Trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) tại Kỳ họp thứ 9, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, Luật này sửa đổi, bổ sung các điều luật liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan liên quan.
Theo đó, trên cơ sở đề nghị của Bộ Công an, dự thảo luật bổ sung quy định điều tra viên trung cấp trở lên (của cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh) là Trưởng Công an, Phó trưởng Công an cấp xã được Thủ trưởng cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh phân công có thẩm quyền tiến hành khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã. Việc sửa đổi này để đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi không tổ chức Công an cấp huyện.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Bên cạnh đó, dự luật sửa đổi một số vấn đề liên quan đến thẩm quyền tố tụng của hệ thống VKSND, TAND từ 4 cấp còn 3 cấp. Đồng thời, sửa đổi tên gọi, bộ máy của hải quan, kiểm lâm, kiểm ngư khi tiến hành một số hoạt động điều tra trong BLTTHS. Dự luật cũng sửa đổi các quy định liên quan việc không tổ chức nhà tạm giữ, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện…
Ngoài ra, dự luật quy định TAND khu vực có thẩm quyền xét xử sơ thẩm đối với vụ án hình sự về các tội phạm mà mức cao nhất của khung hình phạt đến 20 năm tù, trừ một số trường hợp án nghiêm trọng, phức tạp thuộc thẩm quyền truy tố, xét xử của VKSND, TAND cấp tỉnh.
Thẩm tra nội dung bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã (hoặc Phó trưởng Công an cấp xã), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết việc dự thảo luật đề xuất bổ sung quy định này là rất cần thiết nhằm chỉ đạo, giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án về tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Tuy nhiên, theo ông Tùng, nội dung quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã (hoặc Phó trưởng Công an cấp xã) tại khoản 4 Điều 1 dự thảo luật có nhiều nội dung chưa phù hợp, mâu thuẫn với các nội dung khác của BLTTHS và mâu thuẫn ngay trong dự thảo luật, do đó sẽ phát sinh vướng mắc và không khả thi khi triển khai trên thực tế.
Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ lưỡng các quy định của BLTTHS để sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên thuộc Cơ quan cảnh sát điều tra Công an cấp tỉnh được bố trí là Trưởng Công an cấp xã (hoặc Phó trưởng Công an cấp xã), bảo đảm chặt chẽ, thống nhất, khả thi, đáp ứng yêu cầu giải quyết kịp thời các vụ việc, vụ án xảy ra trên địa bàn cấp xã.
Theo dự thảo, Điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó trưởng Công an cấp xã được phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án ít nghiêm trọng, nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã có một số nhiệm vụ, quyền hạn như như thủ trưởng cơ quan điều tra quy định tại điểm a, c khoản 1 và khoản 2 Điều 36 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015:
- Trực tiếp tổ chức và chỉ đạo việc thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, việc khởi tố, điều tra của Cơ quan điều tra;
- Quyết định phân công hoặc thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra; kiểm tra các hoạt động thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự của Điều tra viên, Cán bộ điều tra; quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ các quyết định không có căn cứ và trái pháp luật của Điều tra viên.
- Một số nhiệm vụ, quyền hạn khi tiến hành tố tụng:
+ Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; quyết định khởi tố, không khởi tố, bổ sung hoặc thay đổi quyết định khởi tố vụ án; quyết định khởi tố, bổ sung hoặc thay đổi quyết định khởi tố bị can; quyết định nhập hoặc tách vụ án; quyết định ủy thác điều tra;
+ Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt theo quy định của Bộ luật này;
+ Quyết định truy nã, đình nã bị can, khám xét, thu giữ, tạm giữ, xử lý vật chứng;
+ Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, khai quật tử thi, thực nghiệm điều tra, thay đổi hoặc yêu cầu thay đổi người giám định. Yêu cầu định giá, định giá lại tài sản, yêu cầu thay đổi người định giá tài sản.
+ Trực tiếp kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm và tiến hành các biện pháp điều tra;
+ Kết luận điều tra vụ án;
+ Quyết định tạm đình chỉ điều tra, đình chỉ điều tra, phục hồi điều tra vụ án, bị can;
+ Ra các lệnh, quyết định và tiến hành các hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Cơ quan điều tra.
