Trong báo cáo về nhà ở và thị trường bất động sản quý II năm 2025 vừa công bố, Bộ Xây dựng đã đề xuất một loạt giải pháp trọng tâm, trong đó có đánh thuế bất động sản.
Cụ thể, Bộ Xây dựng ủng hộ chính sách thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch nhà đất của Bộ Tài chính và cho rằng giải pháp này giúp tránh đầu cơ, thổi giá bất động sản.
Trước đó, Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), công bố lấy ý kiến các bộ ngành, địa phương và cơ quan có liên quan. Nội dung đáng chú ý tại dự thảo là Bộ Tài chính đề xuất áp thuế suất 20% đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, tính trên thu nhập từng lần giao dịch (giá bán trừ giá mua và chi phí liên quan).
Trong trường hợp không xác định được giá mua và chi phí, thuế được tính trực tiếp trên giá bán theo thời gian nắm giữ. Theo đó, dưới 02 năm áp thuế suất 10%, từ 02 đến 05 năm là 6%, từ 05 đến 10 năm là 4%, trên 10 năm hoặc bất động sản có nguồn gốc từ thừa kế là 2%. Cá nhân nhận thừa kế nhưng có hoạt động đầu cơ sẽ bị tính thuế như kinh doanh bất động sản.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Ngoài ra, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất ban hành chính sách thuế đối với nhà ở, bất động sản không sử dụng; thu thuế phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án; thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch để tránh đầu cơ, thổi giá bất động sản.
Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các địa phương phối hợp thực hiện chuyển đổi số để liên thông các thủ tục từ giao dịch bất động sản, công chứng, thuế và đăng ký giao dịch đất đai trên môi trường điện tử. Cùng đó, Bộ Xây dựng tiếp tục hoàn thiện đề án thí điểm Trung tâm giao dịch bất động sản do Nhà nước quản lý, dự kiến hình thành từ đầu năm 2026.
Trong báo cáo về nhà ở và thị trường bất động sản quý II năm 2025, Bộ Xây dựng cho biết giá chung cư tại Hà Nội, TP. HCM và các đô thị lớn trên cả nước cơ bản ổn định so với quý trước, tuy nhiên cả hai thành phố đều ghi nhận mức giá cao nhất trong gần một thập kỷ.
Tại Hà Nội, giá bán trung bình trên thị trường quý II đạt 80 triệu đồng/m2, tăng 5,6% so với quý trước (tăng 33% so với cùng kỳ), trong khi đó, giá căn hộ trung bình tại TP. HCM đạt 89 triệu đồng/m2, không có nhiều biến động so với quý trước (tăng khoảng 36% so với cùng kỳ năm trước).
Giá thứ cấp cũng tăng mạnh, đặc biệt tại các khu vực có hạ tầng phát triển hoặc dự án đã bàn giao. Nguyên nhân chính của xu hướng này bao gồm khan hiếm quỹ đất, chi phí đầu vào tăng cao, quy trình pháp lý chậm và kỳ vọng cao từ phía chủ đầu tư...
Trước đó, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tin báo chí số 31 về một số vấn đề được dư luận, xã hội, báo chí quan tâm liên quan đến dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).
Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là đề xuất thay đổi cách tính thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Theo phương án mới, thuế sẽ được tính trên phần thu nhập thực nhận, thay vì tính theo giá trị chuyển nhượng như hiện nay.
Theo quy định hiện hành, cá nhân chuyển nhượng bất động sản phải nộp 2% thuế thu nhập cá nhân tính trên tổng giá bán từng lần. Song, Bộ Tài chính cho biết thời gian qua nhiều ý kiến cho rằng phương pháp này chưa phản ánh đúng bản chất giao dịch, đặc biệt khi giá bán không cao hơn giá mua, hoặc giao dịch không phát sinh lợi nhuận. Do đó, Bộ này đưa ra phương án bổ sung tính thuế thu nhập cá nhân theo tỉ lệ 20% trên phần chênh lệch giữa giá bán và giá mua bất động sản, sau khi trừ đi các chi phí hợp lệ. Mục tiêu là đảm bảo công bằng hơn giữa các đối tượng nộp thuế và sát thực tế thu nhập phát sinh.
