Toàn cảnh phiên tòa phúc thẩm ngày 25/01/2022.
Khẳng định Tòa án cấp địa phương đã vi phạm nghiêm trọng quy trình tố tụng; xác định không đầy đủ tư cách người tham gia tố tụng; không tiến hành đối chất để làm rõ các nội dung và chứng cứ của vụ án; mắc sai lầm trong việc giải quyết quan hệ tranh chấp… ngày 25/01/2022, Hội đồng xét xử TAND Cấp cao tại Hà Nội do Thẩm phán Nguyễn Thị Thanh Xuân – Chủ tọa phiên tòa đã đưa ra phán quyết: Hủy bản án sơ thẩm số 16/2020/DSST ngày 29/9/2020 của TAND tỉnh Nghệ An trong vụ án dân sự Tranh chấp quyền sử dụng đất, yêu cầu tháo dỡ tài sản, hủy quyết định cá biệt giữa nguyên đơn là ông Lê Sỹ Ngũ và bị đơn là ông Thái Lam Hùng, trả lại hồ sơ để xét xử lại từ đầu.
Theo nội dung nguyên đơn cung cấp, năm 1978, gia đình ông Lê Sỹ Ngũ có cho ông Thái Lam Hồng (di dân, không có hộ khẩu) là chỗ bạn bè quen biết của ông Ngũ, trình bày hoàn cảnh khó khăn không có chỗ ở nên được ông Ngũ cho ở nhờ. Năm 1982, ông Ngũ và bà Liên ly hôn, Tòa án quyết định cho bà Liên được sở hữu thửa đất mà ông Hồng đang ở nhờ. Tháng 12/1982, ông Hồng xây nhà cấp 4 tại thửa đất đang ở nhờ, bà Liên không đồng ý nên đã xảy ra xô xát với các con ông Hồng, dẫn đến bà Liên bị đi viện. Bà Liên khởi kiện ông Hồng để đòi đất và bồi thường tiền thuốc men.
Tháng 12/1983, Tòa án sơ thẩm quyết định ông Hồng phải dời nhà trả đất cho bà Liên. Ông Hồng chống án lên Tòa án phúc thẩm. Tháng 05/1984, tại phiên tòa phúc thẩm, bà Liên rút đơn kiện do từ sau phiên tòa sơ thẩm, bà Liên đã được UBND xã cấp cho thửa đất mới để ở, đồng thời ông Hồng cũng rút đơn chống án. Trong thời gian này, bà Liên cũng giao lại đất và nhà cho ông Ngũ và con trai là anh Huy ở. Ông Ngũ đồng ý cho ông Hồng tiếp tục ở nhờ từ đó, sau đó ông Ngũ lấy vợ hai là bà Thìn. Nhiều lần ông Ngũ bà Thìn yêu cầu ông Hồng dời nhà trả đất nhưng không được, nhiều đơn thư kiến nghị, khiếu nại đã được gửi đi nhiều nơi nhưng không được chính quyền xử lý.
Năm 1999, ông Ngũ làm đơn cấp bìa đất và được UBND huyện cấp bìa lần đầu năm 2000. Cũng trong năm 2000, ông Hồng mất nên ngôi nhà đã bị bỏ hoang không ai ở từ đó đến nay, chỉ có nhờ người trông coi mà thôi. Năm 2006, ông Ngũ tiếp tục làm đơn kiến nghị và được UBND xã xác nhận để gửi lên cấp cao hơn. Ngày 04/08/2006, UBND huyện đã trả lời nội dung đơn khiếu nại của ông Ngũ và hướng dẫn quy trình thực hiện để đòi đất. Năm 2010, Nhà nước thực hiện chính sách cấp đổi bìa đất cho ông Ngũ. Năm 2011, ông Ngũ tách thửa cho con trai cả, phần diện tích đất còn lại của ông Ngũ vẫn bao gồm diện tích đất có ngôi nhà đang bị bỏ hoang là di sản của ông Hồng để lại. Liên tục các năm 2012, 2013 cho đến nay, rất nhiều đơn thư của ông Ngũ đã được gửi đi, nhiều đơn thư của UBND xã, huyện trả lời về việc giải quyết vụ việc nhưng chưa thành.
Ngày 08/9/2017, ông Ngũ làm Đơn khởi kiện ông Thái Lam Hùng (con trai của ông Hồng), đề nghị dỡ nhà trả đất. TAND huyện Đô Lương đã thụ lý vụ án năm 2017, sau đó đã chuyển quyền thụ lý cho TAND tỉnh Nghệ An năm 2019. Ngày 29/9/2020, TAND tỉnh Nghệ An đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án trên.
Không đồng ý với quyết định của Bản án sơ thẩm, ngày 10/10/2020, anh Lê Văn Hoàn, sinh năm 1985 là đại diện theo ủy quyền của nguyên đơn - ông Lê Sỹ Ngũ và bà Tăng Thị Thìn trong vụ án làm đơn kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm ngày 29/9/2020 của TAND tỉnh Nghệ An.
Tại phiên tòa phúc thẩm ngày 25/01/2022, Luật sư Đặng Văn Cường – Luật sư Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho nguyên đơn đã đưa ra những căn cứ, lập luận đề nghị Hội đồng xét xử căn cứ khoản 2 Điều 308, Điều 309 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 để sửa Bản án dân sự sơ thẩm của TAND tỉnh Nghệ An theo hướng: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, xác định diện tích đất tranh chấp là 70m2 và buộc các con của ông Thái Lam Hồng tháo dỡ toàn bộ tài sản trên đất để trả lại diện tích đất này cho ông Lê Sỹ Ngũ; và Bác toàn bộ yêu cầu phản tố của bị đơn và yêu cầu độc lập của người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
Căn cứ vào những lập luận của Luật sư và các tình tiết khách quan của vụ án, TAND Cấp cao tại Hà Nội nhận định Tòa án cấp sơ thẩm đã vi phạm nghiêm trọng quy trình tố tụng; xác định không đầy đủ tư cách người tham gia tố tụng; không tiến hành đối chất để làm rõ các nội dung và chứng cứ của vụ án; mắc sai lầm trong việc giải quyết quan hệ tranh chấp… Tòa án cấp phúc thẩm nhận thấy những thiếu xót trên không thể khắc phục và bổ sung được nên cần hủy bản án sơ thẩm, giao cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại theo đúng trình tự pháp luật.
ĐAM TRẦN
Nghệ An: Vụ kiện tranh chấp đất đai vì cho bạn 'ở nhờ' có nhiều tình tiết cần phải làm rõ
Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội kháng nghị Bản án sau 40 năm đi đòi đất
