Ảnh minh họa.
Thế nào là tự thú?
Theo Thạc sĩ, Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật TNHH A&H, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, theo quy định tại điểm h, khoản 1, Điều 4, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định về tự thú như sau: "Tự thú là việc người phạm tội tự nguyện khai báo với cơ quan, tổ chức về hành vi phạm tội của mình trước khi tội phạm hoặc người phạm tội bị phát hiện".
Như vậy, có thể hiểu tự thú là hành vi tự nguyện khai báo với cơ quan, tổ chức về hành vi phạm tội của người phạm tội trước khi tội phạm hoặc người phạm tội bị phát hiện.
Ngoài ra, người nào bị bắt, bị phát hiện về một hành vi phạm tội cụ thể, nhưng trong quá trình điều tra đã tự mình nhận tội và khai ra những hành vi phạm tội khác của mình mà chưa bị phát hiện thì cũng được coi là tự thú.
Phân biệt tự thú và đầu thú như thế nào?
Trên thực tế, có không ít người nhầm lẫn giữa tự thú và đầu thú mặc dù đây là hai khái niệm khác nhau.
Theo đó, tại điểm i, khoản 1, Điều 4, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về đầu thú như sau: "Đầu thú là việc người phạm tội sau khi bị phát hiện đã tự nguyện ra trình diện và khai báo với cơ quan có thẩm quyền về hành vi phạm tội của mình".
Căn cứ theo các khái niệm nêu trên, có thể thấy một số điểm khác biệt nổi bật giữa tự thú và đầu thú như sau:
Tiêu chí | Tự thú | Đầu thú |
Căn cứ pháp lý | - Điểm h, khoản 1, Điều 4, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. - Điều 29, Điều 51, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017. | Điểm i, khoản 1, Điều 4, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. |
Đặc điểm | Tự nguyện nhận tội khi chưa ai biết mình phạm tội hoặc đã có người biết hành vi phạm tội nhưng chưa xác định được chủ thể thực hiện hành vi. | Tự nguyện ra khai báo về hành vi phạm tội sau khi đã bị phát hiện. |
Giảm nhẹ trách nhiệm hình sự | Được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. | Không được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, trong quá trình điều tra, xét xử việc xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự sẽ tùy thuộc vào quyết định của Tòa án và tùy thuộc vào thái độ sau đó của người đầu thú như: Thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, lập công chuộc tội… |
Miễn trách nhiệm hình sự | Có thể được miễn trách nhiệm hình sự trong trường hợp trước khi hành vi phạm tội bị phát giác người phạm tội: - Tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm. - Cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận. | Không được miễn trách nhiệm hình sự. |
Tự thú được giảm nhẹ hình phạt như thế nào?
Luật sư cho biết, điểm d, khoản 1, Điều 3, Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 nêu rõ một trong các nguyên tắc xử lý đối với người phạm tội như sau:
"d) Nghiêm trị người phạm tội dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Khoan hồng đối với người tự thú, đầu thú, thành khẩn khai báo, tố giác đồng phạm, lập công chuộc tội, tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án, ăn năn hối cải, tự nguyện sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại gây ra".
Đồng thời, theo quy định tại điểm r, khoản 1, Điều 51, Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội tự thú là một trong các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Như vậy, trường hợp người có hành vi phạm tội tự thú được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Khi đó, mức độ nguy hiểm của trường hợp phạm tội cụ thể giảm đi, đây sẽ là một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án quyết định hình phạt cụ thể đối với người phạm tội.
Ngoài ra, người phạm tội tự nguyện tự thú còn có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu trước khi hành vi phạm tội bị phát giác người phạm tội tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm và lập công lớn hoặc có cống hiến đặc biệt, được Nhà nước và xã hội thừa nhận.
HOÀNG NGUYÊN
