"Những chứng cứ chứng minh có sự hoán đổi đất thế này mà Thông báo số 301 nói tôi không có gì minh chứng" - nguyên đơn Nguyễn Văn Sơn tỏ ra thất vọng!
Lược sơ vụ kiện
Những năm đầu 1990, ông Nguyễn Văn Sơn và bà Nguyễn Thị Mùi (là 2 chị em ruột) thỏa thuận: Ông Sơn sẽ nhận phần đất bà Mùi được thừa kế từ cha mẹ; đổi lại, bà Mùi hưởng 1/2 lô đất tại số 59, Lý Nam Đế (phường 8, TP. Đà Lạt) của ông Sơn. Việc hoán đổi này diễn ra từ năm 1993, khi bà Mùi cất nhà trên lô đất 59 Lý Nam Đế (giấy phép xây dựng mang tên ông Sơn) rồi cho thuê.
Việc hoán đổi còn được khẳng định tại biên bản họp gia đình (nội dung phân chia tài sản) ngày 25/8/2011. Theo đó, các thành viên trong đại gia đình cha mẹ ông Sơn, bà Mùi đều thống nhất: "Riêng phần đất (thừa kế) của Nguyễn Thị Mùi giao cho Nguyễn Văn Sơn. Vì 1/2 lô đất của Nguyễn Văn Sơn tại Lý Nam Đế đã giao cho Nguyễn Thị Mùi"!
Ngôi nhà bị đơn Mùi cất cho thuê đang bỏ không.
Tiếp tục thực hiện sự hoán đổi, năm 2015 bà Mùi, ông Sơn cùng đến UBND phường 8 và được hướng dẫn ra công chứng làm thủ tục. Tuy nhiên, sau đó bà Mùi đổi ý nên UBND phường lập biên bản hòa giải: "2 bên thống nhất không trao đổi đất nữa. Ông Sơn trả lại giá trị căn nhà cho bà Mùi. Giá cả 2 bên tự thỏa thuận". Do không tìm được tiếng nói chung (ông Sơn trả 400 triệu đồng, trong khi bà Mùi đòi 1,5 tỉ), ông Sơn khởi kiện ra tòa!
Án sơ thẩm và phúc thẩm đều tuyên nguyên đơn thắng, bà Mùi phải trả đất và nhận 400 triệu đồng. Tuy nhiên, do không đưa các con bà Mùi tham gia tố tụng nên cả 2 bản án này bị hủy, phải xử lại từ đầu. Kết quả bản án sơ, phúc thẩm lần 2 tuyên ngược hoàn toàn 2 bản án sơ, phúc trước đó: Bác yêu cầu đòi đất của ông Sơn, bà Mùi được hưởng 1/2 lô đất!
Luận cứ cốt lõi để 2 cặp bản án mâu thuẫn nhau: Nguyên đơn thắng, do có sự hoán đổi đất; còn thua là không có sự hoán đổi (mà "nguyên đơn cho bị đơn đất", mặc dù kết quả giám định giấy cho nhà, bị đơn đưa ra, là giả)!
Giấy cho nhà bà Mùi đưa ra có kết quả giám định là giả.
Đáng lưu ý, Thẩm phán Nguyễn Thành Tâm, Chủ tọa phiên phúc thẩm lần 2, đã sửa và thêm thắt án văn khi tuyên tại tòa 1 đằng, ra bản án 1 nẻo. Cụ thể, tại tòa ông Tâm cho rằng: "Có cơ sở khẳng định 2 bên hoán đổi đất cho nhau", song khi ra án lại "chấp nhận kháng cáo của bị đơn về việc hoán đổi đất".
Không những sửa án mà Thẩm phán Tâm còn thêm 1 đoạn mà không hề có trong lúc đọc: "Bởi lẽ theo chứng thư thẩm định giá 2018 Công ty Thẩm định giá trị căn nhà là 283 triệu đồng (PV làm tròn), do đó việc bà Mùi yêu cầu bồi thường số tiền 1,5 tỉ là bao gồm cả giá trị quyền sử dụng đất mà ông Sơn đã cho từ 1992"(!).
