Công việc của một điệp viên thời Chiến tranh Lạnh, người chủ mưu một chiến dịch để Mỹ có được một chiếc máy bay chiến đấu của Liên Xô bí mật đến mức ông ta phải giấu huy chương của mình để ai không nhìn thấy. Jim Fees được nhiều người coi là một trong những Sĩ quan tình báo tầm cỡ nhất và sống cuộc đời của mình trong bóng tối như một nhân vật trong tiểu thuyết gián điệp của John Le Carre.
Jim Fees gia nhập CIA năm 1957, hoạt động bí mật ở Châu Âu, Châu Phi và Trung Đông trong thời gian Mỹ tranh chấp kịch liệt với Liên Xô về ảnh hưởng và quyền lực tối cao. Fees qua đời ở tuổi 80 tại nhà riêng ở Brussels vào năm 2017. Các huy chương của ông này trước đây được giấu sau một bức tranh tại nhà ở, đang được rao bán.
Một trong những thành công đáng chú ý nhất của điệp viên CIA cộm cán này là chủ mưu vụ mua lại chiếc máy bay tiên tiến nhất do Liên Xô thiết kế vào thời điểm đó - MiG-23. Chiếc máy bay do Ai Cập cung cấp đã được đưa đến một căn cứ không quân của Mỹ ở Nevada để huấn luyện phi công cách đánh bại máy bay chiến đấu Liên Xô trong các trận không chiến.
Đây là một phần của chương trình Constant Peg năm 1977, phần lớn các hoạt động của nó vẫn được bảo mật. Fees cũng từng “dùng bình phong” như một nhân viên cứu trợ nhân đạo ở Yemen để thực hiện một điệp vụ bí mật nhằm giải cứu con tin người Mỹ ở Lebanon. Đối với thành công đáng kinh ngạc nhưng rất nhạy cảm của mình, Fees đã được trao tặng Huân chương Tình báo Xuất sắc cho “những cống hiến và thành tích xuất sắc có tính chất đặc biệt đặc biệt” và hai Huân chương Danh dự ngành Tình báo.
Nhưng tên tuổi của Fees không có trong danh sách những người được nhận đáng chú ý. Trên thực tế, lo sợ cho sự an toàn của bản thân, ông này đã phải giấu chúng trong một khung ảnh đặc biệt đặt riêng trong nhà mình - đằng sau một bức tranh về Trung Đông. Cho tới gần đây, chúng sẽ được bán đấu giá với giá khởi điểm 3.000 bảng Anh.
Huân huy chương của Fees đang được bán bởi con gái của ông đang sống ở Anh. Nhà đấu giá cho biết, không có ai để thừa kế chúng và muốn những thành tựu của người cha được ghi nhớ. Christopher Mellor-Hill, người bán hàng ở London, Dix Noonan Webb, cho biết: “Các huy chương do CIA trao cho Fees nêu bật những câu chuyện đáng kinh ngạc về đặc vụ chìm từng tham gia các chiến dịch tình báo vào thời kỳ đỉnh điểm của Chiến tranh Lạnh và ở những nơi trên như chiến tuyến Trung Đông.
“Việc ông ấy mua được một chiếc MiG-23 của Nga để Không quân Mỹ hiểu và học cách chiến đấu chống lại không quân Xô viết là một điểm nhấn ban đầu cho sự nghiệp đáng kinh ngạc của Jim Fees, trong đó ông ấy cũng giúp mở đường để hướng Ai Cập vượt ra khỏi cái bóng của Nga để trở thành một nước thân Mỹ hơn nhiều trong những năm 1970 và 1980”.
“Khi chúng ta nói về các anh hùng chiến tranh, thì ông ấy là một trong số đó, nhưng với tư cách là một điệp viên của Chiến tranh Lạnh - thời đại của những trò chơi chiến tranh gián điệp và cuộc ganh đua ráo riết giữa các cơ quan tình báo và đặc vụ của phương Đông cộng sản và phương Tây thân tư bản - như được hình tượng hóa trong bộ phim truyền hình nhiều tập Tinker Tailor Soldier Spy cùng với Sir Alec Guinness”.
LÊ NGỌC/VOV
