Tranh cãi về tính pháp lý của Nghị quyết 100
Ngày 11/6/2025, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Gia Lai đã đưa vụ án hủy hoại rừng xảy ra vào tháng 10/2018 tại xã Chư Drăng, huyện Krông Pa ra xét xử phúc thẩm. Tuy nhiên, phiên tòa đã bị hoãn do có đơn xin hoãn của bị cáo Lục Văn Khoa.
Vụ án này thu hút sự chú ý của dư luận và các chuyên gia pháp lý, không chỉ vì các bị cáo luôn kháng cáo kêu oan, mà còn có sự “tranh cãi” trái chiều giữa các luật sư bào chữa với đại diện Viện Kiểm sát về căn cứ pháp lý của tấm bản đồ hiện trạng do Công ty Nhật Tuấn đo vẽ, xác lập, tranh cãi về khu vực bị tác động có phải là rừng và tính pháp lý của chứng cứ buộc tội là Nghị quyết số 100 ngày 07/12/2017 của HĐND tỉnh Gia Lai (kèm bản đồ quy hoạch 3 loại rừng).
Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp nêu rõ, Nghị quyết 100/NQ–HĐND tỉnh Gia Lai là văn bản hành chính cá biệt, không chứa quy phạm pháp luật.
Trước đó, tại phiên tòa phúc thẩm ngày 26/3/2024, do chưa có đủ căn cứ để đánh giá chính xác đối với tính chất mức độ hành vi ban đầu của từng đối tượng, Hội đồng xét xử đã quyết định hủy Bản án sơ thẩm số 27/2023/HS-ST của TAND huyện Krông Pa và chuyển hồ sơ về Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Krông Pa để tiến hành điều tra lại.
Ngày 13/02/2025, TAND huyện Krông Pa đã đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm lại, Hội đồng xét xử (HĐXX) đã tuyên phạt bị cáo Lê Hoàng Phúc 44 tháng tù giam, Lục Văn Khoa 30 tháng, Lê Văn Tuyển 28 tháng (các bị cáo đều bị tăng mức hình phạt so với Bản án sơ thẩm số 27/2023/HS-ST đã tuyên trước đó).
Tuy nhiên, các bị cáo vẫn một mực kêu oan và có đơn kháng cáo toàn bộ Bản án số 10/2025/HS–ST ngày 13/02/2025 của TAND huyện Krông Pa.
Tại phiên tòa sơ thẩm (ngày 13/02/2025), các luật sư bào chữa cho các bị cáo và đại diện VKSND huyện (giữ quyền công tố tại phiên tòa) đã “tranh cãi” trái chiều về tính pháp lý thực thi của Nghị Quyết số 100 ngày 07/12/2017 của HĐND tỉnh Gia Lai. Nghị quyết này thông qua kết quả rà soát quy hoạch 03 loại rừng và được cơ quan tố tụng viện dẫn để chứng minh khu vực các bị cáo phát dọn thực bì là rừng.
Theo Luật sư Ngô Thanh Quảng (Luật sư bào chữa cho bị cáo Phúc và Khoa), Nghị quyết 100 không phải là văn bản quy phạm pháp luật và đối tượng chịu tác động trực tiếp theo Điều 3 của Nghị quyết là UBND tỉnh Gia Lai lại chưa ban hành bất kỳ một văn bản quy phạm pháp luật để triển khai thực hiện Nghị quyết trong thực tế. Đồng thời, Nghị quyết này cũng đã được HĐND tỉnh bãi bỏ vì nhiều “diện tích là rừng trên giấy”.
Trái với quan điểm của các luật sư bào chữa, đại diện VKSND cho rằng Nghị quyết 100 là văn bản quy phạm pháp luật và có hiệu lực kể từ ngày thông qua.
Nhận định của Tòa án về tính pháp lý của Nghị quyết số 100 trái ngược với ý kiến của Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp.
Còn TAND huyện Krông Pa nhận định, Nghị quyết số 100 đã có hiệu lực kể từ ngày ký và được ghi nhận tại Điều 2 và cho đến thời điểm vụ án xảy ra chưa có văn bản thay thế và đang có hiệu lực, HĐXX có cơ sở vững chắc để khẳng định Quyết định số 693/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 của UBND tỉnh và Nghị Quyết số 100 ngày 07/12/2017 của HĐND tỉnh Gia Lai là chứng cứ trực tiếp chứng minh diện tích 30.000m2 (bị hủy hoại) là rừng.
Tuy nhiên, sau khi kiểm tra văn bản theo đề nghị của Công ty TNHH Nông lâm sản Phúc Phong Gia Lai (Doanh nghiệp được UBND tỉnh Gia Lai chấp thuận chủ trương trồng rừng và trong quá trình tổ chức phát dọn thực bì để trồng rừng đã xảy ra vụ án hủy hoại rừng nêu trên), Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính (Bộ Tư pháp) đã nêu rõ: “Nghị quyết số 100 là Nghị quyết mang tính cá biệt, không chứa quy phạm pháp luật, được ban hành để triển khai mục III Quyết định số 319/QĐ-TTg ngày 16/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Gia Lai đến năm 2020”.
Các bị cáo kêu oan là có cơ sở
Theo Luật sư Ngô Thanh Quảng, mục III Quyết định số 319/QĐ-TTg là các phương hướng phát triển các ngành các lĩnh vực của tỉnh Gia Lai, trong đó có định hướng phát triển về lâm nghiệp. Còn Quyết định số 693/QĐ–UBND ngày 03/12/2014 của UBND tỉnh Gia Lai là phê duyệt kết quả kiểm kê rừng năm 2014 không phải là quyết định quy hoạch, kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng, quyết định xác lập các khu rừng theo điểm b khoản 1 Điều 18 Luật Bảo vệ và phát triển rừng 2004.
Còn đối với Nghị quyết số 100 của HĐND tỉnh Gia Lai, các luật sư đã nhiều lần viện dẫn các quy định của luật ban hành văn bản, các thông tư, nghị định để khẳng định Nghị quyết này không phải là văn bản quy phạm pháp luật và được triển khai thực hiện trong thực tiễn nhưng vẫn không được đại diện VKSND và HĐXX tại các phiên tòa xét xử sơ thẩm trước đó đồng thuận.
Tuy nhiên, ý kiến của Cục Kiểm tra văn bản và quản lý xử lý vi phạm hành chính về Nghị quyết số 100 đã “bác bỏ” toàn bộ quan điểm của đại diện VKSND cũng như nhận định của tòa án cấp sơ thẩm về tính pháp lý của văn bản.
Trong vụ án này các bị cáo liên tục kêu oan, không phạm tội hủy hoại rừng là có cơ sở khi chứng cứ trực tiếp để buộc tội không đảm bảo về tính pháp lý. Do vậy, kháng cáo của các bị cáo rất cần được HĐXX cấp phúc thẩm lưu tâm, đánh giá các chứng cứ, tình tiết của vụ án một cách khách quan toàn diện, đảm bảo đúng các quy định của pháp luật để có một phán quyết thực sự công tâm, thấu tình đạt lý.
TẢ THANH THIÊN
