định 7 Luật cần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp để thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, tạo động lực góp phần thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế…
Trong số các nội dung được sửa đổi, bổ sung, đáng lưu ý là phạm vi áp dụng của Luật Đấu thầu đối với doanh nghiệp nhà nước (DNNN), đơn vị sự nghiệp công lập được điều chỉnh theo hướng chỉ áp dụng đối với dự án của DNNN có sử dụng trên 50% vốn ngân sách nhà nước trong tổng mức đầu tư của dự án. Đối với gói thầu thuộc dự án sử dụng dưới 50% vốn ngân sách và các dự án đầu tư khác, doanh nghiệp nhà nước tự quyết định việc lựa chọn nhà thầu trên cơ sở công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình.
Dự thảo cũng cho phép đơn vị sự nghiệp công lập nhóm 1, nhóm 2 được tự quyết định việc lựa chọn nhà thầu khi thực hiện hoạt động đấu thầu không sử dụng ngân sách nhà nước nhằm nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị này.
Với Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP), dự thảo luật bổ sung quy định cho phép cá nhân được là nhà đầu tư được tham gia dự án PPP; cho phép áp dụng hợp đồng BOT đối với dự án nâng cấp, mở rộng công trình; bổ sung trường hợp chấm dứt hợp đồng trước thời hạn dự án PPP khi thương mại hoá sản phẩm khoa học, công nghệ không hiệu quả. Các trường hợp chỉ định nhà đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt cũng được mở rộng hơn, cụ thể là bổ sung trường hợp chỉ định đối với nhà đầu tư đề xuất dự án sở hữu công nghệ chiến lược; nhà đầu tư có cam kết tài chính; áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt đối với dự án khoa học công nghệ. Đồng thời phân quyền cho các bộ, ngành, địa phương được chủ động quyết định áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư (trong đó có hình thức chỉ định nhà đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt) để phù hợp với tính chất, quy mô, thực tiễn triển khai, đáp ứng yêu cầu về tiến độ thực hiện các dự án quan trọng, cấp bách.
Phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Thảo luận tại Phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Tùng thống nhất với việc trình nội dung sửa 7 luật ra Quốc hội, song đề nghị Chính phủ cần rà soát kỹ vì dự án luật có nhiều điểm mới, phạm vi sửa đổi rộng, tác động lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tập trung ưu tiên những vấn đề cấp bách cần giải quyết trong thực tiễn như tinh gọn bộ máy, đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ. Cùng với việc sửa đổi bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và nhiều dự án luật có liên quan để trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 9, nhiều ý kiến đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo rà soát các dự án luật và đối chiếu với các quy định để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.
Kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ rà soát đảm bảo các quy định trình sửa đổi phải là những vấn đề thực sự cần thiết, cấp bách, có khả năng triển khai thực hiện ngay để giải quyết các khó khăn, ách tắc hiện nay, tạo ra đột phá, tháo gỡ các điểm nghẽn phục vụ phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo theo tinh thần của Nghị quyết 57-NQ/TW và thúc đẩy tăng trưởng đạt được mục tiêu đề ra. Bên cạnh đó, đảm bảo tính ổn định, lâu dài, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, không để xảy ra tình trạng sửa đổi nhưng lại xuất hiện những vướng mắc, bất cập mới, gây thất thoát lãng phí tiền, tài sản của nhà nước.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, cần thực hiện đúng quan điểm của Nghị quyết 27, chỉ quy định những vấn đề đã chín, đã đủ rõ, được thực tế chứng minh là đúng để có sự đồng thuận và thống nhất cao. Đồng thời, thực hiện nghiêm Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.
Đối với nhưng vấn đề mới, lớn vượt quá thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến các cấp có thẩm quyền như: đối tượng áp dụng, hình thức lựa chọn nhà thầu; Nhà đầu tư của Luật Đấu thầu; quy định những khó khăn, vướng mắc trong các dự án BOT trong Luật PPP. Ngoài ra, rà soát các quy định đảm bảo Luật chỉ quy định các nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Đối với các chính sách không quy định tiền kiểm, cần quy định cơ chế hậu kiểm. Việc quản lý theo kết quả cần phải đảm bảo nguyên tắc, tiêu chí để xác định lượng hóa các kết quả đầu ra, phân cấp, phân quyền phải gắn với trách nhiệm cụ thể...
