Nguồn gốc đất ra sao?
Tạp chí Luật sư Việt Nam nhận được đơn của ông Vũ Văn Đức, là người đại diện theo ủy quyền của ông Phùng Tấn Vinh (thường trú tại số 76/6, khóm 5, phường 9, TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long) phản ánh việc UBND tỉnh Vĩnh Long giao 15.499,8m2 cho BQLDA đầu tư xây dựng TP. Vĩnh Long quản lý không đúng quy định pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông Phùng Tấn Vinh.
Theo nội dung đơn và thông tin ông Vinh cung cấp, về nguồn gốc đất là của ông Phùng Văn Kỳ (ông nội ông Vinh) từ trước năm 1973. Ông Phùng Văn Kỳ đã khai hoang và trực tiếp quản lý sử dụng (làm nhà sinh sống, trồng cây, trồng lúa, dựng ki-ốt cho thuê) tại phần đất khai hoang tại các thửa 278, 48, 281 tờ bản đồ số 8, nay là: số nhà 76/6 đường Phạm Hùng, phường 9, TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long) có diện tích 16.770m2 và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất do UBND tỉnh Cửu Long cấp ngày 06/11/1987, đại diện cho gia đình là ông Phùng Văn Suối (con ruột của ông Phùng Văn Kỳ) đại diện đứng tên.
Cho rằng, chính quyền các cấp tỉnh Vĩnh Long và các bản án sơ thẩm, phúc thẩm xác định sai nguồn gốc đất, gia đình ông Phùng Tấn Vinh đã gửi đơn cầu cứu đến nhiều cơ quan Trung ương.
Vào năm 1984, khi nhà nước thực hiện đo đạc theo chỉ thị 299-TTG ngày 10/11/1980 của Thủ tướng Chính phủ, thì ông Phùng Văn Kỳ (là ông nội của ông Phùng Tấn Vinh) đã thực hiện kê khai quản lý và sử dụng, đối với phần đất có diện tích 16.770m2 nêu trên, nên ông nội Vinh đã được đứng tên trong sổ mục kê đất năm 1984.
Ngày 12/02/1986, UBND phường 9, TP. Vĩnh Long có xác nhận phần đất nêu trên là của ông Phùng Văn Kỳ khai hoang và sử dụng từ trước năm 1973, cụ thể vào ngày 12/02/1986 bà Phạm Thị Chẳng (con dâu ông Phùng Văn Kỳ) có đơn xin cất nhà gửi đến UBND phường 9, TP. Vĩnh Long và đã được UBND phường 9 xác nhận như sau “đây là đất của ông Phùng Văn Kỳ khai hoang, quản lý và sử dụng (cha anh Đèo), hiện nay anh Đèo chưa có nhà ở, nay xin cất nhà trên phần đất nêu trên và UBND phường 9 nhất trí cho anh được cất nhà và phải bảo đảm lộ giới”.
Theo ông Vinh, về quá trình sử dụng đất và kê khai đất, ông Phùng Văn Kỳ là người trực tiếp khai hoang và sử dụng phần đất này từ trước năm 1973 và đã được kê khai trong sổ mục kê năm 1984 và được thể hiện qua tờ xác nhận của những người dân địa phương như ông Nguyễn Hoàng Sơn (tờ xác nhận ngày 13/09/2023) có xác nhận chữ ký theo quy định của pháp luật và ông Võ Trung Tân (Tờ tường trình ngày 14/09/2023) và bà Hồ Kim Huệ (Tờ tường trình ngày 15/09/2023), những nội dung xác nhận này đều được chứng thực chữ ký theo quy định của pháp luật. Đồng thời, tại Vi bằng số 38/2024/VB-TAPLSĐ ngày 19/03/2024 cũng thể hiện nội dung trên do ông Phùng Văn Kỳ khai phá và sử dụng.
Năm 1986, ông Phùng Văn Kỳ mất, các con ông Phùng Văn Kỳ bao gồm: Ông Phùng Văn Cẩn (bố của ông Phùng Tấn Vinh), ông Phùng Văn Đèo, ông Phùng Tấn Thi và ông Phùng Văn Suối, tiếp tục quản lý và sử dụng.
UBND tỉnh Cửu Long cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất cho ông Phùng Văn Suối được quyền sử dụng 16.770m2 ruộng đất.
