Nội dung vụ án
Theo trình bày của nguyên đơn, nguyên đơn là con đẻ duy nhất của cụ Đ.V.Th và cụ V.Th.Ngh. Năm 1993, UBND xã Lập Lễ thông báo bán đất cho một số gia đình ở thôn Láng Cáp, xã Lập Lễ, huyện Thủy Nguyên, TP. Hải Phòng. Nguyên đơn đã có giấy làm chứng của Bí thư, Chủ tịch, trưởng ban Công an, địa chính xã Lập Lễ thời kỳ đó. Do làm nghề sông nước ít khi ở nhà nên thủ tục mua và nộp tiền, vợ chồng nguyên đơn đưa tiền và nhờ cụ V.Th.Ngh. thực hiện. Vợ chồng nguyên đơn và cụ V.Th.Ngh. sinh sống riêng, không cùng hộ khẩu. Tổng số tiền nộp mua đất là 4.800.000đ được UBND xã thu làm 02 lần.
Sau khi nộp đủ tiền, xã Lập Lễ đã thông báo đủ tiêu chuẩn được xét duyệt và UBND huyện Thủy Nguyên ra Quyết định giao đất cho nhân dân làm nhà ở số 93/QĐ/UB ngày 09/6/1996 giao cho nguyên đơn sử dụng thửa đất diện tích 200m2 tại thửa số 900, tờ bản đồ 05, thôn Láng Cáp và đã san lấp mặt bằng.
Cụ V.Th.Ngh có quan hệ với cụ Tr.V.Ch sinh ra bà Trần Thị Mai và bà Trần Thị Phưi. Năm 1994, bà Mai lấy chồng là ông Lê Khắc Thanh. Vợ chồng bà Mai muốn ở xã Lập Lễ, nhưng không có chỗ ở nên muốn ở nhờ trên mảnh đất của nguyên đơn. Vì tình cảm anh em, các con của nguyên đơn còn nhỏ, chưa có nhu cầu ở riêng nên nguyên đơn đã cho vợ chồng bà Mai ở nhờ. Việc cho ở nhờ, hai bên chỉ nói bằng miệng.
Căn nhà 02 tầng được vợ chồng bà Mai, ông Thanh xây dựng năm 2003.
Vợ chồng bà Mai ban đầu xây 02 gian nhà nhỏ cấp 4. Sau này vợ chồng bà Mai tự ý xây dựng nhà 02 tầng kiên cố. Vợ chồng nguyên đơn cũng đã sang nhắc nhở về việc không được xây dựng nhà 02 tầng, tuy nhiên vợ chồng bà Mai vẫn xây và sử dụng đến nay.
Năm 2019, cụ Th. mất nguyên đơn nói với bà Mai về việc đòi lại đất, không cho ở nhờ nữa thì nguyên đơn được biết vợ chồng bà Mai đã được UBND huyện Thủy Nguyên cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng (GCN). Và cho rằng, việc cấp GCN là hoàn toàn trái pháp luật, vì nguyên đơn không chuyển nhượng, tặng cho mà chỉ cho ở nhờ. Vợ chồng bà Mai đã giả mạo chữ ký của nguyên đơn trong hồ sơ xin cấp GCN…
Do đó, nguyên đơn làm đơn tố cáo vợ chồng ông Thanh, bà Mai. Tại Công văn số 206/CV-PC09 ngày 18/11/2021 của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an TP. Hải Phòng đã kết luận chữ kỹ, chữ viết ghi tên nguyên đơn trong các tài liệu trên là hoàn toàn giả mạo. Đồng thời, trong khoảng thời gian từ ngày 19/02/2014 đến ngày 08/3/2014, nguyên đơn đi Trung Quốc (vắng mặt ở Việt Nam) có xác nhận của cơ quan quản lý biên giới bên Trung Quốc…
Do vậy, nguyên đơn khởi kiện yêu cầu vợ chồng bà Mai buộc phải trả lại toàn bộ diện tích 200m2 đất; hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Tuy nhiên (phía bị đơn) bà Mai, ông Thanh lại cho rằng: Thửa đất số 900, tờ bản đồ số 05, diện tích 200m2 tại địa chỉ thôn Láng Cáp, mà vợ chồng ông bà đang sử dụng có nguồn gốc là đất ruộng của cụ Đinh Văn Cạn và cụ Đinh Thị Hồng (hai cụ đều đã chết). Khoảng năm 1990, bà Mai (khi đó chưa kết hôn với ông Thanh) đã mua thửa ruộng của cụ Cạn, cụ Hồng với số tiền trị giá 03 chỉ vàng bằng tiền riêng, không có giấy tờ mua bán.
Năm 1993, UBND xã Lập Lễ có chủ trương giao đất cho công dân làm nhà ở. Bà Mai sống cùng mẹ là cụ V.Th.Ngh. và có đưa cho cụ Ngh. số tiền 3.000.000đ để nộp tiền mua đất. Thời điểm này, bà Mai chưa lập gia đình riêng nên cụ Ngh. mới lấy tên anh trai (tức nguyên đơn) là người được giao đất vì đã kết hôn, lập gia đình.
Năm 1994, bà Mai kết hôn với ông Thanh, các thủ tục còn lại cũng như việc nộp tiền do vợ chồng bà Mai, ông Thanh thực hiện. Thời điểm này, nguyên đơn hoàn toàn không biết việc gia đình được giao đất. Cũng trong năm 1994, vợ chồng ông Thanh, bà Mai đã san lấp mặt bằng xây dựng nhà và sinh sống ổn định từ đó đến nay đã được 30 năm.
