Ảnh minh họa.
Cụ thể, theo đại biểu Nguyễn Minh Đức (Đoàn TP. Hồ Chí Minh), từ thực tiễn cho thấy cơ bản có 07 thủ đoạn mà tội phạm sử dụng để thực hiện hành vi rửa tiền.
Thứ nhất là rửa tiền thông qua hình thức thành lập công ty vỏ bọc để mua bán khống hàng hoá. Theo đại biểu Nguyễn Minh Đức, thực tế, Cơ quan điều tra Bộ Công an và các cơ quan tiến hành tố tụng đã làm rõ nhiều vụ án điển hình khi các đối tượng rửa tiền thành lập các công ty vỏ bọc; rồi lợi dụng kẽ hở của pháp luật để thực hiện hành vi rửa tiền, biến tiền bẩn thành tiền sạch.
Minh chứng là vụ việc của vợ chồng Nguyễn Thị Nguyệt và Phạm Anh Tuấn, cùng đồng phạm đã chuyển trái phép ra nước ngoài 30.000 tỉ đồng với hình thức thành lập 08 công ty khác nhau. 08 công ty này kinh doanh các ngành nghề khác nhau, nhưng mục đích chung đều xuất khẩu hàng hoá ra nước ngoài, thông qua đó đã chuyển ra nước ngoài 30.000 tỉ đồng.
Với những thủ đoạn rửa tiền tinh vi như vậy, đại biểu Nguyễn Minh Đức đã đặt vấn đề chúng ta đã có đủ hành lang pháp lý để ngăn chặn hành vi lập doanh nghiệp "ma" để thực hiên các hành vi vi phạm pháp luật hay chưa?
Thứ hai, thủ đoạn thông qua nền tảng trò chơi trực tuyến, điển hình vừa qua là vụ thông qua các trò chơi điện tử để tổ chức đánh bạc trực tuyến lên tới hàng ngàn tỉ đồng liên quan đến Phan Sào Nam và Nguyễn Văn Dương.
Với hình thức này, người chơi có thể dùng tiền mặt để đổi thẻ (hay còn gọi là xèng) tham gia trò chơi. Khi trò chơi kết thúc, có thể rút và đổi thẻ đó thành tiền mặt. Như vậy, trường hợp đối tượng phạm tội rửa tiền, dùng tiền bẩn chơi những trò chơi trực tuyến như vậy, rồi đổi lại lấy tiền mặt, rõ ràng đây là hành vi rửa tiền rất tinh vi.
Thứ ba, các đối tượng núp bóng gây quỹ từ thiện, đi du lịch. Theo đại biểu Nguyễn Minh Đức, chúng ta có một số quy định về giới hạn gửi tiền từ Việt Nam ra nước ngoài, nhưng nhiều đối tượng lợi dụng mục đích chuyển tiền cho người thân, hoặc từ thiện, chữa bệnh, học tập nước ngoài. Đại biểu Nguyễn Minh Đức dẫn chứng, một trường hợp người Việt đi du lịch tại Bồ Đào Nha, sau đó thông qua Luật sư mở tài khoản tại quốc gia này và thông báo cho người nhà là tham gia một tổ chức từ thiện ở Bồ Đào Nha, qua đó trong 01 ngày đã chuyển 200 ngàn Euro sang quốc gia này.
Thứ tư, thủ đoạn chuyển tiền thừa kế ra nước ngoài cho người được thừa kế. Tuy nhiên, thủ đoạn này chưa phổ biến.
Thứ năm là thủ đoạn nhờ người thân mua tài sản, bất động sản hoặc cho tặng tài sản, đang diễn ra khá phổ biến.
Thứ sáu là thông qua mua cổ phiếu, trái phiếu.
Thứ bảy là lợi dụng tiền ảo, tài sản ảo để rửa tiền. Đại biểu Nguyễn Minh Đức đề cập đến tiền ảo Bitcoin, dù pháp luật Việt Nam chưa công nhận, nhưng trên thực tế các giao dịch đang diễn ra phổ biến, các đối tượng lợi dụng tiền ảo để thực hiện hành vi rửa tiền.
Đại biểu Nguyễn Minh Đức cho rằng, đối với các thủ đoạn nêu trên, cần tính toán để xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ, ngăn chặn hành vi rửa tiền.
Cũng theo đại biểu, Điều 25 quy định đối tượng báo cáo có trách nhiệm báo cáo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khi thực hiện các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo. Tuy nhiên, đây là quy định mang tính định tính. Thế nào là giao dịch có giá trị lớn, bao nhiêu thì được coi là lớn, đại biểu cho rằng cần có quy định mang tính định lượng, để rõ ràng và khả thi khi triển khai.
Cùng thảo luận về Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Dương Ngọc Hải (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) góp ý về Điều 26 của dự thảo Luật quy định về báo cáo giao dịch đáng ngờ. Trong đó, nêu rõ đối tượng báo cáo có trách nhiệm báo cáo giao dịch đáng ngờ cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khi giao dịch được thực hiện theo yêu cầu của bị can, bị cáo hoặc người bị kết án theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự.
Đại biểu Dương Ngọc Hải cho rằng, người có trách nhiệm báo cáo làm sao để biết được đó là giao dịch theo yêu cầu của bị can, bị cáo.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc về từ ngữ "đáng ngờ". Theo đại biểu, nghĩa của từ "đáng ngờ" là rất rộng, nếu đưa vào luật mà không có giải thích rõ ràng thì sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp rất lớn, đặc biệt là các giao dịch liên quan đến hoạt động kinh tế.
Nêu ý kiến sau đó, Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí cũng đồng tình với đại biểu Trương Trọng Nghĩa và đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, xem xét sử dụng từ ngữ khác thay từ "đáng ngờ".
TRẦN QUÝ
Đề nghị quy định rõ cơ chế tự chủ tài chính của bệnh viện công lập