Năm 1987, ông Phùng Văn Suối (chú ruột của ông Phùng Tấn Vinh) đại diện cho gia đình để thực hiện thủ tục kê khai theo quy định đối với phần đất các thửa 278, 48, 281 tờ bản đồ số 8 nêu trên, sau đó ông Phùng Văn Suối đã được UBND tỉnh Cửu Long cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất số 5073/GCN-RĐ ngày 06/11/1987 có diện tích 16.770m2.
Ngoài ra, ngày 25/02/2013, ông Phùng Tấn Vinh có làm đơn xin xác nhận về việc ông Phùng Tấn Vinh (người quản lý, sử dụng và trực tiếp canh tác tại phần đất có diện tích 16770m2) đất này từ năm 1990, đơn này của ông Phùng Tấn Vinh đã được Phó Chủ tịch UBND phường 9, TP. Vĩnh Long xác nhận đến ngày 27/03/2019, ông Lê Thanh Ngân tiếp tục làm tờ xác nhận, xác nhận nội dung trong đơn ngày 25/02/2013 là do chính ông Lê Thanh Ngân tự viết và ký tên, được UBND phường 9, TP. Vĩnh Long xác nhận.
Từ các dẫn chứng trên, ông Phùng Tấn Vinh cho rằng, quá trình khai hoang và sử dụng đất của gia đình ông tại các thửa đất 278, 48, 281 tờ bản đồ số 8, tại 76/6 đường Phạm Hùng, phường 9, TP. Vĩnh Long có diện tích 16.770m2 là sử dụng xuyên suốt, ổn định, lâu dài, cho đến khi bị UBND TP. Vĩnh Long cưỡng chế trái pháp luật theo Quyết định 786 ngày 24/02/2023. Đồng thời, ông Vinh khẳng định, giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất số 5073/GCN-RĐ cấp ngày 06/11/1987 cho ông Phùng Văn Suối (đại diện cho gia đình) với diện tích 16.770m2 chưa bị hủy và vẫn đang còn hiệu lực cho tới ngày hôm nay.
Cơ quan chức năng nói gì?
Theo UBND tỉnh Vĩnh Long, phần đất giao cho BQLDA đầu tư xây dựng TP. Vĩnh Long quản lý có nguồn gốc trước năm 30/4/1975 là đất của làng Tân Ngãi, sử dụng vào mục đích nghĩa địa. Năm 1973, ông Phùng Văn Kỳ làm thủ từ (là người trông coi nghĩa địa) sử dụng phần đất trũng (thuộc đất nghĩa địa) diện tích khoảng hơn 1 công, cặp quốc lộ 1A để trồng lúa.
Sau 40/4/1975, phường 9. TP. Vĩnh Long tiếp quản cơ sở của chế độ cũ, phần đất nghĩa địa vẫn để ông Phùng Văn Kỳ làm thủ từ. Khi thực hiện đo đạc theo chỉ thị 299/TTg ngày 10/11/1980 của Thủ tướng Chính phủ, ông Phùng Văn Kỳ kê khai phần đất nghĩa địa gồm 02 thửa: Thửa 278, diện tích 1.470m2, loại đất 2L và thửa 281, diện tích 15.000m2, loại đất nghĩa địa; đến ngày 06/11/1987, UBND tỉnh Cửu Long cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất số 5073/GCN-RĐ có số thửa 278, diện tích 1.470m2, loại đất 2L và thửa 281, diện tích 15.000m2, loại đất NĐ cho ông Phùng Văn Suối (con trai ông Phùng Văn Kỳ) theo Quyết định số 108/QĐ-UBTT.
Từ khi bị cưỡng chế ra khỏi khu đất mình đang quản lý, sử dụng, sinh sống trên đó, gia đình ông Phùng Tấn Vinh không có nơi ở ổn định, phải sống tạm bợ ở nhiều nơi.
Tuy nhiên, ngày 13/12/1991, UBND tỉnh Cửu Long đã ban hành Quyết định số 568/QĐ-UBT có nội dung “Hủy bỏ Quyết định số 108/QĐ-UBTT ngày 12/6/1987 về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của tỉnh” để hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất của ông Phùng Văn Suối.
Năm 1994, thực hiện đo đạc theo Nghị định số 60/CP của Chính phủ, phần đất nghĩa địa thuộc các thửa: Thửa 80, diện tích 14.660,1m2; thửa 81, diện tích 476,6m2; thửa 82, diện tích 299,1m2 và thửa 83, diện tích 127m2 (tổng diện tích 15.492,8m2) do UBND phường 9 đứng tên sổ mục kê.