Thông báo số 301 không thuyết phục
Ngoài việc tố cáo Thẩm phán Tâm vi phạm nghiêm trọng khoản 1, Điều 286, Bộ luật Tố tụng dân sự (lãnh đạo TAND tỉnh Lâm Đồng xác nhận với PV, ông Tâm bị đình chỉ 10 ngày để viết giải trình), ông Sơn cũng làm đơn đề nghị giám đốc thẩm. Thế nhưng, ngày 31/8/2022 Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh ra Thông báo số 301 gửi ông Sơn. Theo đó, khiếu nại "không có cơ sở" và "việc tuyên bản án tuy có nhầm lẫn", song "không làm thay đổi bản chất giải quyết vụ án"(!).
Thông báo số 301.
Theo các chuyên gia pháp lí, việc không chấp nhận kháng nghị giám đốc thẩm là hết sức khó hiểu. Bởi, Thông báo 301 đã mâu thuẫn khi khẳng định "ông Sơn đồng ý cho bị đơn 1/2 đất" rồi ngay sau đó lại "như vậy, việc hoán đổi đất giữa 2 bên là tự nguyện".
Mặt khác, Thông báo 301 cho rằng nguyên đơn không chứng minh được việc hoán đổi đất, thì đã bỏ qua tất cả chứng cứ (như biên bản họp gia đình, biên bản hòa giải tại phường và tại tòa sơ thẩm) ghi rõ lời thừa nhận của bà Mùi: 2 bên thống nhất đổi đất!
Tương tự, Thông báo 301 nhận định, bà Lệ (vợ ông Sơn) có biết việc bà Mùi làm nhà trên đất nhưng không ý kiến gì, do đó "có cơ sở khẳng định việc ông Sơn, bà Lệ đồng ý cho bị đơn làm nhà mà không có sự hoán đổi, như ông Sơn trình bày"(!). Xem xét, đánh giá như vậy là khiên cưỡng và suy diễn không thuyết phục. Vì, thực tế 2 bên đã đồng ý hoán đổi thì vợ ông Sơn việc gì phải ý kiến khi bà Mùi cất nhà?
Thông báo 301 còn ghi, hiện di sản thừa kế chưa phân chia nên "bà Mùi chưa có tài sản để giao cho ông Sơn, không phải lỗi của bà". Chính điều này, thêm lần nữa Viện KSND Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh công nhận có sự hoán đổi đất! Còn nói "không phải lỗi của bà Mùi" cũng hoàn toàn sai. Bởi lẽ, năm 2015 khi 2 bên ra UBND phường làm thủ tục, do bà Mùi "lật kèo" không tiếp tục hoán đổi nên ông Sơn mới kiện!
Mặt khác, Thông báo số 301 kết luận nội dung tuyên án khác với nội dung bản án chỉ là sự... nhầm lẫn, "không làm thay đổi bản chất vụ án" là rất không thỏa đáng, có dấu hiệu bao che cho sai phạm. Vì, thay thế hẳn tình tiết đối ngược "không chấp nhận kháng cáo" thành "chấp nhận kháng cáo", tức từ chỗ có hoán đổi thành không hoán đổi thì sao gọi là nhầm và không làm sai khác nội dung?
Dấu hiệu bao che còn thể hiện ở việc Thông báo 301 "quên" không hề đề cập việc Thẩm phán Tâm thêm hẳn 1 đoạn (dài hơn 120 chữ so với lúc tuyên án) và đoạn này cũng suy diễn vô căn cứ khi khẳng định bà Mùi đòi ông Sơn bồi thường tiền nhà 1 tỉ rưỡi là "bao gồm cả giá trị quyền sử dụng đất mà ông Sơn, bà Lệ đã cho từ 1992"(!).
"Bản án xử sai, bất chấp chứng cứ, bất chấp sự thật khách quan, phiến diện và cố tình ban hành trái luật. Vậy mà vẫn được VKSND chấp nhận thì thật bất công. Tôi đã có đơn kêu cứu đến cấp có thẩm quyền đề nghị hủy bản Thông báo số 301 bất thường, vô lí. Đồng thời, ra kháng nghị giám đốc thẩm, nhằm đảm bảo sự công bằng, bảo vệ lẽ phải, giải tỏa nỗi oan khuất cho tôi" - vị cán bộ hưu trí, nguyên là giảng viên đại học mong mỏi!
MẠC HỒNG KỲ - LÊ HỮU QUẾ
