Theo quy định tại khoản 35 Điều 3 Luật Đất đai 2024, nhà nước thu hồi đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người sử dụng đất hoặc thu lại đất của người đang sử dụng đất hoặc thu lại đất đang được Nhà nước giao quản lý. Nhà nước ra quyết định thu hồi đất khi thuộc trường hợp thu hồi theo quy định pháp luật.
Các trường hợp Nhà nước thu hồi đất gồm: Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; Thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai; Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
Ảnh minh hoạ.
Đất nông nghiệp bỏ hoang liên tục trong thời gian dài được xác định là hành vi vi phạm pháp luật và thuộc trường hợp bị thu hồi đất. Cụ thể, khoản 7 Điều 81 Luật Đất đai 2024 quy định: Đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời gian 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Như vậy, các trường hợp không sử dụng đất nông nghiệp trong thời gian nhất định sẽ bị thu hồi đất gồm:
- Đất trồng cây hàng năm: Không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục;
- Đất trồng cây lâu năm: Không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục;
- Đất trồng rừng: Không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục.
Ngoài ra, trình tự, thủ tục thu hồi đất vi phạm được thực hiện theo Điều 32 Nghị định 102/2024/NĐ-CP như sau:
Bước 1: Lập biên bản về vi phạm hành chính để làm căn cứ quyết định thu hồi đất hoặc kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm tra có thẩm quyền về trường hợp phải thu hồi đất.
Bước 2: Cơ quan có chức năng quản lý đất đai lập hồ sơ thu hồi đất trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất: Tờ trình về việc thu hồi đất; Dự thảo Quyết định thu hồi đất; Quyết định vi phạm hành chính/kết uận về trường hợp phải thu hồi đất.
Thời gian thực hiện là 30 ngày sau khi nhận được văn bản của cơ quan ở bước 1.
Bước 3: Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thông báo cho người sử dụng đất trong thời gian 10 ngày sau khi đã nhận được hồ sơ.