Khiếu kiện kéo dài
Ngày 07/6/2017, UBND tỉnh Vĩnh Long ban hành Quyết định số 1228/QĐ-UBND thu hồi 15.492,8m2 đất tại phường 9, TP. Vĩnh Long do UBND phường 9 quản lý. Lý do thu hồi đất để giao cho BQLDA đầu tư xây dựng TP. Vĩnh Long quản lý để thực hiện dự án xây dựng các hạng mục công trình Trung tâm Văn hóa - Thể thao TP. Vĩnh Long. Cùng ngày 07/6/2017, UBND tỉnh Vĩnh Long ban hành Quyết định số 1229/QĐ-UBND giao 15.492,8m2 đất tại phường 9, TP. Vĩnh Long cho BQLDA đầu tư xây dựng TP. Vĩnh Long quản lý, để thực hiện dự án xây dựng các hạng mục công trình Trung tâm Văn hóa - Thể thao TP. Vĩnh Long.
Nhận thấy, Quyết định số 1228/QĐ-UBND và Quyết định số 1229/QĐ-UBND của UBND tỉnh Vĩnh Long đã xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình, ông Phùng Tấn Vinh khởi kiện đến Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Vĩnh Long.
Mảnh đất mà gia đình ông Phùng Tấn Vinh quản lý, sử dụng, sinh sống trên đó, nay đã được giao cho BQLDA đầu tư xây dựng TP. Vĩnh Long để thực hiện dự án xây dựng các hạng mục công trình Trung tâm Văn hóa - Thể thao TP. Vĩnh Long.
Ngày 19/11/2018, TAND tỉnh Vĩnh Long có Bản án số 12/2018/HCST tuyên xét xử việc ông Phùng Tấn Vinh khởi kiện Quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai. Nội dung bản án: “…Bác yêu cầu của ông Phùng Tấn Vinh về việc yêu cầu hủy Quyết định số 1229/QĐ-UBND ngày 07/6/2017 về việc giao 15.492,8m2 đất tại phường 9, thành phố Vĩnh Long cho Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Vĩnh Long. Đình chỉ đối với yêu cầu của ông Phùng Tấn Vinh về việc yêu cầu được công nhận diện tích 15.492,8m2 đất tại phường 9 thành phố Vĩnh Long…”.
Không đồng ý Bản án số 12/2018/HCST của TAND tỉnh Vĩnh Long, ông Vinh kháng cáo đến TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh. Ngày 08/8/2022, TAND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh có Bản án số 590/2022/HC-PT về việc giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai của ông Vinh. Nội dung bản án: “… Đình chỉ xét xử phúc thẩm yêu cầu kháng cáo của ông Phùng Quang Thuận. Bác yêu cầu kháng cáo của ông Vinh. Đồng thời, giữ nguyên quyết định của Bản án hành chính sơ thẩm số 12/2018/HC-ST ngày 19/11/2008 của TAND tỉnh Vĩnh Long.
Theo ông Phùng Tấn Vinh, TAND hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm đều căn cứ quyết định số 568/QĐ-UBT ngày 13/12/1991 của UBND tỉnh Vĩnh Long làm căn cứ xét xử 2 bản án hành chính nêu trên, dẫn tới oan sai, gây thiệt hại nghiêm trọng tới quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông.
Tại Quyết định số 568/QĐ-UBT ngày 13/12/1991 của UBND tỉnh Cửu Long về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính thức ở phạm vi thị xã Vĩnh Long, đã quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính thức theo mẫu thông nhất trong toàn quốc của tổng cục quản lý ruộng đất thay cho giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất ruộng đất đã cấp trong phạm vi thị xã Vĩnh Long vào năm 1987.
Điều 1 Quyết định số 568/QĐ-UBT nêu rõ, nay cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chính thức theo mẫu thống nhất trong toàn quốc của Tổng cục Quản lý ruộng đất thay cho Giấy chứng nhận quyền sử dụng ruộng đất đã cấp trong phạm vi thị xã Vĩnh Long vào năm 1987. Như vậy, đây thực chất là cấp đổi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo mẫu thống nhất, chứ không phải thu hồi quyền sử dụng đất của các tổ chức và công dân. Do đó, gia đình ông Phùng Tấn Vinh vẫn có quyền quản lý, sử dụng, định đoạt thửa đất của gia đình mình.
PV
