Chưa nhận tiền đền bù nhưng vẫn chấp nhận bàn giao đất
Theo hồ sơ bà Liễu cung cấp: Bà quản lý và sử dụng thửa đất số 383, tờ bản đồ địa chính số 105 tại thôn Đồi Chè, xã Hoàng Đồng, TP. Lạng Sơn (cũ), nay là phường Tam Thanh, tỉnh Lạng Sơn, với tổng diện tích 60,7m2, loại đất: Đất ở tại nông thôn. Thửa đất này đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AG – 156079, vào sổ cấp Giấy CNQSD đất số H-04791, nguồn gốc nhận chuyển nhượng từ bà Thuý vào năm 2008.
Ngày 15/10/2021, UBND TP. Lạng Sơn ra Quyết định số 3892/QĐ-UBND thu hồi toàn bộ diện tích đất ở của gia đình bà và Quyết định số 3899/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư dự án: Điều chỉnh, mở rộng Khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn. Theo nội dung các quyết định, gia đình bà được nhận số tiền bồi thường là 28.869.000 đồng. Bà không đồng ý với các quyết định của UBND TP. Lạng Sơn với lý do gia đình bà mua đất để làm nhà ở, nhưng vướng vào dự án, bà vẫn chấp hành chủ trương của Nhà nước về việc thu hồi đất, nhưng giá đền bù quá thấp, đề nghị phải bố trí tái định cư cho gia đình hoặc đền bù tương xứng với giá thị trường.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bà Bế Thị Liễu.
Trao đổi với phóng viên, bà Liễu bức xúc cho biết: Sau nhiều lần có đơn kiến nghị, phản ánh đến UBND TP. Lạng Sơn đề nghị được cấp đất tái định cư nhưng không được chấp nhận, tôi buộc lòng phải đưa vụ việc ra toà để được giải quyết quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Ngày 15/3/2023, TAND tỉnh Lạng Sơn ban hành Bản án số 02/2023/HC-ST giữa nguyên đơn là bà Bế Thị Liễu (địa chỉ: Thôn Khòn Cải, xã Liên Hội, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn), và bị đơn là UBND TP. Lạng Sơn. Toà sơ thẩm quyết định phán xử như sau: “Bác yêu cầu khởi kiện của bà Bế Thị Liễu về việc yêu cầu hủy Quyết định số 3892/QĐ-UBND, ngày 15/10/2021 của UBND TP. Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn về việc thu hồi đất để thực hiện dự án: Điều chỉnh mở rộng khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn, cụ thể: Thu hồi diện tích 60,7m2 đất của bà Bế Thị Liễu; yêu cầu hủy một phần Quyết định số 3899/QĐ-UBND, ngày 15/10/2021 của UBND TP. Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án: Điều chỉnh mở rộng khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn (đợt 13 năm 2021), buộc UBND TP. Lạng Sơn phải bồi thường bằng đất ở cho gia đình bà và đề nghị UBND TP. Lạng Sơn áp dụng đúng đơn giá đất đền bù tại thời điểm đối diện tích đất thu hồi và các cây cối, công trình vật kiến trúc sát với giá thị trường hiện nay.
Về án phí sơ thẩm: Bà Bế Thị Liễu phải nộp số tiền 300.000 đồng (ba trăm nghìn đồng) án phí hành chính sơ thẩm để sung vào công quỹ nhà nước.
