Ảnh minh họa.
Dự thảo Luật BVQLNTD sửa đổi đã bổ sung khái niệm "hàng hoá, dịch vụ thiết yếu". Theo đó, trong Khoản 1 Điều 19 Luật BVQLNTD năm 2010 có quy định: “Tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ thiết yếu do Thủ tướng Chính phủ ban hành phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”. Thế nhưng, pháp luật hiện hành chưa đưa ra định nghĩa hay các tiêu chí, nguyên tắc để xác định hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
Nhằm tạo cơ sở thuận lợi và thống nhất để Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục này, dự thảo Luật BVQLNTD sửa đổi hiện bổ sung định nghĩa hàng hóa, dịch vụ thiết yếu tại khoản 6 Điều 3. Cụ thể: “Hàng hóa, dịch vụ thiết yếu là hàng hóa, dịch vụ có số lượng lớn người tiêu dùng mua, sử dụng thường xuyên, liên tục, có tác động trực tiếp, lâu dài tới người tiêu dùng”.
Dự thảo Luật BVQLNTD sửa đổi cũng bổ sung hành vi cấm liên quan đến việc quy định các điều khoản không có hiệu lực trong hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung. Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 16 Luật BVQLNTD năm 2010 quy định: “Điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực trong các trường hợp sau đây” và liệt kê 9 trường hợp được xác định là không có hiệu lực. Tuy nhiên, theo Điều 122 và Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, xét về mặt nội dung, giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội mới vô hiệu.
Để thống nhất với Bộ luật Dân sự 2015, khoản 3 Điều 16 Dự thảo Luật BVQLNTD sửa đổi bổ sung việc “quy định các điều khoản không có hiệu lực quy định tại Điều 24 của luật này trong các hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung” là một trong các hành vi bị cấm. Việc bổ sung này nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc tuyên bố vô hiệu theo cơ chế tố tụng dân sự đối với các trường hợp được Luật BVQLNTD (Điều 16 Luật 2010, nay là Điều 24 Dự thảo Luật sửa đổi) xác định là không có hiệu lực.
Không chỉ vậy, Luật BVQLNTD cũng bổ sung quy định về các nội dung cơ bản của hợp đồng theo mẫu. Hiện nay, trong một số lĩnh vực, chẳng hạn mua bán bất động sản, mua bán điện, viễn thông, ngân hàng… Nhà nước ban hành mẫu hoặc các yêu cầu cơ bản về nội dung của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng. Ngoài ra, các quy định tương tự không được quy định trong Bộ luật Dân sự, Luật BVQLNTD 2010 cũng như pháp luật chuyên ngành điều chỉnh các lĩnh vực khác.
Để cụ thể hóa các nội dung cần thiết phải được quy định cụ thể trong hợp đồng mẫu, giúp doanh nghiệp có cơ sở pháp lý khi xây dựng hợp đồng, đảm bảo tính tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tốt hơn và đáp ứng yêu cầu đặt ra của thực tiễn thực thi pháp luật, Dự thảo Luật BVQLNTD sửa đổi đã bổ sung các nội dung cơ bản phải có trong hợp đồng theo mẫu tại khoản 4 Điều 22 Dự thảo.
Ngoài ra, Luật mới cũng sửa đổi, bổ sung quy định về điều khoản của hợp đồng giao kết với người tiêu dùng, điều kiện giao dịch chung không có hiệu lực. Bên cạnh đó, bổ sung bốn trường hợp không có hiệu lực khác như quy định về chế tài theo hướng bất lợi hơn cho người tiêu dùng do vi phạm hoặc chấm dứt hợp đồng hoặc cho phép tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ gia hạn hợp đồng đã thỏa thuận với người tiêu dùng mà không quy định trách nhiệm thông báo trước hoặc không có cơ chế để người tiêu dùng lựa chọn gia hạn hay chấm dứt hợp đồng...
PV
Một số bất cập trong quá trình thực hiện cung cấp lý lịch tư pháp
