Nội dung vụ án
Vì cần tiền trả nợ và tiêu xài cá nhân, Thuận Hòa và Hoàng Mai nảy sinh ý định dùng “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả” (viết tắt Giấy chứng nhận giả) thế chấp cho người khác dưới hình thức ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất để chiếm đoạt tài sản.
Do việc ký hợp đồng phải qua thủ tục công chứng nên Hoàng Mai chủ động gặp Cao Hùng Em là nhân viên Văn phòng Công chứng Cao Thị Niềm thỏa thuận, Tăng Hoàng Mai sẽ dùng Giấy chứng nhận giả (do Phan Thị Thanh Thúy làm) chuyển nhượng cho người khác, nhờ Hùng Em giúp thực hiện công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và sẽ chia tiền cho Hùng Em.
Sau khi có được Giấy chứng nhận giả, Hoàng Mai đưa cho Hùng Em kiểm tra, nếu không bị trùng với “số phát hành sổ” được lưu trữ trên hệ thống máy tính tại Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm, Mai sẽ tìm người thế chấp Giấy chứng nhận giả. Trong khoảng thời gian từ ngày 06/5/2017 đến ngày 15/5/2017, Thuận Hòa, Hoàng Mai, Hùng Em và Minh Tiến thực hiện hành vi lừa đảo đối với 03 công dân trên địa bàn thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu cũ gồm: ông Trương Quốc Việt, ông Trang Thành Long, Phạm Huy Khánh. Tổng cộng có 07 vụ việc lừa đảo chiếm đoạt tài sản, số tiền trên 02 tỉ đồng.
Với hành vi nêu trên các bị cáo đã bị Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu xét xử sơ thẩm và Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh tuyên xử các bị cáo Tăng Hoàng Mai 17 năm tù về 02 tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Làm giả giấy tờ tài liệu của cơ quan, tổ chức”. Bị cáo Phan Thuận Hòa 16 năm tù về 02 tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Làm giả giấy tờ tài liệu của cơ quan, tổ chức”. Bị cáo Cao Hùng Em 09 năm tù về 02 tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Làm giả giấy tờ tài liệu của cơ quan, tổ chức”. Bị cáo Hứa Minh Tiến 08 năm tù về hai tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Làm giả giấy tờ tài liệu của cơ quan, tổ chức”. Bị cáo Phan Thị Thanh Thúy 02 năm tù về tội “làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức”.
Bản án sơ thẩm số 27/2024/HS-ST.
Rắc rối từ việc giải quyết phần bồi thường trách nhiệm dân sự khi Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu cũ không đưa Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm vào tham gia tố tụng để xác định trách nhiệm liên đới bồi thường với lý do Văn phòng công chứng không chỉ đạo, tiếp tay, giúp sức cho các bị cáo chiếm đoạt tài sản của bị hại nên không có trách nhiệm phải bồi thường.
Từ đó, sau 03 lần xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu đều bác yêu cầu của bị hại về việc buộc Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm liên đới bồi thường. Sau mỗi phiên tòa sơ thẩm, bị hại đều kháng cáo, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bạc Liêu kháng nghị, theo đó đề nghị đưa Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm vào tham gia tố tụng và xác định trách nhiệm liên đới bồi thường với các bị cáo.
Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh 02 lần hủy một phần bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu, mới nhất trong lần thứ 3, tại bản án phúc thẩm số 413/2025/HS-PT ngày 26/9/2025 Tòa phúc thẩmTòa án nhân dân Tối cao tại TP. Hồ Chí Minh nhận định: Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu cũ căn cứ khoản 1 Điều 38 Luật công chứng về bồi thường thiệt hại trong hoạt động công chứng để xác định ông Hùng Em và ông Tiến là nhân viên Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm đã gây ra thiệt hại nên có trách nhiệm bồi thường dân sự trên phần lỗi của Hùng Em và Tiến, từ đó không áp dụng trách nhiệm liên đới bồi thường của Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm là không có căn cứ. Các bị cáo Hùng Em, Tiến đã giúp sức cho các bị cáo Hòa, Mai chiếm đoạt tiền, vì vậy Văn phòng công chứng phải có trách nhiệm bồi thường do lỗi của nhân viên văn phòng gây ra chứ không phải căn cứ vào số tiền mà nhân viên văn phòng chiếm đoạt.
Bản án phúc thẩm số 413/2025/HS-PT.
Với lý do trên, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao tại TP. Hồ Chí Minh đã chấp nhận kháng cáo của bị hại (nguyên đơn dân sự) và kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bạc Liêu hủy một phần Bản án sơ thẩm (phần trách nhiệm dân sự) số 27/2024/HS-ST ngày 11/9/2024 của của Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu, giao về cấp sơ thẩm xét xử lại để xác định trách nhiệm liên đới của Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm.
Thiết nghĩ lần thứ 4 xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Cà Mau sẽ có phán quyết thấu lý đạt tình.
