Phải công khai, minh bạch, biểu dương hoặc phê bình công khai trên báo chí, truyền hình. Họp Chính phủ hằng tháng sẽ biểu dương những địa phương, những ngành làm tốt, phê bình những đơn vị, địa phương, ngành làm không tốt trong quá trình giải ngân. Kiên quyết xử lý những bộ phận, những cá nhân thiếu trách nhiệm và công bố lên thông tin đại chúng.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh điều này khi kết luận Hội nghị giao ban trực tuyến với các địa phương về giải ngân vốn đầu tư công vào sáng nay (16/7).
Giải ngân vốn đầu tư công là một cứu cánh
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân 6 tháng đầu năm là gần 160.000 tỉ đồng, đạt 33,9% kế hoạch (cùng kỳ đạt 28,56% kế hoạch Quốc hội giao). Mặc dù các cấp, các ngành và địa phương đã quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, số vốn giải ngân tăng so với cùng kỳ năm 2019, song tỉ lệ giải ngân 6 tháng đầu năm vẫn thấp so với yêu cầu.
Có 3 bộ, cơ quan Trung ương và 9 địa phương có tỉ lệ giải ngân trên 50%; 33 bộ, cơ quan Trung ương và 3 địa phương có tỉ lệ giải ngân đạt dưới 20%, trong đó, có 7 bộ, cơ quan Trung ương có tỉ lệ giải ngân đạt dưới 5%.
Về tình hình giải ngân một số dự án lớn, dự án quan trọng quốc gia, đặc biệt Dự án cao tốc Bắc-Nam phía đông, theo báo cáo của Bộ Giao thông vận tải, đến nay đã cơ bản hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng toàn tuyến. Tổng số vốn đã giải ngân của 11 dự án thành phần là 3.437 tỉ đồng/8.970 tỉ đồng kế hoạch năm 2020, đạt 38,3%.
Về dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, trong 6 tháng đầu năm 2020, dự án giải ngân khoảng 690 tỷ đồng, lũy kế giải ngân đến nay là hơn 1.827 tỉ đồng, đạt trên 10% kế hoạch được giao.
Về Dự án cao tốc Mỹ Thuận-Cần Thơ, đã được Bộ Giao thông vận tải giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2020 là 932 tỉ đồng. Hiện nay đang trong quá trình lựa chọn nhà thầu, dự kiến đến ngày 20/8 tới sẽ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng gói thầu khảo sát, thiết kế.
“Nhìn chung, thực trạng giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công 6 tháng năm 2020 cơ bản tương tự như các năm trước, tỉ lệ giải ngân những tháng đầu năm thấp, xu hướng tăng mạnh trong những tháng cuối năm”, báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết.
Lắng nghe các ý kiến, ghi nhận cam kết, quyết tâm của các bộ, ngành, địa phương trong giải ngân vốn đầu tư công thời gian tới, kết luận hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, đây không chỉ góp phần tăng trưởng, phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước mà còn giải quyết đời sống, thu nhập cho hàng triệu người, “từ công trình mà giải quyết tiền lương, từ công trình mà giải quyết vật liệu, từ công trình mà giải quyết việc làm cho hàng triệu người”.
Cho nên, giải ngân vốn đầu tư công là một cứu cánh đối với đại dịch Covid-19, chứ không phải đầu tư công là nạn nhân của Covid-19. “Chúng ta phải nhận thức được ý nghĩa này để quyết tâm chính trị, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công tốt hơn nữa”.
Năm nay, chúng ta phải giải ngân khoảng 28 tỉ USD, tương đương trên 630.000 tỉ đồng. Trong đó, địa phương chiếm gần 80%, còn lại là các bộ, ngành. Qua các ý kiến tại hội nghị cũng như kiểm tra nắm tình hình, Thủ tướng cho rằng, công tác chuẩn bị dự án, chuẩn bị đầu tư còn yếu kém, còn nhiều bất cập, trong đó số vốn còn lại chưa giao chi tiết cho các dự án là hơn 27.000 tỉ đồng, chiếm gần 6% kế hoạch. Trong giải ngân thì giải ngân vốn ODA là chậm nhất.
Giải ngân năm nay tốt hơn mấy năm trước, tăng 9% so với cùng kỳ, nhưng tình trạng trì trệ vẫn xảy ra. Có nhiều địa phương làm tốt, năng động, quyết liệt, cụ thể, nhưng còn một số bộ, ngành, địa phương trì trệ, chưa biết làm việc, không quyết tâm, không chỉ đạo hệ thống vào cuộc, tháo gỡ khó khăn, bất cập trong quá trình triển khai các dự án.