Toà phúc thẩm chấp nhận nội dung kháng cáo của bà Bế Thị Liễu
Không đồng tình với bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Lạng Sơn, bà Bế Thị Liễu đã có đơn kháng cáo và đề nghị TAND Cấp cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm. Tiếp theo đó, ngày 10/8/2023, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã ban hành Bản án số: 602/2023/HC-PT. Cụ thể, Toà án cấp phúc thẩm nhận định như sau, tại mục 6.3: “Như vậy, mặc dù bà Liễu không sinh sống cư trú tại thửa đất trên, không có nhà ở trên đất nhưng loại đất bị thu hồi của gia đình bà là đất ở nông thôn đã được ghi nhận tại Giấy CNQSDĐ số AG- 156079 ngày 23/6/2008, số vào sổ H -04791 ngày 23/6/2008 của UBND TP. Lạng Sơn. Bà Liễu trình bày: Từ khi vay tiền mua đất đến nay gia đình bà vẫn chưa trả hết nợ tiền mua đất nên không có điều kiện để làm nhà. Ngoài 60,7m2 đất thuộc thửa 383 bị thu hồi thì trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi, bà không còn đất ở, nhà ở nào khác, hiện nay đang thuê nhà ở và có nhu cầu được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở thể hiện tại Biên bản họp lấy ý kiến và đối thoại về phương án dự kiến bồi thường, hỗ trợ tái định cư dự án ngày 12/8/2021 nên thuộc trường hợp có đủ điều kiện được bồi thường về đất quy định tại điểm a khoản 1, Điều 79, Luật Đất đai năm 2013 khi Nhà nước thu hồi đất: Trường hợp không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở”.
Mảnh đất của bà Bế Thị Liễu hiện nằm trong dự án Khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn(cũ), Phường Tam Thanh, tỉnh Lạng Sơn.
Theo đó, Bản án dân sự phúc thẩm số 602/2023/HC-PT của TAND Cấp cao tại Hà Nội chấp nhận nội dung kháng cáo của người khởi kiện là bà Bế Thị Liễu, cụ thể: Sửa bản án hành chính sơ thẩm số 02/2023/HC-ST ngày 13/3/2023 của TAND tỉnh Lạng Sơn như sau: “…hủy một phần Quyết định số 3899/QĐ-UBND ngày 15/10/2021 của UBND TP. Lạng Sơn về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với diện tích đất bị thu hồi của bà Bế Thị Liễu được cấp Giấy CNQSDĐ số AG-156079 ngày 23/6/2008; số vào sổ H-04791 đối với diện tích 60,7m2 đất thuộc thửa số 383, tờ bản đồ số 105, loại đất ở nông thôn tại xã Hoàng Đồng, TP. Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn”.
Buộc UBND TP. Lạng Sơn thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật.
Về án phí hành chính sơ thẩm: UBND TP. Lạng Sơn phải chịu 300.000 đồng án phí hành chính sơ thẩm, đồng thời hoàn trả bà Bế Thị Liễu số tiền 300.000 đồng tạm ứng án phí hành chính sơ thẩm…
Bản án hành chính phúc thẩm có hiệu lực ngay sau khi tuyên án.
Như vậy có thể thấy, Bản án phúc thẩm số 602/2023/HC-PT ngày 10/8/2023, đã có hiệu lực pháp luật ngay sau khi tuyên án. Theo đó, buộc UBND TP. Lạng Sơn (cũ) phải tiến hành cấp đất tái định cư cho bà Bế Thị Liễu theo như bản án đã phán quyết. Tuy nhiên, kể từ bấy đến nay bà Liễu vẫn chưa được cấp đất tái định cư.
