Vì sao UBND TP. Cần Thơ bị doanh nghiệp kiện?

(LSVN) - Trong thời gian gần đây, trên địa bàn TP. Cần Thơ có phát sinh nhiều tranh chấp giữa doanh nghiệp và UBND thành phố trong việc thu hồi đất và bồi thường tài sản gắn liền với đất khi thu hồi. Vụ việc liên quan đến hơn 7,9ha đất chuyên dùng tại bờ sông Hậu, phường Cái Khế, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ là một điển hình.

Đơn khởi kiện của Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu. 

Nội dung vụ kiện thể hiện: Ngày 22/3/2018, UBND TP. Cần Thơ ban hành Quyết định thu hồi đất số 760/QĐ-UBND đối với Nhà khách Cần Thơ, lý do thu hồi là do Nhà Khách Cần Thơ không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị cưỡng chế thực hiện nghĩa vụ tài chính nhưng không chấp hành.

Ngày 25/7/2023, UBND TP. Cần Thơ tiếp tục ban hành Quyết định số 1690/QĐ-UBND về việc phê duyệt giá trị còn lại của tài sản gắn liền với đất không có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước. Theo đó, quyết định phê duyệt giá trị còn lại của tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật mà không có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước để hoàn trả cho chủ sở hữu tài sản khi Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, với số tiền là 89.323.652.626 đồng.

Do việc thu hồi đất và bồi thường tài sản gắn liền với đất chưa đảm bảo quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp sở hữu tài sản trên phần đất bị thu hồi là Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu (Pháp nhân liên doanh giữa cá nhân với Nhà khách TP. Cần Thơ) nên ngày 29/5/2024, Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu đã có đơn khởi kiện UBND TP. Cần Thơ gửi đến Tòa án nhân dân TP. Cần Thơ, đề nghị Tòa án xem xét hủy Quyết định số 1690/QĐ-UBND ngày 25/7/2023 nêu trên. Tòa án nhân dân TP. Cần Thơ đã thụ lý vụ kiện hành chính để giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng hành chính.

Các lý do mà Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu đề nghị Tòa án tuyên Hủy Quyết định số 1690/QĐ-UBND được nêu rõ:

Thứ nhất, Quá trình thu hồi đất, thu hồi dự án đầu tư do việc cho thuê đất đối với Nhà khách Cần Thơ vi phạm Luật đất đai, nhưng gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho Công ty cổ phần Du lịch sông Hậu

Ngày 22/3/2018, UBND TP. Cần Thơ ban hành Quyết định thu hồi đất số 760/QĐ-UBND đối với Nhà khách Cần Thơ, lý do thu hồi là do Nhà Khách Cần Thơ không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và đã bị cưỡng chế thực hiện nghĩa vụ tài chính nhưng không chấp hành.

Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu là một pháp nhân hợp pháp được thành lập theo quy định của pháp luật, đồng thời là nhà đầu tư trên khu đất mà UBND TP. Cần Thơ thu hồi. Theo quyết định 760/QĐ-UBND ngày 22/3/2018 của UBND TP. Cần Thơ, việc thu hồi đất đứng tên Nhà khách Cần Thơ trực thuộc Văn phòng UBND Thành phố mà không cân nhắc đến quyền lợi của các cổ đông và không đưa chủ thể Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu vào đối tượng bị thu hồi đất là thiếu sót rất lớn và đẩy trách nhiệm nặng nề cho Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu.

Tại Kết luận thanh tra số 854/KLTTr-TTr ngày 10/8/2017 của Thanh tra TP. Cần Thơ về việc thanh tra toàn diện dự án “Khu du lịch Sông Hậu” ghi nhận: “… Khu đất Nhà khách Cần Thơ thuê trước đây là khu bãi bồi ngập nước, chỉ có lau sậy, bãi bồi chỉ nổi lên khi thủy triều xuống, không có nhà cửa, vật kiến trúc. Diện tích đất thuê đã được Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu đầu tư san lấp mặt bằng toàn bộ diện tích đất 78.912,4m2…”. Theo quy định của Khoản 1, Điều 58, Luật đất đai năm 2003: đối với khu đất này là đất sạch, có nghĩa là không phải giải phóng mặt bằng, thì trường hợp cho thuê đất này phải được tổ chức“... cho thuê đất bằng hình thức thông qua đấu giá quyền sử dụng đất”.

Như vậy, theo kết luận của Thanh tra TP. Cần Thơ, về chủ trương UBND TP. Cần Thơ quyết định cho Nhà khách Cần Thơ thuê đất, sau đó cho Nhà khách Cần Thơ liên doanh hợp tác thành lập Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu để đầu tư dự án trên đất thuê là trái với quy định về pháp luật dấdt đai. Việc này dẫn đến hậu quả pháp lý và gây thiệt hại về tài sản đối với các cổ đông góp vốn thành lập Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu để triển khai đầu tư dự án mà thành phố đã kêu gọi đầu tư.

Đây mới chính là nguyên nhân mà UBND TP. Cần Thơ ban hành quyết định thu hồi đất do việc cho thuê đất đối với Nhà khách Cần Thơ là vi phạm Luật đất đai và cần phải thu hồi đất theo kết luận thanh tra. Trong trường hợp này, Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu không phải là đơn vị chịu trách nhiệm về sai phạm trong việc chấp hành chính sách pháp luật đất đai nên phải được bồi thường thiệt hại về tài sản khi Nhà nước thu hồi đất, theo quy định về pháp luật đất đai.

Thứ hai, quá trình thẩm định dự án để hoàn trả lại giá trị cho Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu khi Nhà nước thu hồi đất không tuân thủ đúng các quy định của pháp luật

Căn cứ theo Công văn số 672/SKHĐT-KTN ngày 19/3/2018, Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu được quyền thuê đơn vị thẩm định giá có chức năng thẩm định giá theo quy định để định giá tài sản đã đầu tư vào dự án Khu du lịch Sông Hậu. Kết quả thẩm định giá được các sở ngành chức năng của thành phố thẩm định lại, là giá khởi điểm trong phương án đấu giá dự án theo quy định.

Khi chúng tôi hoàn thành việc thẩm định giá, đồng thời gửi chứng thư cho tổ công tác để tiến hành thẩm tra theo quy định của văn bản trên, thì tổ công tác đã không thẩm tra, mà lại thuê một đơn vị khác (không có chức năng thẩm định giá theo giấy phép hoạt động kinh doanh được cấp) để thẩm định lại toàn bộ dự án. Chúng tôi đã có văn bản đề nghị không chấp nhận kết quả thẩm định giá này vì Đơn vị thẩm định không có giấy phép và chức năng thẩm định giá.

Trong quá trình thẩm định giá, Sở tài chính và tổ công tác cũng đồng ý cho Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu được thuê thêm một đơn vị thẩm định giá độc lập có chức năng để tiến hành thẩm định tài sản làm căn cứ đối chiếu đảm bảo tính khách quan về giá tài sản.

Quyết định số 1690/QĐ-UBND về việc phê duyệt giá trị còn lại của tài sản gắn liền với đất không có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước của UBND TP. Cần Thơ.

Kết quả thẩm định bao gồm: 

Công ty TNHH kiểm Toán ASCO với giá trị tính tròn: 241.108.000.000 đồng (chứng thư số 160518/TĐG-CT ngày 16 tháng 5 năm 2018) do Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu ký hợp đồng.

Công ty CP Tư Vấn Xây Dựng ACI với giá trị tính tròn: 190.686.084.000 đồng. (Đơn vị không có chức năng thẩm định giá - chứng thư năm 2019) do Sở Tài chính ký hợp đồng.

