(LSVN) - Một số thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ dự định sẽ thách thức kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn tại Quốc hội vào ngày 6/1/2021. Tuy nhiên, nỗ lực này có thể sẽ khiến đảng Cộng hòa rơi vào thế khó.
Nỗ lực lật ngược kết quả ở Quốc hội Mỹ
Tổng thống Trump đã thua cuộc trước ông Biden ở các bang chiến địa quan trọng. Hàng loạt vụ kiện cáo buộc gian lận bầu cử từ phía ông Trump tới nay đều bị bác bỏ, gần đây nhất là tại Tòa án Tối cao. Vào ngày 14/12 (giờ Mỹ), Đại cử tri đoàn sẽ chính thức bỏ phiếu bầu tổng thống tiếp theo của Mỹ.
Nhưng khi Tổng thống Trump vẫn tiếp tục từ chối nhượng bộ, một nhóm chính trị gia trung thành với ông đang lên kế hoạch nhằm đảo chiều kết quả bầu cử của đại cử tri tại Quốc hội vào đầu tháng 1/2021.
Nhưng các chuyên gia pháp lý hay thậm chí là các thành viên đảng Cộng hòa nói rằng, nỗ lực thách thức kết quả bầu cử sẽ thất bại. Theo New York Times, trận chiến sắp diễn ra vào ngày 6/1/2021 sẽ gây chia rẽ sâu sắc trong đảng Cộng hòa và đẩy Phó Tổng thống Mike Pence vào tình thế khó khăn.
Đây sẽ là một thử thách về lòng trung thành đối với các thành viên đảng Cộng hòa, những người hy vọng rằng cuộc bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn vào ngày 14/12 sẽ là câu trả lời cuối cùng về kết quả cuộc bầu cử năm nay.
Phó Tổng thống Mike Pence, người có nhiệm vụ kiểm phiếu đại cử tri và tuyên bố người chiến thắng, có thể sẽ rơi vào tình huống khó xử. Ông Pence bị đưa vào thế phải cân bằng giữa lòng trung thành với Tổng thống Trump và nghĩa vụ theo Hiến pháp cũng như cân nhắc về tương lai chính trị của mình.
Người dẫn đầu nỗ lực thách thức kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn là Mo Brooks, hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa của bang Alabama. Cùng với một nhóm đồng minh khác tại Hạ viện, ông Brooks đang lên kế hoạch thách thức kết quả bầu cử ở 5 bang Arizona, Pennsylvania, Nevada, Georgia và Wisconsin. Họ cáo buộc đã xảy ra gian lận bầu cử và bỏ phiếu không hợp lệ ở nhiều mức độ khác nhau tại 5 bang chiến địa trên, dù không đưa ra bằng chứng cụ thể.
“Theo Hiến pháp, chúng tôi có vai trò lớn hơn so với Tòa án Tối cao hay bất kỳ thẩm phán tòa án liên bang hoặc tiểu bang nào. Những gì chúng tôi nói là phán quyết cuối cùng”, ông Brooks nói trong một cuộc phỏng vấn.
Theo quy định của Hiến pháp và đạo luật kiểm phiếu đại cử tri năm 1887, những thách thức kết quả bỏ phiếu đại cử tri đoàn cần được đệ trình dưới dạng văn bản với chữ ký của một thành viên Hạ viện và một thành viên Thượng viện. Hiện chưa có Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa nào tuyên bố sẽ ủng hộ nỗ lực của ông Brooks, mặc dù nhiều đồng minh đáng tin cậy của ông Trump như Thượng nghị sĩ Ron Johnson của bang Wisconsin và Thượng nghị sĩ Rand Paul của bang Kentucky phát tín hiệu rằng họ sẵn sàng tham gia vào kế hoạch đó.
Ông Trump đã khen ngợi nỗ lực của ông Brooks trên Twitter, nhưng cho đến nay Tổng thống dường như chưa quá quan tâm đến kế hoạch này. Các trợ lý nói rằng, Tổng thống Trump vẫn đang tập trung cho cuộc chiến pháp lý để lật ngược kết quả tại tòa án.