Nguyên đơn chỉ đứng tên trên Quyết định giao đất cho nhân dân làm nhà ở số 93/QĐ/UB của UBND huyện Thủy Nguyên, còn các nghĩa vụ tài chính đều do vợ chồng bà Mai thực hiện và nộp toàn bộ số tiền 9.000.000 đồng vào ngân sách nhà nước. Toàn bộ giấy tờ pháp lý về việc giao đất do xã giao cho vợ chồng bà Mai quản lý. Nguyên đơn không được UBND xã Lập Lễ giao bất cứ giấy tờ nào liên quan đến thửa đất nói trên cũng như không thực hiện bất cứ công việc nào để được chính quyền giao đất. Khoảng năm 2003, vợ chồng bà Mai xây nhà 02 tầng và sinh sống từ đó đến nay. Vợ chồng nguyên đơn hoàn toàn không có ý kiến hay phản đối gì, không có đơn gửi các cơ quan có thẩm quyền.
Năm 2014, khi có chủ trương cấp GCN vợ chồng bà Mai, ông Thanh đã bàn bạc, thống nhất với vợ nguyên đơn ký hồ sơ để vợ chồng bà Mai, ông Thanh được cấp GCN theo quy định của pháp luật. Việc ký kết các giấy tờ chỉ là hợp thức hóa.
Các thủ tục cấp GCN cho vợ chồng ông Thanh, bà Mai được ký tại UBND xã Lập Lễ, có sự chứng kiến, chứng thực của các cán bộ UBND xã Lập Lễ. Ngày 28/7/2014, vợ chồng bà Mai, ông Thanh được UBND huyện Thủy Nguyên cấp GCN.
Thời điểm ngày 19/02/2014, nguyên đơn khai xuất cảnh đi Trung Quốc, tuy nhiên Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an trả lời Tòa án khẳng định ngày cuối cùng nguyên đơn xuất cảnh và nhập cảnh là ngày 05/8/2010. Do đó, ông Thanh, bà Mai đề nghị Tòa án xem xét giám định lại chữ ký của nguyên đơn tại các tài liệu trong hồ sơ cấp GCN cho ông Thanh, bà Mai. Do đó, ông bà không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn…
Phán quyết của hai cấp Tòa án
Tại Bản án số 77/2023/DS-ST ngày 31/8/2023 (được sửa chữa, bổ sung tại Quyết định số 82a/2024/QĐ-SCBSBA ngày 14/6/2024), TAND TP. Hải Phòng đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, buộc bà Mai và ông Thanh phải trả lại quyền sử dụng thửa đất và có nghĩa vụ giao cho nguyên đơn toàn bộ tài sản trên đất là nhà ở, các công trình xây dựng, cây cối gắn liền với thửa số 900, tờ bản đồ số 05, diện tích 222,4m2 tại địa chỉ thôn Láng Cáp, xã Lập Lễ.
Nguyên đơn phải thanh toán cho vợ chồng bà Mai và ông Thanh số tiền 607.390.000 đồng là giá trị tài sản trên đất.
Hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số BU 425317 ngày 28/7/2014 của UBND huyện Thủy Nguyên cấp cho ông Thanh và bà Mai.
Xác nhận số 112/GXN-VKSTC-V12 của VKSND Tối cao xác nhận đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án số 311/DS-PT ngày 20/6/2024 của TAND Cấp cao tại Hà Nội.
Được biết, tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 15/QĐKNPT-VKS-DS ngày 14/9/2023, VKSND TP. Hải Phòng sau khi phân tích nội dung vụ án đã cho rằng, Bản án sơ thẩm của TAND TP. Hải Phòng có thiếu sót và thiếu khách quan trong việc nhận định, xem xét, đánh giá chứng cứ nên đưa ra phán quyết chưa phù hợp, gây ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của các đương sự, cần thiết phải kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm để sửa bản án sơ thẩm theo hướng: Xem xét số tiền 1.500.000 đồng tiền hợp thức hóa đất ở tương ứng với quyền sử dụng diện tích đất được giao và công sức gìn giữ, tôn tạo thửa đất cho vợ chồng bà Mai.
Đồng thời, tại phiên tòa phúc thẩm, phía bị đơn và người bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho rằng việc thu thập tài liệu, chứng cứ của vụ án chưa được thực hiện đầy đủ; kết luận giám định chữ ký của nguyên đơn tại các tài liệu liên quan đến việc cấp GCN cho ông Thanh, bà Mai không bảo đảm khách quan nên đề nghị giám định lại chữ kí. Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm không đưa UBND xã Lập Lễ vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án là vi phạm tố tụng; do đó, đề nghị chấp nhận kháng cáo hủy bản án sơ thầm để xét xử sơ thẩm lại bảo đảm quyền lợi hợp pháp của bị đơn.
Mặc dù, đại diện VKSND Cấp cao tại Hà Nội thay đổi nội dung kháng nghị phúc thẩm, đề nghị hủy bản án sơ thẩm để giải quyết lại vụ án theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, cấp phúc thẩm cho rằng, xét thấy quyết định của Tòa án cấp sơ thẩm đối với các đương sự là đúng. Không có căn cứ hủy bản án sơ thẩm để giải quyết lại vụ án theo yêu cầu kháng cáo của bị đơn và ý kiến của Kiểm sát viên tại phiên tòa.
Không đồng ý với quyết định của hai cấp Tòa án, ông Lê Khắc Thanh và bà Trần Thị Mai đã có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc gửi Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng VKSND Tối cao, theo đó ngày 02/01/2025, VKSND Tối cao đã có Giấy xác nhận số 112/GXN-VKSTC-V12 xác nhận đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án số 311/DS-PT ngày 20/6/2024 của TAND Cấp cao tại Hà Nội.
Chúng tôi tiếp tục phản vụ án trên.
