Toàn cảnh Phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 9/2022 của UBTV Quốc hội.
Theo đó, trình bày thuyết minh về dự thảo Kế hoạch chi tiết và đề cương các báo cáo giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Tạ Đình Thi cho biết. mục đích của dự thảo Kế hoạch giám sát chi tiết là nhằm đánh giá khách quan, trung thực, toàn diện việc triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021. Bên cạnh đó, phát hiện những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân; làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan; kịp thời xử lý hoặc đề xuất phương án xử lý những tồn tại, hạn chế nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập.
Đồng thời, kiến nghị, đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật; nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng và xử lý trách nhiệm đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; rút ra các bài học kinh nghiệm cho việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn tiếp theo.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Tạ Đình Thi, đoàn giám sát đã lựa chọn và đề xuất 06 nhóm vấn đề nổi bật trong lĩnh vực năng lượng hiện nay để tập trung giám sát và xây dựng báo cáo. Mỗi nội dung sẽ có các yêu cầu cụ thể, chi tiết đối với từng đối tượng giám sát, theo tất cả các phân ngành năng lượng.
Về cung cầu và an ninh năng lượng: khả năng cung cấp, nhập khẩu năng lượng; thị trường năng lượng, các vấn đề kinh tế, tài chính năng lượng; sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
Về quy hoạch tổng thể và quy hoạch các phân ngành năng lượng: tổng thể quy hoạch phát triển năng lượng, sự phối hợp, liên kết giữa các quy hoạch và đánh giá cụ thể đối với từng quy hoạch: quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng quốc gia, quy hoạch điện, quy hoạch than, quy hoạch dầu khí.
Về bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính tác động của quá trình phát triển năng lượng đến môi trường sinh thái, phát thải khí nhà kính, quy chuẩn, tiêu chuẩn phát thải, khả năng đáp ứng mục tiêu trung hòa carbon trong thời gian tới, các giải pháp đã đạt được và khả năng đạt được các mục tiêu phát thải vào năm 2050 của Việt Nam theo cam kết tại Hội nghị COP26.
Về khoa học, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành năng lượng: Tình hình thu hút đầu tư nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ; phát triển ngành cơ khí năng lượng; nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; công tác đào tạo, sử dụng nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao.
Tại buổi làm việc, các đại biểu cho rằng, nội dung phát triển năng lượng rất rộng lớn, liên quan đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh và đối ngoại, hợp tác quốc tế, bao gồm nhiều ngành kinh tế lớn như điện, than, dầu nên cần phát triển hài hòa chứ không nên tập trung vào một lĩnh vực.
Về đề cương báo cáo các đối tượng chịu giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật phát triển năng lượng, nhiều ý kiến đề nghị bổ sung đánh giá việc ban hành chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển năng lượng; bổ sung tồn tại, hạn chế đối với cơ chế khuyến khích năng lượng nhưng chưa phù hợp với luật, pháp lệnh hiện nay như Luật Điện lực, Luật Giá…
Ngoài ra, đề nghị bổ sung công tác chỉ đạo việc thực hiện cơ chế, chính sách phát triển đối với các tập đoàn, tổng công ty trong lĩnh vực năng lượng, đồng thời, đánh giá việc thực hiện các chỉ đạo của cơ quan quản lý đối với phát triển năng lượng; đánh giá hiệu quả việc ban hành văn bản của các tập đoàn, tổng công ty đã tháo gỡ cho quá trình thực hiện chính sách phát triển năng lượng như thế nào trong bối cảnh nhu cầu về điện tăng cao…
Phát biểu tại cuộc họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao công tác chuẩn bị của tổ giúp việc Đoàn giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021”, tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý Đoàn giám sát phải tập trung vào một số vấn như vấn đề bảo đảm an ninh năng lượng trong điều kiện hiện nay như thế nào, có cần xem xét điều chỉnh chính sách hay không, vì mỗi thời kỳ đều có “sứ mệnh riêng.” Việc thực hiện chuyển đổi năng lượng phải tập trung các vấn đề về đảm bảo an ninh năng lượng, mỗi thời kỳ có thay đổi riêng phải có điều chỉnh phù hợp.
Vấn đề thứ hai là chuyển đổi năng lượng liên quan đến biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường. Về chuyển đổi năng lượng cơ hội nhiều nhưng thách thức rủi ro cũng lớn làm sao tận dụng được cơ hội, khắc phục được rủi ro... Vấn đề thứ ba là chính sách năng lượng, ở nước ta phải tạo ra một thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Cụ thể, chính sách liên quan đến phát triển, khuyến khích thu hút đầu tư trong phát triển năng lượng, bao gồm có cả vấn đề giá và phí.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, một lĩnh vực quan trọng nữa là chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển năng lượng, xem vấn đề trọng tâm là tập trung xem xét và rà soát vào vấn đề gì? Ngoài ra, chính sách huy động, quản lý các nguồn lực để đầu tư hạ tầng trong phát triển năng lượng được triển khai ra sao, các thành phần kinh tế tư nhân khuyến khích như thế nào?
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý làm rõ thêm về chính sách tiết kiệm năng lượng, khắc phục nguồn cung năng lượng cho sản xuất và tiêu dùng; vấn đề thị trường năng lượng cạnh tranh, chính sách mua bán điện trực tiếp còn đang vướng mắc… Quan trọng nhất là vừa bảo đảm an ninh và tính bền vững trong phát triển năng lượng.
HOÀNG NGUYÊN
Đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số quy định mới về hàng hóa lưu thông trên thị trường