Việc lật ngược kết quả tại Quốc hội liệu có khả thi?
Ngay cả khi một thượng nghị sĩ ủng hộ nỗ lực thách thức kết quả bỏ phiếu, các chuyên gia pháp lý cho rằng, kế hoạch này sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Khi một thành viên của mỗi viện trong Quốc hội đưa ra thách thức kết quả, Hạ viện và Thượng viện sẽ tranh luận và xem xét có nên bỏ phiếu đại cử tri của bang hay không. Chỉ khi Hạ viện và Thượng viện cùng nhất trí, kết quả bỏ phiếu mới có thể bị loại bỏ. Tuy nhiên, kết quả bỏ phiếu đại cử tri đoàn chưa từng bị Quốc hội hủy bỏ kể từ thế kỷ 19.
Trong khi đó, một số Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, trong đó có Patrick J. Toomey của bang Pennsylvania, Susan Collins của bang Maine, Lisa Murkowski của bang Alaska và Mitt Romney của bang Utah, đã bác bỏ kế hoạch lật ngược kết quả phiếu đại cử tri tại Quốc hội.
“Cuộc họp ngày 6/1 sẽ xác nhận kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn, bất kể có bao nhiêu thách thức kết quả được đệ trình và ai ký tên, điều này sẽ không ảnh hưởng đến kết quả của cuộc bầu cử”, Edward B. Foley, Giáo sư luật hiến pháp tại Đại học bang Ohio cho biết.
Tuy nhiên, ông Foley lưu ý rằng, cuộc họp có thể để lại nhiều hệ quả trong vài năm tới. Trong trường hợp có một thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa ủng hộ thách thức kết quả, nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden trong những năm tới có thể sẽ chìm trong sự chia rẽ đảng phái. Nhưng nếu ngược lại, đây sẽ là thông điệp gửi đến toàn bộ đất nước rằng, dù ông Trump có thách thức tới mức nào, đảng Cộng hòa vẫn tin tưởng vào quy trình bầu cử và sẵn sàng công nhận ông Biden là người chiến thắng.
Theo New York Times, ông Brooks không phải là nhà lập pháp đầu tiên tìm cách thách thức kết quả bỏ phiếu Đại cử tri đoàn. Các thành viên đảng Dân chủ tại Hạ viện cũng có những nỗ lực tương tự vào năm 2001, 2005 và 2017. Nhưng về cơ bản đó đều là những hành động phản đối sau khi ứng viên đảng của họ đã thừa nhận thua cuộc.
Điều khác biệt là tới nay Tổng thống Trump vẫn chưa thừa nhận thất bại. Nếu ông Trump ủng hộ nỗ lực thách thức kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn tại Quốc hội, ông có thể buộc đảng Cộng hòa phải đưa ra quyết định khó khăn về việc có nên ủng hộ một kế hoạch nhiều khả năng sẽ thất bại hay không. Nhiều thành viên đảng Cộng hòa lo ngại sẽ bị cử tri trừng phạt nếu không tham gia vào kế hoạch.
Phép thử dành cho Phó Tổng thống Mike Pence
Trong hoàn cảnh hiện tại, Phó Tổng thống Mike Pence là người rơi vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”. Ông Pence đang cân nhắc khả năng tranh cử tổng thống vào năm 2024. Với tư cách là Chủ tịch Thượng viện, ông Pence có nhiệm vụ mở phong bì, kiểm đếm phiếu đại cử tri từ 50 bang và thông báo kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn.
Nhưng do Tổng thống Trump có thiên hướng thách thức mọi luật lệ và quy tắc ở Washington, ông có thể yêu cầu ông Pence từ chối đảm nhiệm vai trò đó. Dù tình huống nào xảy ra, ông Pence cũng sẽ phải tìm cách vừa duy trì sự tin tưởng của ông Trump và vừa tuân thủ luật pháp.
