Ảnh minh họa.
Sự tồn tại của các tài khoản mạng xã hội ảo, mang tính ẩn danh đã tạo cơ sở để các đối tượng thực hiện những hành vi phạm pháp cũng như gây nhiều khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc truy vết, đặc biệt là trong bối cảnh lừa đảo trực tuyến đang diễn ra tràn lan trên không gian mạng.
Báo cáo từ Cục An toàn thông tin cho biết trong 6 tháng đầu năm, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam đã tăng 64,78% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này cũng tăng 37,82% so với giai đoạn 6 tháng cuối năm 2022.
Hiện nay có 3 nhóm lừa đảo chính, bao gồm giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác. Tổng cộng, 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng Việt Nam.
Các vụ lừa đảo trực tuyến diễn ra ngày càng phức tạp trên môi trường số. Trong đó, các trang mạng xã hội được xem là nơi mà nhiều đối tượng tìm kiếm nạn nhân và thực hiện hành vi lừa đảo.
Tại dự thảo nghị định thay thế Nghị định số 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ inter_net và thông tin trên mạng và Nghị định 27/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2013/NĐ-CP, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề xuất quy định các mạng xã hội phải định danh người dùng, xác thực tài khoản người dùng mạng xã hội bằng số điện thoại di động.
Lý giải về đề xuất yêu cầu xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại, đại diện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cho biết cần phải xác thực tài khoản mạng xã hội qua số điện thoại vì các lý do sau:
Thứ nhất, việc bổ sung quy định cụ thể về xác thực tài khoản người dùng mạng xã hội bằng số điện thoại là cần thiết bởi tội phạm lừa đảo trên không gian mạng đang có xu hướng gia tăng. Quy định này xuất phát từ yêu cầu về quản lý nhà nước cũng như nhu cầu của người dân muốn quản lý chặt chẽ hơn các tài khoản mạng xã hội để hạn chế lừa đảo trực tuyến.
Thứ hai, mạng xã hội đang trở nên rất phổ biến, việc xác thực bằng số điện thoại cá nhân sẽ góp phần giúp người dùng nâng cao trách nhiệm và ý thức khi cung cấp thông tin lên mạng xã hội, đồng thời tạo thuận lợi hơn cho các cơ quan chức năng giám sát, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm.
Thứ ba, hiện nay các mạng xã hội trong nước cũng như mạng xã hội xuyên biên giới đều đã có yêu cầu người dùng xác thực thông tin cá nhân khi đăng ký bằng email, số điện thoại hoặc căn cước công dân/chứng minh nhân dân. Trong đó, phổ biến nhất vẫn là xác thực bằng email và số điện thoại di động. Các mạng xã hội trong nước đã thực hiện xác thực người dùng bằng số điện thoại khoảng 30%, bằng email khoảng 30%, chọn 1 trong 2 hình thức email hoặc số điện thoại khoảng 40%.
Đối với các mạng xã hội xuyên biên giới, YouTube hiện cho người dùng xác thực bằng số điện thoại, Twitter sử dụng email, trong khi đó, với Facebook, người dùng có thể lựa chọn 1 trong 2 hình thức. Với một mạng xã hội khác là Tiktok, nền tảng này cho phép người dùng đăng ký bằng hình thức nào thì xác thực thông qua hình thức đó, bao gồm tài khoản mạng xã hội khác, email, số điện thoại.
Do vậy, việc Bộ Thông tin và Truyền thông quy định bổ sung yêu cầu xác thực tài khoản mạng xã hội của người dùng bằng số điện thoại là hoàn toàn phù hợp và đồng bộ với các quy định hiện hành tại Luật An ninh mạng.
Thứ tư, người dùng mạng xã hội hiện đang có xu hướng chuyển từ dùng trên máy tính sang sử dụng trên điện thoại di động. Do đó, việc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại di động sẽ tiện dụng hơn cho người dùng. Ngoài ra, việc bổ sung quy định mới cũng sẽ cụ thể hóa và tạo sự đồng bộ trong việc xác thực người dùng đối với cả mạng xã hội trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, đại diện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cũng cho biết thêm, ngoài đòi hỏi từ thực tiễn trong nước, việc tham mưu đề xuất quy định này còn dựa trên thực tế và kinh nghiệm quốc tế. Theo đó, Trung Quốc đã yêu cầu các mạng xã hội phải xác thực bằng ID người dùng. Tại Nga, nước này yêu cầu các nền tảng số phải xác thực người dùng qua số điện thoại. Ấn Độ cũng quy định các mạng xã hội phải thiết lập cơ chế để xác thực danh tính tài khoản người dùng…
DUY ANH
