Lịch sử và ý nghĩa của Ngày Pháp luật Việt Nam
Tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa 1 ngày 09 tháng 11 năm 1946, Quốc hội đã thông qua Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đây là bản Hiến pháp đầu tiên của nước ta, văn bản pháp lý có giá trị lịch sử to lớn, khẳng định quyền làm chủ của nhân dân và đặt nền móng cho thể chế dân chủ nhân dân, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân và vì dân. Đến nay, Việt Nam đã có 05 bản Hiến pháp (1946, 1959, 1980, 1992, 2013) mỗi bản Hiến pháp ra đời là những mốc son của đất nước, bảo đảm quyền con người, quyền công dân và khẳng định vai trò của pháp luật trong quản lý xã hội. Tuy vậy, ý nghĩa của ngày “khai sinh” ra bản Hiến pháp đầu tiên rất thiêng liêng và rất đáng trân trọng. Đó cũng chính là lý do tại Điều 8 Luật Phổ biến, Giáo dục pháp luật năm 2012 quy định ngày 09 tháng 11 hằng năm là Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Đoàn Luật sư TP. Hà Nội Tuyên truyền pháp luật hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam. Ảnh tư liệu.
Ngày 09 tháng 11 năm 2013, lần đầu tiên Việt Nam tổ chức Ngày Pháp luật trên phạm vi toàn quốc, với nhiều hoạt động thiết thực nhằm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho mọi tầng lớp nhân dân. Ngày Pháp luật được tổ chức nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội. Tròn 13 năm kể từ khi Ngày Pháp luật Việt Nam được tổ chức lần đầu tiên (2013) chúng ta có thể tự hào nhìn lại một chặng đường dài với nhiều chuyển biến tích cực công tác xây dựng, thực thi pháp luật và ý thức thượng tôn pháp luật của người dân đã được nâng lên rõ rệt. Ngày Pháp luật không chỉ là dịp để các cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn vinh pháp luật, mà còn là thời điểm để mỗi người dân nhìn lại ý thức tuân thủ, chấp hành và bảo vệ pháp luật của mình, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Thông qua các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật, các tầng lớp nhân dân được khuyến khích tự giác học tập, tìm hiểu và vận dụng pháp luật vào đời sống, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giữ gìn kỷ cương, bảo đảm công bằng xã hội.
Vai trò và trách nhiệm của đội ngũ luật sư với Ngày Pháp luật Việt Nam
Đội ngũ luật sư Việt Nam giữ một vị trí đặc biệt giúp lan tỏa tinh thần của Ngày Pháp luật Việt Nam. Luật sư là những người hành nghề gắn bó trực tiếp với hoạt động tư pháp, luật sư không chỉ thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, mà còn là những người lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật, đưa pháp luật đến gần hơn với nhân dân. Kỷ niệm Ngày Pháp luật, đội ngũ luật sư càng có trách nhiệm thể hiện vai trò tiên phong trong việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân; tham gia xây dựng, phản biện, hoàn thiện pháp luật; bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý. Luật sư không chỉ người “gác cổng công lý”, đại diện cho thân chủ trước pháp luật mà còn là “cầu nối” đưa pháp luật đến với đời sống, giúp người dân hiểu và chấp hành và vận dụng pháp luật đúng đắn, hiệu quả trong cuộc sống hằng ngày.
Thông qua công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật hưởng ứng Ngày Pháp luật, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, các Đoàn Luật sư, tổ chức hành nghề luật sư tổ chức nhiều hoạt động thiết thực như tư vấn pháp luật miễn phí cho người nghèo, người yếu thế, người khuyết tật, đồng bào vùng sâu vùng xa; tham gia tuyên truyền pháp luật tại trường học, cơ quan, doanh nghiệp, giúp người dân nắm vững quyền và nghĩa vụ pháp lý; tổ chức các phiên tòa giả định, tọa đàm pháp lý, hội thi tìm hiểu pháp luật, nhằm lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật trong cộng đồng. Qua đó, luật sư không chỉ góp phần giáo dục ý thức pháp luật cho nhân dân mà còn thúc đẩy văn hóa pháp lý, giúp pháp luật đi vào đời sống một cách sinh động.
Luật sư với sứ mệnh bảo vệ pháp luật, bảo vệ công lý đưa pháp luật đến với đời sống, góp phần hiện thực hóa nguyên tắc “mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật”. Luật sư bằng hoạt động hành nghề tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng, tư vấn pháp lý giúp đảm bảo quyền của người bị buộc tội, bị hại, đương sự được tôn trọng, cơ quan tiến hành tố tụng không lạm quyền, là cơ chế hiệu quả phòng tránh oan sai.
Trong công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật và phản biện chính sách vai trò luật sư đang được nâng cao. Bên cạnh hoạt động hành nghề, luật sư còn tham gia góp ý, phản biện các dự thảo luật, pháp lệnh, nghị định, phản biện các chính sách mang lại góc nhìn thực tiễn từ hoạt động tố tụng và tư vấn. Nhiều ý kiến của luật sư đã giúp hoàn thiện quy định về quyền bào chữa, tranh tụng tại tòa; bổ sung cơ chế bảo vệ người yếu thế, phòng chống tham nhũng; nâng cao tính minh bạch và khả thi của hệ thống pháp luật. Do đó, trong Ngày Pháp luật, việc ghi nhận và tôn vinh vai trò của giới luật sư cũng là sự tri ân đối với những người đang góp phần xây dựng nền tư pháp vững mạnh, dân chủ và nhân văn.
Để tiếp tục phát huy vai trò trong xây dựng xã hội thượng tôn pháp luật, đội ngũ luật sư cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, bản lĩnh nghề nghiệp; giữ gìn đạo đức nghề nghiệp, liêm chính, công tâm trong mọi hoạt động; Tăng cường hoạt động phổ biến pháp luật gắn với chuyển đổi số, đưa pháp luật đến gần người dân hơn qua nền tảng trực tuyến; tham gia sâu hơn vào công tác xây dựng chính sách, pháp luật; phát huy tinh thần “phụng sự công lý, phụng sự Tổ quốc”, góp phần xây dựng nền pháp quyền vững mạnh.
Ngày Pháp luật Việt Nam là dịp để mỗi người dân, mỗi tổ chức và đặc biệt là đội ngũ luật sư cùng nhìn lại trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ Hiến pháp “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Luật sư, với tri thức và trách nhiệm xã hội nghề nghiệp là người lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật, bảo vệ công lý và quyền con người, góp phần xây dựng xã hội dân chủ, công bằng và văn minh.
Luật sư NGUYỄN VĂN NGUYÊN
Công ty Luật Hưng Nguyên, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội
