Lịch sử hình thành và quá trình chuyển đổi của Công ty Nam Sơn
Hợp tác xã (HTX) Cầu đường Nam Sơn được thành lập từ năm 1979, trên cơ sở tách ra từ HTX Mộc Phú Cường theo Quyết định số 537/QĐ-UBND ngày 01/11/1979 của UBND tỉnh Đắk Lắk.
Ngày 06/3/1990, HTX Cầu đường Nam Sơn đổi tên thành HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn.Ngày 21/8/1992, HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn tổ chức Đại hội xã viên bất thường để thảo luận, thống nhất việc chuyển đổi HTX để thành lập công ty.
Đại hội đã thông qua những nội dung như sau: Về việc chuyển đổi HTX để thành lập công ty: "Thống nhất chuyển đổi cơ chế HTX để thành lập công ty hình thức là công ty trách nhiệm hữu hạn. Công ty trách nhiệm hữu hạn mới khi được phép thành lập kế thừa toàn bộ tài sản, vốn, nhân lực... để thực hiện theo luật định và điều lệ của công ty. Song song, công ty kế thừa về quyền lợi và trách nhiệm toàn bộ những vấn đề đang thực hiện dở dang, những quan hệ giao dịch đối nội - đối ngoại mà HTX Nam Sơn thực hiện đến ngày bàn giao cho công ty. Toàn thể xã viên thống nhất trở thành thành viên công ty và bằng phần vốn góp của mình chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ mà HTX Nam Sơn nợ các cơ quan đến ngày thành lập công ty. Riêng phần nông nghiệp (cây - vườn cà phê) của HTX Nam Sơn đã hình thành và tình trạng quan hệ đến ngày nay và sau này vẫn thực hiện như Điều 9 Chương II Điều lệ HTX Nam Sơn (đã được Đại hội thông qua ngày 06/3/1990) đã quy định".
Về xác định vốn góp, phân chia tài sản HTX: “Chủ trì đại hội báo cáo tình hình tài sản là động sản và bất động sản có đến cuối tháng 7/1992: Tổng giá trị (kể cả ước tính): 758.000.000 đồng để làm cơ sở xác định vốn góp ban đầu của các thành viên công ty, Đại hội đã căn cứ vốn đóng góp ban đầu của các xã viên vào HTX Nam Sơn tạo thành tài sản và số tài sản mua sắm thêm bằng vốn lợi tức của HTX có đến ngày Đại hội như sau: Giá trị tài sản tạo thành bằng vốn góp của xã viên theo giá trị hiện nay 330.000.000 đồng; giá trị tài sản mua sắm bằng vốn của HTX trong quá trình hoạt động: 428.000.000 đồng".
Đơn xin chuyển đổi từ HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn sang Công ty TNHH Xây dựng Nam Sơn đã được cấp có thẩm quyền chấp thuận.
Ngày 22/8/1992, HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn có đơn gửi đến Trọng tài kinh tế tỉnh xin được thành lập Công ty Xây dựng Nam Sơn (kèm theo phương án kinh doanh và bản dự thảo Điều lệ Công ty.
Về mối liên hệ giữa HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn và Công ty TNHH Xây dựng Nam Sơn, Kết luận thanh tra tỉnh đã nêu: HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn và Công ty TNHH Xây dựng Nam Sơn là một. Năm 2003, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành xác minh, thẩm tra, tham mưu cho UBND tỉnh Đắk Lắk cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho Công ty Nam Sơn có đúng đối tượng hay không?
UBND tỉnh đã ban hành quyết định cấp đất cho Công ty Nam Sơn
Ngày 20/10/2002, Công ty Nam Sơn có Đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất với tổng diện tích là 174.787m2 đất; nguồn gốc sử dụng đất do UBND thị xã Buôn Ma Thuột giao năm 1987; thời hạn sử dụng đến năm 2043. Đơn trên được UBND phường Tân Lợi xác nhận ngày 03/12/2002 với nội dung: Về hiện trạng đất đai và tài sản “cà phê + hồ nước”; về nguồn gốc "UBND thị xã Buôn Ma Thuột giao”; về tình trạng tranh chấp, khiếu nại đất đai “không”; về quy hoạch sử dụng đất “phù hợp quy hoạch”.
Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận ngày 30/7/2003 “đủ điều kiện” cấp GCNQSDĐ.
Ngày 03/12/2002, Hội đồng Đăng ký đất đai Phường Tân Lợi họp thống nhất, cũng trong ngày 03/12/2002 UBND Phường Tân Lợi có Tờ trình số 88/TT-UB, đề nghị cấp GCNQSDĐ cho Công ty Nam Sơn.
Ngày 02/01/2003, UBND thành phố Buôn Ma Thuột có Tờ trình số 01/TT- UBND đề nghị cấp GCNQSDĐ cho Công ty Nam Sơn với tổng diện tích 174.787m2 (trong đó đất trồng cà phê 154.778m2, diện tích hồ nước 20.009m2).
Về nguồn gốc sử dụng đất: Công ty Nam Sơn (trước đây là HTX Nam Sơn) được UBND thị xã Buôn Ma Thuột cấp Quyết định giao đất số 94/QĐ-UB ngày 10/12/1987 và Quyết định số 135/QĐ-UB ngày 16/12/1987.
Đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất.
Ngày 24/7/2003, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức họp, xác minh thực địa, thẩm định hồ sơ.
Ngày 30/7/2003, Sở Tài nguyên và Môi trường đã xác nhận nội dung trong Đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất của Công ty: Về mức độ đầy đủ của hồ sơ: “hồ sơ lập đầy đủ”; tính hợp pháp về quyền sử dụng đất "có quyết định giao đất của thị xã Buôn Ma Thuột", "đủ điều kiện”; đồng thời có Tờ trình số 285/TT-TNMT ngày 30/7/2003, đề nghị cấp Giấy chứng nhận cho Công ty Nam Sơn (không đề xuất thời hạn sử dụng đất).
Ngày 26/8/2003, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2824/QĐ-UB cấp GCNQSDĐ số W866977 và GCNQSDĐ số W866978 cho Công ty Nam Sơn với tổng diện tích được cấp là 174.787m2 (không ghi mục đích sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất).
Tại GCNQSDĐ số W866977 và GCNQSDĐ số W866978 ghi thời hạn sử dụng đất đến năm 2023; mục đích sử dụng trồng cà phê 154.778 m2, hồ nước là 20.009 m2. Tại cột “Phần ghi thêm” có ghi “Đất được giao".
Như vậy, việc cấp GCNQSDĐ cho Công ty Nam Sơn là đúng với quy định, đúng với đối tượng được cấp.
Có nhầm lẫn về thủ tục đất đai?
Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Phạm Chu, Đoàn Luật sư Đắk Lắk đã có những phân tích, đánh giá về việc Thanh tra tỉnh Đắk Lắk kiến nghị thu hồi 02 GCNQSDĐ đối với Công ty Nam Sơn vì cấp sai đối tượng và vượt thời gian.
Theo Luật sư, nhận định này là không có cơ sở, bởi tại khoản 4, Chương 2 Thông tư 1990/2001/TT-TCĐC ngày 30/11/2001 Tổng cục Địa chính. “4. Những trường hợp được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: a) Người sử dụng đất có một trong các giấy tờ quy định tại điểm 3.a của chương này mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác (do chưa làm thủ tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật)".
Do Quyết định giao đất 94 và 135 mang tên HTX Nam Sơn nhưng tổ chức kinh tế đăng ký xin cấp GCN là Công ty Nam Sơn nên thuộc trường hợp “được xem xét cấp” với điều kiện là đất sử dụng đúng mục đích và không có tranh chấp.
Luật sư cho rằng, Thanh tra tỉnh đã nhầm lẫn giữa thủ tục chuyển quyền sử dụng đất và chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Cụ thể, chuyển nhượng quyền sử dụng đất là việc chuyển giao quyền sử dụng đất cho nhau và phải trả tiền (có sự mua bán). Tuy nhiên, việc chuyển nhượng này theo Luật Đất đai năm 1993 chỉ áp dụng đối với hộ gia đình, cá nhân đã có GCNQSDĐ và không áp dụng đối với tổ chức kinh tế.
Tờ trình của UBND thành phố Buôn Ma Thuột và Quyết định của UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Nam Sơn.
Việc Thanh tra tỉnh cho rằng, cấp GCNQSDĐ cho Công ty Nam Sơn là không đúng đối tượng bởi giữa HTX và Công ty không thực hiện việc chuyển nhượng và không có hợp đồng cũng là ý kiến chưa đúng với pháp luật về đất đai.
Công văn số 1451/SKHĐT của Sở Kế hoạch và Đầu tư ngày 22/6/2020 Báo cáo rà soát nội dung liên quan đến dự án tại Thông báo số 102/TB - UBND ngày 14/9/2020 kết luận: "HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn và Công ty Xây dựng Nam Sơn là hai chủ thể độc lập; công nhận thực tế hiện nay HTX Cầu đường Nam Sơn đã chấm dứt hoạt động; thực tế có sự thỏa thuận của các xã viên HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn trong việc xin chuyển từ HTX sang Công ty Nam Sơn…".
Tại Báo cáo của UBND tỉnh gửi Ban Thường vụ Tỉnh ủy (tháng 10/2020) nêu: Về mặt thực tế thì có căn cứ để xác định HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn và Công ty Xây dựng Nam Sơn là một chủ thể vì lý do sau: Trên thực tế cho thấy kể từ khi Công ty Nam Sơn được thành lập (năm 1992) thì HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn đã chấm dứt, không còn hoạt động, không có thông tin nào xác định HTX còn tồn tại; thực tế có sự thỏa thuận của các xã viên của HTX Xây dựng cầu đường Nam Sơn trong việc xin chuyển từ HTX sang Công ty; về mặt thực tế toàn bộ xã viên HTX cầu đường Nam Sơn đã trở thành viên Công ty…
Sau khi Công ty Nam Sơn thành lập đã thực hiện thanh toán nợ trước đây của HTX nên việc kế thừa và đăng ký xin cấp GCNQSĐ là có cơ sở và đúng đối tượng.
LAM SƠN – HƯƠNG TRẦN
