(LSO) - Một thuật ngữ hoàn toàn mới mẻ, xuất hiện trong một hội thảo mới đây: "Nhận diện đa cấp bất chính". Như vậy, ngoài cái từ mà ta quen dùng là "đa cấp biến tướng" thì nay cần gọi chính xác hơn là "đa cấp bất chính".
Có "đa cấp bất chính" đồng nghĩa với việc tồn tại một hoạt động đa cấp hợp pháp, chính đáng. Tại Việt Nam, kinh doanh đa cấp được thừa nhận, quy định tại Nghị định 40/2018/CP và các văn bản pháp lý liên quan. Các quy định này hết sức chặt chẽ, ví dụ, kinh doanh đa cấp chỉ được bán mặt hàng là hàng hóa, hàng hóa này có nguồn gốc rõ ràng, có Giấy chứng nhận của Bộ Công thương. Ngoài ra, không được kinh doanh bất cứ thứ gì khác, các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp phải đăng ký hợp pháp, đáp ứng đủ các điều kiện hoạt động và chịu sự giám sát của các cơ quan chức năng trong quá trình hoạt động.
Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh đa cấp đã diễn ra ồ ạt, bất chấp những quy định của pháp luật, làm xáo trộn đời sống xã hội, thiệt hại về kinh tế và phá hỏng đạo lý. Có rất nhiều dẫn chứng từ thực tế để chứng minh điều này, không ít gia đình tan cửa, nát nhà, anh em ly tán vì vướng vào đa cấp bất chính.
Nguyên nhân là do sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức năng trong lĩnh vực này, chính quyền địa phương hoặc các đoàn thể xã hội làm ngơ, ngay trong cơ quan mình cũng có nhân viên, cán bộ, công chức tham gia bán hàng đa cấp bất chính nhưng không hề cảnh báo, nhắc nhở; có nơi còn tạo điều kiện cho kinh doanh đa cấp bất chính hoạt động như cho tổ chức hội thảo, cho mượn địa điểm bán hàng, vận động bà con đến tham gia,... Nhưng, điều quan trọng nhất, về mặt chủ quan và chủ thể, đó là lòng tham của con người bị khơi gợi, đánh thức và bị dụ dỗ vào mê cung đa cấp, vơ vét tất cả tiền của của mình, huy động từ người thân, lôi kéo anh em, bè bạn vào vòng xoáy tiền bạc và ham giàu rồi bị hút cạn xuống đáy.
Thực chất của hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng và bất chính là ẩn giấu trong đó hành vi lừa đảo, người bị lừa lại tiếp tục lừa những người khác, đạo lý suy vong là ở chỗ này. Đến bây giờ, khi hậu quả nặng nề của bán hàng đa cấp biến tướng đã lộ rõ thì việc ngăn chặn và xử lý tình trạng này không thể chậm trễ nữa rồi. Ngoài áp dụng các hình thức xử phạt hành chính thì cần phải xử lý hình sự được quy định trong Bộ luật Hình sự tội Vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp" (Điều 217a) hoặc "Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Nhưng trước hết, để ngăn chặn kịp thời thì cơ quan chức năng, chính quyền địa phương phải làm tốt chức năng quản lý xã hội của mình và các cán bộ đừng làm ngơ cho các kiểu bán hàng đa cấp lộng hành nữa!
NHỊ NGỌC
