BHXH Việt Nam cho biết, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024, được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7 ngày 29/6/2024, sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Về mức đóng BHXH bắt buộc thì không có sự thay đổi so với quy định tại Luật hiện hành (Luật BHXH 2014). Cụ thể, tại Điều 32, Điều 33 và Điều 34 Luật BHXH năm 2024 quy định tỉ lệ đóng BHXH bắt buộc của người lao động và người sử dụng lao động như sau:
- Đối với người lao động, tỉ lệ đóng BHXH bắt buộc là 10,5%, bao gồm BHXH 8% (quỹ hưu trí tử tuất); bảo hiểm y tế 1,5%; bảo hiểm thất nghiệp 1%;
- Đối với người sử dụng lao động, tỉ lệ đóng bảo hiểm bắt buộc là 21,5%, bao gồm BHXH 17,5% (14% cho chế độ hưu trí; 3% cho chế độ ốm đau - thai sản; 0,5% chế độ tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp); bảo hiểm y tế 3%; bảo hiểm thất nghiệp 1%;
Theo đó, căn cứ quy định nêu trên, tỉ lệ đóng BHXH từ ngày 01/7/2025 không có sự thay đổi so với quy định tại Luật hiện hành. Bên cạnh đó, theo Điều 5 Luật BHXH 2024, mức đóng BHXH bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
BHXH Việt Nam cũng lưu ý, mức đóng BHXH bắt buộc trên chỉ áp dụng đối với lao động Việt Nam.
Cũng theo BHXH Việt Nam, Luật BHXH 2024 mang đến nhiều điểm mới trọng tâm, trong đó có mục tiêu quan trọng là mở rộng diện bao phủ người tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH, gia tăng quyền và lợi ích để thu hút người lao động tham gia. Điều này góp phần quan trọng trong việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối cải cách về an sinh xã hội và sửa đổi các vướng mắc từ thực tiễn.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 2 Luật BHXH 2014 (hiện đang áp dụng) và Điều 2 Luật BHXH 2024 (áp dụng từ ngày 01/7/2025), cho thấy Luật BHXH 2024 đã mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:
Thứ nhất, người lao động làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất. Luật hiện hành chỉ quy định người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Thứ hai, người làm việc theo hợp đồng không mang tên hợp đồng lao động, nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.
Thứ ba, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố.
Thứ tư, chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia theo quy định của Chính phủ.
Thứ năm, người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương.
Thứ sáu, lực lượng dân quân thường trực.
Riêng đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, mặc dù thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo Luật BHXH 2014, nhưng chỉ giới hạn ở chế độ hưu trí và tử tuất. Từ ngày 01/7/2025, nhóm này được mở rộng hưởng đầy đủ chế độ BHXH (thêm ốm đau, thai sản, tai nạn lao động).
Tuy nhiên, theo Công văn 03/CV-BCĐ ngày 15/4/2025 của Ban chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, dự kiến sẽ kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã hiện nay kể từ ngày 1/8/2025.
Khi đó, chính quyền địa phương sẽ xem xét, sắp xếp, bố trí người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tham gia công tác tại thôn, tổ dân phố và thực hiện chế độ, chính sách đối với các trường hợp không bố trí công tác theo quy định.
Bên cạnh đó, Luật BHXH năm 2024 cũng nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc tham gia BHXH bắt buộc đối với đối tượng khác mà có việc làm, thu nhập ổn định, thường xuyên trên cơ sở đề xuất của Chính phủ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ.
Quy định này tạo điều kiện cho việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với các nhóm đối tượng khác, phù hợp với sự thay đổi của quan hệ lao động, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của người lao động trong tương lai.