Công ty TNHH Thẩm Định Giá Năm Thành Viên với giá trị tính tròn: 205.134.060.000 đồng (chứng thư số 048/2020/FMA-CT năm 2020) do Sở Tài chính ký hợp đồng.

Công ty TNHH Thẩm Định Giá và Đào Tạo Song Pha với giá trị tính tròn: 244.485.684.000 đồng (chứng thư số 020321/CT-SP ngày 05 tháng 03 năm 2021) do Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu ký hợp đồng.

Sau khi nhận được 4 kết quả thẩm định giá nêu trên, chúng tôi tiến hành đối chiếu, kiểm tra kết quả thẩm định thì nhận thấy có sự chênh lệch rất lớn về giá trị tài sản thẩm định. Nguyên nhân có sự chênh lệch lớn về giá trị thẩm định, là do các đơn vị thẩm định do Tổ công tác thuộc Sở tài chính thuê đã áp giá trị đối với các tài sản tại thời điểm năm 2015.

Việc áp giá này là không phù hợp với quy định tại Khoản 2, Điều 3, Thông tư số 80/2017/TT-BTC ngày 02/8/2017 của Bộ Tài Chính về việc “Hướng dẫn việc xác định giá trị quyền sử dụng đất, tiền thuê đất, tài sản gắn liền với đất được hoàn trả khi nhà nước thu hồi đất và việc quản lý, sử dụng số tiền bồi thường tài sản do nhà nước giao quản lý sử dụng, số tiền hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất nhưng không được bồi thường về đất” quy định cụ thể như sau: “Việc xác định giá trị còn lại của tài sản gắn liền với đất để hoàn trả cho chủ sở hữu tài sản quy định tại khoản 1 Điều này được thực hiện tại thời điểm Nhà nước thu hồi đất”.

Trong khi Quyết định thu hồi đất số 760/QĐ-UBND ngày 22/3/2018 của UBND TP. Cần Thơ được ban hành năm 2018 nhưng các đơn vị thẩm định do Tổ công tác – Sở tài chính thuê đã áp giá trị đối với các tài sản tại thời điểm năm 2015. Việc áp giá không phù hợp như vậy sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu chúng tôi.

Thứ ba, danh mục tài sản gắn liền với đất còn nhiều thiếu sót, nhiều hạng mục không được đưa vào để xác định giá trị hoàn trả cho chủ sở hữu

Quyết định 1690 loại bỏ rất nhiều tài sản mà Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu thực tế đã đầu tư xây dựng. Trong đó:

Cát san lấp mặt bằng toàn dự án: Tài sản có giá trị lớn khối lượng cát san lấp mặt bằng với diện tích 78.912,4m2. Quá trình kiểm kê đã được Sở Tài chính thành phố Cần Thơ trưng cầu giám định, khoan địa chất để xác định khối lượng cát mà Công ty đã thực hiện san lấp. Mặc dù khối lượng tạm tính không đầy đủ, do cát bị thất thoát hao hụt rất lớn trong quá trình san lấp nhưng không được đưa vào để tính giá trị đền bù cho doanh nghiệp là không thỏa đáng.

Ngoài ra, còn rất nhiều hạng mục có giá trị lớn không được Tổ công tác đưa vào để tính giá trị đền bù như Khu hội nghị SH Club, Nhà ở nhân viên 1-2, bếp sau nhà hàng tiệc cưới, sân bóng rổ, quầy cafe, các công cụ, dụng cụ, trang thiết bị, máy móc... Mặc dù, trước đó giữa Công ty cổ phần Du lịch Sông Hậu và Tổ công tác đã tiến hành xác định và thống nhất danh mục các tài sản này làm cơ sở trưng cầu đơn vị thẩm định giá độc lập định giá để tính giá trị cho doanh nghiệp. 

Thiết nghĩ trong các vụ kiện hành chính liên quan đến quá trình bồi thường, cần phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và công dân.

PV