Ngày 29/9, tham gia thảo luận tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8, các Đại biểu cho ý kiến về nhóm lĩnh vực văn hóa, xã hội, gồm các dự án luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Tham gia thảo luận, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) tập trung góp ý vào văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân được quy định trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục.
Theo đó, Đại biểu ủng hộ quan điểm bỏ bằng tốt nghiệp THCS và giao Hiệu trưởng nhà trường, người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục THCS xác nhận học bạ việc hoàn thành THCS. Bởi, theo Đại biểu, bằng tốt nghiệp THCS hiện nay chủ yếu là xác nhận học sinh đã hoàn thành chương trình 09 năm phổ cập giáo dục bắt buộc. Việc này đã được xác nhận qua học bạ, kết quả học tập nên việc cấp bằng riêng không thực sự cần thiết.
Bên cạnh đó, việc tổ chức xét công nhận tốt nghiệp hay cấp bằng gây thêm thủ tục hành chính và trong khi mục tiêu phổ cập 100% đã đạt được.
Hơn nữa, nếu bỏ bằng tốt nghiệp THCS sẽ tránh được tâm lý trong thực tế là coi việc học lớp 9 là đã có bằng, từ đó dẫn tới việc dừng học sớm.
Còn nếu chỉ ghi nhận hoàn thành cấp học thì học sinh sẽ có xu hướng học tiếp THPT hoặc là vào học nghề.
Hiện nay, nhiều quốc gia đã không cấp bằng tốt nghiệp THCS mà chỉ xác nhận hoàn thành bậc học.
Tuy nhiên, Đại biểu Nguyễn Văn Huy cũng chỉ ra thực tế hiện nay ở một số vùng, đặc biệt là nông thôn, vùng khó khăn, bằng tốt nghiệp THCS vẫn được coi là chứng chỉ quan trọng để đi làm hoặc là chứng minh trình độ học vấn cơ bản.
Theo đó, Đại biểu cho rằng, nếu bỏ, có thể tạo ra những vấn đề về mặt tâm lý và khi không tổ chức cấp bằng tốt nghiệp THCS, cơ quan quản lý và cơ sở tuyển sinh phải dựa vào học bạ để tuyển cử hoặc giấy xác nhận hoàn thành, đòi hỏi hạ tầng quản lý dữ liệu là phải đồng bộ. Đồng thời, đề nghị cần bổ sung quy định về xây dựng hệ thống xác nhận hoàn thành chương trình phổ cập THCS bằng giấy chứng nhận hoặc dữ liệu điện tử để thay thế.
Theo Đại biểu, cũng cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền để tạo sự đồng thuận trong nhân dân.
Về quy định thi và cấp bằng tốt nghiệp THPT trong dự thảo Luật, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, Xã hội của Quốc hội cũng nêu 02 loại ý kiến và Đại biểu cơ bản thống nhất với loại ý kiến thứ nhất đề nghị là vẫn tổ chức thi tốt nghiệp THPT.
Theo quan điểm của Đại biểu, việc tổ chức kỳ thi không chỉ để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông của học sinh, cung cấp dữ liệu, thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh, mà quan trọng hơn là việc tổ chức kỳ thi quốc gia chung thì sẽ tạo nên chuẩn đo lường khách quan hơn.
Một khi đã tạo ra chuẩn đo lường khách quan để đánh giá năng lực học sinh thì việc gắn kỳ thi này với việc xét tuyển đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp như hiện nay là phù hợp. Đại biểu cũng cho rằng, không nên tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học. Tuy nhiên, cần cải tiến để kỳ thi gọn nhẹ nhưng đánh giá được năng lực toàn diện của học sinh.
Còn Đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) cho rằng, vấn đề "thi hay không thi" vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều. Đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị cơ quan soạn thảo cần phân tích, làm rõ ưu, nhược điểm của từng phương án để đại biểu có cơ sở quyết định, với mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục.
Một vấn đề khác được Đại biểu đặt ra là tác động của chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) đến giáo dục. Cụ thể, Đại biểu cho hay, dư luận xã hội đang rất lo lắng về việc học sinh phụ thuộc vào công nghệ, sa đà vào thế giới ảo, hay sử dụng AI một cách thiếu kiểm soát, làm thui chột tư duy sáng tạo.
Đồng thời, Đại biểu cũng đề nghị cần có chính sách hỗ trợ thỏa đáng cho các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục và bổ sung các quy định về phân cấp quản lý giáo dục ở địa phương sau khi sắp xếp lại các đơn vị hành chính.
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn khẳng định, ở thời điểm này, việc duy trì kỳ thi tốt nghiệp THPT là rất cần thiết và mang nhiều vai trò quan trọng, không chỉ đơn thuần là xét công nhận tốt nghiệp.
Việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT để xét công nhận tốt nghiệp hiện nay có các mục tiêu rất cụ thể, bao gồm: Đánh giá trình độ của người học theo yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực của chương trình giáo dục phổ thông, lấy kết quả thi để xét công nhận tốt nghiệp THPT.
Kết quả của kỳ thi còn được sử dụng làm một trong các cơ sở để đánh giá chất lượng dạy học của các cơ sở giáo dục phổ thông, công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng nêu rõ, kỳ thi không chỉ cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh mà còn để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thông cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh chính sách giáo dục. Kỳ thi còn đánh giá được chất lượng giáo dục của các vùng miền.
Về việc thiếu giáo viên mầm non ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng GD&ĐT cho biết, cơ chế hiện hành đã cho phép các trường cao đẳng sư phạm xét tuyển thay vì thi tuyển, tạo điều kiện ưu tiên cho con em đồng bào dân tộc. Cơ chế này sẽ tiếp tục được phát huy thông qua quy chế tuyển sinh mà không cần đưa vào luật.
Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ các ý kiến, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các dự thảo luật để trình Quốc hội trong các kỳ họp tới, đồng thời sẽ có văn bản trả lời chi tiết từng vấn đề được đại biểu nêu.