Theo tính toán sơ bộ, mức thuế phải nộp theo phương án mới về tổng thể sẽ không chênh lệch nhiều so với phương pháp hiện hành.
Bộ này giải thích, qua tính toán, so với mức thuế 2% trên giá chuyển nhượng đang áp dụng hiện nay, việc thu thuế 20% trên thu nhập tính thuế sẽ điều tiết thuế đảm bảo ở mức tương đương. Trong một số trường hợp, chẳng hạn chênh lệch giữa giá bán và giá mua ít hơn, không phát sinh thu nhập hoặc bị lỗ, việc thu 20% trên thu nhập sẽ có lợi hơn cho cá nhân, điều tiết việc thu thuế đúng theo thu nhập thực tế của hoạt động giao dịch bất động sản. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp cụ thể, như khi giá bán gần bằng hoặc thấp hơn giá mua, cá nhân có thể được giảm nghĩa vụ thuế. Việc này cũng góp phần điều tiết thu ngân sách một cách hợp lý và minh bạch hơn.
Dù vậy, Bộ Tài chính nói phương pháp tính mới cần được triển khai theo lộ trình phù hợp, đồng bộ với việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu về đất đai, giao dịch bất động sản và hệ thống công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý thuế. Điều này nhằm bảo đảm cơ quan thuế có đầy đủ thông tin để xác định đúng thu nhập và số thuế phải nộp.
Cùng với đề xuất trên, dự thảo cũng đưa ra phương án áp dụng thuế thu nhập cá nhân theo thời gian nắm giữ bất động sản. Cụ thể, những bất động sản chuyển nhượng trong thời gian ngắn có thể bị đánh thuế cao hơn so với tài sản giữ lâu dài. Đây là biện pháp nhằm hạn chế đầu cơ, lướt sóng - những yếu tố được cho là gây bất ổn thị trường thời gian qua.
Bộ Tài chính cho biết chính sách này tham khảo kinh nghiệm từ nhiều quốc gia, nơi thuế thu nhập cá nhân được sử dụng như công cụ điều tiết hành vi đầu tư ngắn hạn và khuyến khích giao dịch bền vững. Tuy nhiên, việc áp dụng tại Việt Nam sẽ tiếp tục được nghiên cứu để phù hợp với điều kiện thực tiễn.
Đánh giá về đề xuất này, Luật sư Hoàng Tuấn Vũ, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, nếu áp dụng được nguyên tắc tính thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản dựa trên chênh lệch giữa giá bán và giá mua sau khi trừ đi các chi phí liên quan là phương pháp phản ánh đúng bản chất kinh tế và phù hợp với nguyên tắc đánh thuế theo thu nhập thực tế.
Bản chất của việc đánh thuế chuyển nhượng bất động sản là đánh vào thuế của khoản thu nhập (lợi nhuận) của cá nhân từ hoạt động mua bán bất động sản, tức phải có lợi nhuận mới phải chịu thuế. Cách tính hiện nay là áp mức thuế 2% trên giá chuyển nhượng dẫn đến nhiều trường hợp lỗ cũng phải chịu thuế do không được trừ giá vốn và chi phí liên quan.
Do đó, với trường hợp tính thuế trên lợi nhuận, nếu tính đúng, tính đủ các chi phí phát sinh trong quá trình sở hữu bất động sản để việc đóng thuế thật sự là đóng trên lợi nhuận có được khi chuyển nhượng là phù hợp với bản chất của thuế thu nhập cá nhân.
Mặt khác, phương pháp này sẽ giúp những người bán lỗ, nếu chứng minh được chi phí liên quan, có thể không phải đóng thuế.
Ngoài ra, phương pháp này cũng sẽ giúp tối ưu khoản thuế thu nhập cá nhân đóng vào ngân sách nhà nước, chống tình trạng đầu cơ, lướt sóng bất động sản.
