Vừa qua, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Dự trữ quốc gia.
Đối với Dự thảo Luật Kiểm toán sửa đổi, quy định đáng chú ý là tăng mức tiền xử phạt lên 20 lần. Theo đó, dự thảo quy định mức phạt tiền tối đa là 2 tỉ đồng (đối với tổ chức) và 1 tỉ đồng (đối với cá nhân). Mức xử phạt hiện tại đang là 100 triệu đồng với tổ chức và 50 triệu đồng với cá nhân. Bên cạnh đó, dự thảo cũng tăng thời hiệu xử phạt tối đa lên 5 năm thay vì 1 năm như hiện nay.
Cho ý kiến về vấn đề này, Đại biểu Thái Thị An Chung (Đoàn Nghệ An) cho rằng, quy định trên có nhiều điểm chưa phù hợp. Bởi theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, mức phạt tối đa 1 tỉ đồng chỉ được áp dụng đối với vi phạm trong lĩnh vực quản lý các vùng biển, đảo và thềm lục địa, quản lý hạt nhân và chất phóng xạ, năng lượng nguyên tử; tiền tệ, kim loại quý, đá quý, ngân hàng, tín dụng; hoạt động dầu khí và hoạt động khoáng sản khác, bảo vệ môi trường, thuỷ sản. Do đó, mức phạt tối đa trong dự thảo Luật Kiểm toán độc lập sửa đổi là chưa phù hợp.
Bên cạnh đó, thời hiệu xử phạt dự thảo đưa ra là 5 năm, trong khi quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính thời hiệu xử phạt tối đa là 2 năm. Hơn nữa, hiện nay, việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực về kiểm toán và kế toán được điều chỉnh chung bằng Nghị định 41/2018/NĐ-CP bởi 2 lĩnh vực này có tính chất khá tương đồng. Nếu điều chỉnh tăng mức phạt vi phạm hành chính đối với kiểm toán thì câu hỏi đặt ra là có điều chỉnh tăng trong lĩnh vực kế toán hay không?
Đại biểu tán thành quan điểm phải tăng mức xử phạt và tăng thời hiệu xử phạt để đảm bảo tính răn đe đối với doanh nghiệp kiểm toán, kiểm toán viên vi phạm, song đề nghị chỉ nên tăng mức xử phạt tối đa lên gấp đôi thay vì tăng gấp 20 lần như hiện nay.
Đại biểu Đỗ Thị Lan (Đoàn Quảng Ninh) cũng cho rằng, quy định về mức xử phạt và thời hiệu xử phạt trong Dự thảo Luật Kiểm toán độc lập không phù hợp với Luật Xử lý vi phạm hành chính hiện hành. Tuy nhiên, đại biểu này kiến nghị sửa Luật Xử lý vi phạm hành chính thay vì hạ mức xử phạt trong Dự thảo Luật Kiểm toán độc lập sửa đổi. Theo đại biểu, tăng mức xử phạt hành chính với cá nhân lên 20 lần là phù hợp. Riêng với tổ chức, mức phạt hành chính tối đa 2 tỉ đồng là thấp, nên nâng lên 3 tỉ đồng (tăng 30 lần so với quy định hiện hành). Lý do nâng mức phạt với công ty kiểm toán vi phạm là để đảm bảo tính răn đe và để tương xứng với quy mô các công ty kiểm toán hiện nay. Hiện nhiều công ty kiểm toán lớn có doanh thu trên 500 tỉ đồng, thậm chí có công ty 1.000 tỉ đồng nên nâng mức xử phạt là phù hợp.
Giải trình, làm rõ ý kiến của các đại biểu về vấn đề này tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, nếu xử phạt theo mức như luật hiện hành sẽ không đảm bảo răn đe. Do đó, với lĩnh vực đặc thù này cần phải phạt nặng. Thời hiệu xử phạt cũng cần phải kéo dài hơn, bởi nếu quy định chỉ 1-2 năm thì nhiều trường hợp khi kiểm tra ra đã quá thời hiệu xử phạt.