Thủ tướng lấy ví dụ về Tiền Giang, tỉnh cam kết thông xe đường cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận vào cuối năm nay. Lãnh đạo tỉnh đã trực tiếp đối thoại với hàng trăm hộ dân trong diện phải giải tỏa, di dời. Một công trình trì trệ trong 5-7 năm trước thì bây giờ, trong vòng 1 năm đã làm được. Hay Bộ Giao thông vận tải cũng cam kết bảo đảm giải ngân 100% số vốn được giao, trừ một số công trình cao tốc, phấn đấu giải ngân tối thiểu 70%. Bộ Xây dựng ban hành nhiều thể chế thuận lợi cho đầu tư xây dựng cơ bản, đã đình chỉ một số cán bộ làm chậm về thủ tục.
“Các đồng chí phải sờ gáy những người làm trực tiếp thì người ta mới lo làm việc, chứ chỉ nói chung chung thì khó có thể nêu cao tinh thần trách nhiệm. Động viên là cần thiết, nhưng phải quy trách nhiệm rõ ràng người đứng đầu, cán bộ trực tiếp thì mới hy vọng có sự chuyển biến tình hình”, Thủ tướng nhắc nhở. Bên cạnh tháo gỡ khó khăn cho giải ngân vốn đầu tư công, các địa phương cũng phải tập trung hỗ trợ cho đầu tư xã hội, trước hết là đầu tư tư nhân và vốn FDI để thúc đẩy tăng trưởng.
Từ tháng 8 sẽ thực hiện điều chuyển vốn
Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thủ tướng đề nghị trong cả nước và từng địa phương phát động phong trào thi đua yêu nước về giải ngân vốn đầu tư công, đầu tư tư nhân, đầu tư FDI; học tập, trao đổi kinh nghiệm, quyết tâm khắc phục những tồn tại, khuyết điểm để làm tốt hơn việc giải ngân vốn đầu tư công và đầu tư xã hội.
Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố, các bộ trưởng phải có một chương trình hành động cụ thể trong việc giải ngân vốn đầu tư công và đầu tư xã hội ở ngành và địa phương mình. Chương trình ấy viết ngắn gọn với hành động mạnh mẽ và gửi, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Chỉ còn 25-26 tuần là hết năm, do đó, Thủ tướng yêu cầu phải báo cáo 2 tuần một lần về giải ngân và kiểm tra, đôn đốc thực hiện. Quốc hội, Chính phủ đã mở ra một cơ chế cho các địa phương, các ngành thì “các đồng chí phải lo việc tiêu tiền trên mảnh đất của mình, trên lĩnh vực, ngành mình quản lý”.
Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chuyển vốn từ nơi không tiêu được tiền sang nơi có thể giải ngân được, nhất là nguồn vốn Trung ương, vốn ngân sách, kể cả vốn ODA. Từ đầu tháng 8 tới, Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chuyển vốn từ các bộ, ngành, địa phương không giải ngân được để tập trung cho các công trình, dự án có khả năng giải ngân.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, xử lý. Trước hết phải xử lý các ách tắc trong từng địa phương, từng ngành và từ đó đưa ra những biện pháp cần thiết. Từng bộ, từng ngành phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc tỉnh; tỉnh kiểm tra, đôn đốc huyện, xã. Trung ương kiểm tra một số bộ, ngành trọng điểm.
Thủ tướng đề nghị gắn kết quả giải ngân với thi đua, khen thưởng, kỷ luật, đánh giá phẩm chất, năng lực cán bộ và đi liền với đó là xử lý nghiêm người đứng đầu không hoàn thành nhiệm vụ, kiểm điểm tập thể, cá nhân có liên quan không có chuyển biến.
Về vấn đề thủ tục, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành ở Trung ương phải tạo mọi điều kiện cho địa phương, tiếp tục phân cấp, giao quyền công khai, minh bạch. “Tới Bộ Tài nguyên và Môi trường, tới Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì bao nhiêu ngày phải giải quyết xong, chứ không để tình trạng là hồ sơ ngâm quá 1 tuần”.
Bên cạnh công khai, minh bạch, Thủ tướng lưu ý vấn đề chống tham nhũng, tiêu cực trong xây dựng cơ bản.
ĐỨC TUÂN / VGP