VKSND Tối cao không kháng nghị giám đốc thẩm
Được biết, sau khi TAND Cấp cao tại Hà Nội ra bản án số 602 nêu trên, VKSND tỉnh Lạng Sơn có Báo cáo số 1892/VKS-P9 ngày 27/11/2023 gửi VKSND Tối cao đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án phúc thẩm 602 nêu trên: Sau đó, VKSND Tối cao đã ra Thông báo số 74/TB-VKS-HC ngày 05/03/2024, trả lời VKSND tỉnh Lạng Sơn : “Về việc không kháng nghị giám đốc thẩm”, bởi lý do sau đây: “ Ngày 15/10/2021, Ủy ban nhân dân (gọi tắt là UBND) TP. Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn ban hành Quyết định số 3892/QĐ-UBND về việc thu hồi đất đối với bà Bế Thị Liễu để thực hiện Dự án Khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn, diện tích thu hồi là 60,7m2 thuộc thửa số 383, tờ bản đồ địa chính xã Hoàng Đồng. Thửa đất của bà Liễu bị thu hồi đã được UBND TP. Lạng Sơn cấp Giấy CNQSDĐ số QG-156079( số vào sổ H-04791) ngày 23/6/2008, diện tích 60,7m2 đất ở nông thôn”. Thông báo số 74/TB-VKS-HC của VKSND Tối cao trích dẫn Điểm a, Khoản 1, Điều 79, Luật Đất đai năm 2013 như sau: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ở, người Việt Nam định cư ở nước ngoài đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam mà có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 của Luật này khi Nhà nước thu hồi đất thì được bồi thường như sau: Trường hợp không còn đất ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở; trường hợp không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở thì Nhà nước bồi thường bằng tiền” và tại điểm a, khoản 1, Điều 6, Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định: “ Trường hợp thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của UBND cấp tỉnh mà hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư”. Tại thời điểm thu hồi đất thì bà Liễu không còn đất ở, nhà ở nào khác trên địa bàn xã Hoàng Đồng (nơi có thửa đất bị thu hồi), đang phải ở nhờ nhà bố mẹ chồng và bà Liễu có nhu cầu được bồi thường bằng đất ở.
Bản án phúc thẩm số 602/2023/HC-PT ngày 10/8/2023.
Với việc viện dẫn các quy định trên, Thông báo số 74/TB-VKS-HC của VKSND Tối cao khẳng định: “Việc đất của bà Bế Thị Liễu bị thu hồi đủ điều kiện được đền bù bằng đất ở”.
Đồng thời, Thông báo số 74/TB-VKS-HC của VKSND Tối cao cũng khẳng định: “ Quyết định số 3899/QĐ-UBND ngày 15/10/2021 của UBND TP. Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ bằng tiền đối với diện tích đất ở thu hồi của bà Liễu là không đúng quy định của pháp luật. Bản án hành chính sơ thẩm số 02/2023/HC-ST ngày 15/3/2023 của TAND tỉnh Lạng Sơn bác yêu cầu khởi kiện của bà Liễu hủy một phần Quyết định số 3899/QĐ-UBND ngày 15/10/2021 của UBND TP. Lạng Sơn về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư là không có căn cứ. Bản án hành chính phúc thẩm số 602/2023/HC-PT ngày 10/8/2023 của TAND Cấp cao tại Hà Nội chấp nhận kháng cáo của bà Liễu, sửa bản án hành chính sơ thẩm, hủy một phần Quyết định số 3899/QĐ-UBND ngày 15/10/2021 của UBND TP. Lạng Sơn về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái đinh cư đối với diện tích bị thu hồi của bà Liễu là có căn cứ”.
Từ những lý do trên, VKSND Tối cao khẳng định là: “ Không có căn cứ để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản án hành chính phúc thẩm số 602/2023/HC-PT ngày 10/8/2023 của TAND Cấp cao tại Hà Nội theo Báo cáo số 1892/VKS-P9 ngày 27/11/2023 của VKSND tỉnh Lạng Sơn”.
UBND TP. Lạng Sơn( cũ) vẫn “vòng vo” không giải quyết dứt điểm?
Mặc dù Bản án phúc thẩm đã có hiệu lực pháp luật, VKSND Tối cao cũng đã ban hành Thông báo việc “ Không kháng nghị giám đốc thẩm” đối với đề nghị của VKSND tỉnh Lạng Sơn, điều đó có nghĩa là UBND TP. Lạng Sơn(cũ) phải thi hành bản án ngay sau đó, song đến nay Bản án phúc thẩm số 602/2023/HC-PT ngày 10/8/2023 vẫn chưa thể thực thi. Vì UBND TP. Lạng Sơn( cũ) chậm chễ trong việc thi hành bản án đã có hiệu lực pháp luật, bà Liễu tiếp tục có đơn gửi TAND tối cao đề nghị được giải quyết. Ngày 16/1/2023, TAND tối cao đã có phiếu chuyển đơn của bà Liễu đến UBND TP. Lạng Sơn với nội dung: “ UBND TP. Lạng Sơn chậm thi hành án, thi hành án không đúng với Bản án số 602/2023/HC-PT ngày 10/8/2023 của TAND Cấp cao tại Hà Nội”.
