Trả lời vấn đề này, Luật sư Lê Hằng (TAT Law Firm, Chi nhánh TP. HCM) cho biết, trong những năm gần đây, không ít người dân phản ánh tình trạng Tòa án chậm cung cấp bản án, quyết định sau khi xét xử, dù án đã tuyên công khai tại phiên tòa.
Trên thực tế, việc chậm cung cấp bản án sau khi tuyên vẫn đang diễn ra ở nhiều nơi và nhiều cấp xét xử khác nhau. Đáng nói, đây không đơn thuần là lỗi hành chính nhỏ, mà có thể ảnh hưởng đến hàng loạt quyền lợi pháp lý quan trọng của người dân: từ quyền thi hành án, quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, cho đến cả quyền lập kế hoạch sống và kinh doanh phù hợp sau khi có phán quyết của Tòa.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Theo Điều 315 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày ra bản án, quyết định phúc thẩm, Tòa án cấp phúc thẩm phải gửi bản án, quyết định phúc thẩm cho Tòa án đã xét xử sơ thẩm, Viện Kiểm sát cùng cấp, cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền, người kháng cáo, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc kháng cáo, kháng nghị hoặc người đại diện hợp pháp của họ.
Bản án, quyết định phúc thẩm có liên quan đến bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng do tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng khởi kiện phải được niêm yết công khai tại trụ sở Tòa án và công bố công khai trên một trong các báo hàng ngày của trung ương hoặc địa phương trong ba số liên tiếp.
Bản án, quyết định phúc thẩm có liên quan đến trách nhiệm bồi thường của Nhà nước phải được Tòa án cấp phúc thẩm gửi cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về bồi thường nhà nước.
Bản án, quyết định phúc thẩm có liên quan đến việc thay đổi hộ tịch của cá nhân thì trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày bản án, quyết định đó có hiệu lực pháp luật phải được Tòa án cấp phúc thẩm thông báo bằng văn bản kèm theo trích lục bản án, quyết định cho Ủy ban nhân dân nơi đã đăng ký hộ tịch của cá nhân đó theo quy định của Luật hộ tịch.
Như vậy, mọi sự chậm trễ vượt quá thời hạn này – nếu không có lý do đặc biệt – đều là không phù hợp với quy định pháp luật.
Tuy nhiên, từ góc nhìn nghề luật, Luật sư Hằng cho rằng cần nhìn vấn đề này một cách hệ thống hơn, thay vì chỉ tập trung vào trách nhiệm của một cá nhân cụ thể. Những trường hợp chậm trễ trong việc phát hành bản án có thể bắt nguồn từ nút thắt hành chính nội bộ, quy trình phê duyệt phức tạp, hoặc thiếu công cụ giám sát thời gian thực trong hoạt động hậu xét xử. Đây là khoảng trống kỹ thuật trong hành chính tư pháp, chứ không nhất thiết là dấu hiệu của tắc trách hay cố tình trì hoãn.
Để khắc phục, Luật sư Hằng kiến nghị cần có sự cải tiến toàn diện từ phía ngành Tòa án, bao gồm:
- Áp dụng các phần mềm quản lý hồ sơ tư pháp chuyên biệt, cho phép người dân tra cứu tiến độ phát hành bản án như theo dõi trạng thái đơn hàng.
- Thiết lập ngưỡng cảnh báo nội bộ nếu bản án chưa được phát hành trong thời hạn luật định.
- Tăng cường kênh liên hệ chính thức giữa Tòa và đương sự, nhằm giảm phụ thuộc vào liên lạc cá nhân với thẩm phán.