“Vai trò của Phó Tổng thống trong quá trình chuyển giao quyền lực là điều mà mọi người ít quan tâm và không bao giờ nghĩ đến, nhưng đối với Tổng thống Trump, giờ bạn phải xem xét tất cả các khả năng”, Gregory B. Craig, cố vấn Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Obama nói.
Kể từ sau cuộc bầu cử ngày 3/11, ông Mike Pence đã đưa ra nhiều thông điệp trái chiều về những việc ông sẽ làm để hỗ trợ Tổng thống Trump. Trong những ngày đầu của quá trình chuyển giao quyền lực, Phó Tổng thống đã từ chối các yêu cầu ủng hộ cáo buộc về gian lận bầu cử từ những người trung thành với ông Trump. Nhưng trong thời gian gần đây, ông Pence công khai ca ngợi vụ kiện của Tổng chưởng lý bang Texas lên Tòa án Tối cao nhằm lật ngược kết quả bầu cử ở các bang chiến trường ông Biden chiến thắng.
Các thành viên đảng Dân chủ cho biết, họ tin rằng chiến thắng của ông Biden sẽ không bị ảnh hưởng trước những thách thức kết quả tại Quốc hội. Tuy nhiên, nhóm chuyển giao quyền lực của ông Biden đã bắt đầu phối hợp với Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Thượng nghị sĩ Chuck Schumer của New York - lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện, để chuẩn bị cho khả năng một hoặc nhiều thượng nghị sĩ ủng hộ thách thức kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn.
Ông Brooks cũng đang cố gắng thu hút sự ủng hộ. Tuần trước, hạ nghĩ sĩ đảng Cộng hòa đã gặp gỡ một số thượng nghị sĩ như Mike Lee của bang Utah và một nhóm chính trị trong quốc hội có tên House Freedom Caucus.
“Mục tiêu số 1 của tôi là cải thiện hệ thống bầu cử của Mỹ còn nhiều sai sót nghiêm trọng, vốn dễ dàng để xảy ra gian lận bầu cử. Phần thưởng từ mục tiêu đó là Tổng thống Trump sẽ chiến thắng kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri đoàn. Tôi tin rằng ông ấy đã chiến thắng nếu chúng ta chỉ kiểm đếm các phiếu bầu hợp pháp của công dân Mỹ và loại bỏ tất cả phiếu bầu không hợp lệ”, ông Brooks nói.
Theo New York Times, hiện vẫn chưa rõ ông Brooks có thể xây dựng một liên minh rộng lớn như thế nào. Hơn 60% thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện, bao gồm cả 2 lãnh đạo đảng Cộng hòa, đã tham gia một cuộc họp pháp lý ủng hộ vụ kiện bang Texas yêu cầu Tòa án Tối cao lật ngược kết quả bầu cử. Tuy nhiên, việc thách thức kết quả bỏ phiếu Đại cử tri đoàn lại là một câu chuyện khác. Ông Brooks cho biết đã nói chuyện với những người quan tâm tới nỗ lực thách thức kết quả bỏ phiếu của Đại cử tri Đoàn. Trong khi đó, một số đồng minh thân cận của Tổng thống Trump như Hạ nghị sĩ Jim Jordan của bang Ohio và Kevin McCarthy và Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy của bang California, cho đến nay vẫn chưa đưa ra tuyên bố công khai nào.
“Mọi người đang tập trung cho ngày 6/1/2021. Tôi nghĩ rằng sẽ có một chút tranh luận trong cuộc họp tại Quốc hội khi chúng tôi kiểm đếm phiếu bầu đại cử tri. Chúng tôi vẫn cho rằng có những bằng chứng cần được xem xét”, Hạ nghị sĩ Matt Gaetz nói trên Fox News vào tối 11/12, sau khi Tòa án Tối cao bác bỏ đơn kiện của Texas.
MAI TRANG/VOV