Thực hiện phiếu chuyển đơn của TAND tối cao, ngày 19/6/2025, UBND TP. Lạng Sơn ban hành văn bản số 2029/UBND-NNMT về việc trả lời đơn kiến nghị của bà Liễu. Theo nội dung công văn 2029 nêu trên, UBND TP. Lạng Sơn cho rằng vẫn đang trong quá trình thực thi bản án phúc thẩm số 602 nêu trên. Tại Mục 2, của công văn 2029 trả lời bà Liễu, thể hiện nội dung UBND TP. Lạng Sơn ban hành Quyết định số 1864/QĐ ngày 30/7/2024 về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ đối với hộ bà Bế Thị Liễu do bị ảnh hưởng dự án: Điều chỉnh, mở rộng Khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn với tổng số tiền là 29.895.000 đồng. Chi tiết phương án bồi thường, hỗ trợ như sau: Trong đó có các hạng mục đền bù về đất, về vật kiến trúc, về cây cối hoa màu, về tái định cư. Riêng về đất tái định cư, công văn nêu rõ “ Không xem xét giao tái định cư do bà Bế Thị Liễu không phải di chuyển chỗ ở”.
Cũng cùng thời điểm đó, bà Bế Thị Liễu cũng gửi đơn tố cáo UBND TP. Lạng Sơn đến Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn về việc UBND TP. Lạng Sơn có hành vi vi phạm pháp luật, cố ý làm trái các quy định trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thực hiện dự án điều chỉnh, mở rộng khu đô thị Nam Hoàng Đồng I, TP. Lạng Sơn, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của công dân.
Tiếp sau đó, ngày 24/9/2025, UBND tỉnh Lạng Sơn ban hành Thông báo số 431/TB-UBND về Kết luận nội dung tố cáo. Tuy nhiên, UBND tỉnh Lạng Sơn cho rằng những nội dung bà Liễu tố cáo là không có cơ sở, thuộc trường hợp tố cáo sai.
Tuy nhiên, có một điểm đáng lưu ý tại Thông báo số 431/TB-UBND của UBND tỉnh Lạng Sơn về việc giải quyết đơn tố cáo của bà Liễu có ghi rõ: “Tại Quyết định số 3899/QĐ-UBND ngày 15/10/2021, UBND thành phố phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ cho công dân với tổng số tiền 28.869.000 đồng. Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố đã nhiều lần mời công dân nhận tiền, nhưng công dân không đồng ý; mặc dù vậy, công dân vẫn bàn giao mặt bằng cùng toàn bộ vật kiến trúc, cây cối, hoa màu để phục vụ thi công dự án. Theo quy định tại Khoản 3, Điều 93, Luật Đất đai năm 2013, UBND thành phố có trách nhiệm gửi số tiền bồi thường, hỗ trợ nêu trên vào tài khoản tạm giữ tại Kho bạc nhà nước. Tuy nhiên, UBND TP. Lạng Sơn chưa thực hiện, số tiền thực tế vẫn do chủ đầu tư quản lý và chỉ ứng ra khi công dân đồng ý nhận. Việc không gửi tiền vào tài khoản tạm giữ tại kho bạc nhà nước là thiếu sót về thủ tục, song không làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân do khoản tiền gửi tạm giữ cũng không phát sinh lãi suất…”.
Mặc dù bản án đã có hiệu lực pháp luật hơn 02 năm nhưng vẫn chưa thể thực thi. Hy vọng tới đây, với sự tinh gọn và hiệu quả của chính quyền 02 cấp, UBND tỉnh Lạng Sơn sẽ vào cuộc rà soát lại vụ việc và giải quyết dứt điểm nhằm đem lại quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân.
