Một trong những điểm đáng chú ý tại Dự thảo lần này là đề xuất giảm mức thu tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở trong một số trường hợp cụ thể. Đề xuất này được đánh giá là giải pháp thiết thực, giúp tháo gỡ khó khăn cho người dân, đồng thời hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người sử dụng đất.
Cụ thể, Dự thảo Nghị định đã đề xuất mức giảm tiền sử dụng đất đối với các trường hợp:
- Chuyển mục đích sử dụng đất từ đất vườn, ao, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có nhà ở thuộc khu dân cư nhưng không được công nhận là đất ở, sang làm đất ở;
- Chuyển từ đất có nguồn gốc là đất vườn, ao gắn liền với nhà ở nhưng người sử dụng đất đã tách ra để chuyển quyền hoặc bị đơn vị đo đạc khi đo vẽ bản đồ địa chính (trước ngày 01/7/2004) tự ý tách thành các thửa riêng, nay chuyển sang đất ở.
Đối với các trường hợp trên, mức thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích được đề xuất giảm mạnh so với quy định hiện hành: diện tích đất trong hạn mức giao đất ở thì tiền sử dụng đất được tính bằng 30% so với mức thu thông thường; diện tích đất vượt hạn mức giao đất ở thì tiền sử dụng đất được tính bằng 50% so với mức thu thông thường.
Đây là thay đổi đáng kể so với quy định hiện hành tại Nghị định 103/2024/NĐ-CP; nếu được Chính phủ ban hành chính thức, chính sách mới sẽ giúp hộ gia đình, cá nhân giảm đáng kể chi phí khi thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Đề xuất giảm tiền sử dụng đất nêu trên được xem là một bước tiến quan trọng nhằm hỗ trợ hộ gia đình, cá nhân trong quá trình hợp thức hóa đất ở, đặc biệt tại các khu vực nông thôn, vùng ven đô thị - nơi nhiều thửa đất có nguồn gốc vườn, ao, đất nông nghiệp lâu năm nhưng thực tế đang sử dụng làm đất ở.
Thứ nhất, đề xuất này sẽ giảm thiểu gánh nặng tài chính cho người dân, khi khoản tiền sử dụng đất phải nộp sẽ thấp hơn đáng kể so với quy định hiện hành. Đối với các hộ gia đình có diện tích đất trong hạn mức giao đất ở, việc chỉ phải nộp 30% tiền sử dụng đất sẽ giúp họ tiết kiệm một khoản chi phí rất lớn, tạo điều kiện để người dân có thể hợp thức hóa nhà đất, yên tâm ổn định cuộc sống lâu dài.
Thứ hai, chính sách mới sẽ khuyến khích người dân thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất một cách minh bạch, hợp pháp hóa tài sản của mình, từ đó góp phần tăng cường quản lý đất đai, hạn chế tình trạng xây dựng, sử dụng đất không đúng mục đích, lấn chiếm đất công...
Thứ ba, việc giảm chi phí hợp thức hóa đất ở cũng góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, khi người dân có thể dễ dàng thực hiện các giao dịch chuyển nhượng, thế chấp, bảo lãnh vay vốn ngân hàng dựa trên tài sản đã được pháp lý hóa.
Mặc dù đề xuất giảm mức thu tiền sử dụng đất xuống còn 30% hoặc 50% đã thể hiện sự chia sẻ, hỗ trợ người dân. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế còn khó khăn, cơ quan có thẩm quyền có thể xem xét giảm thêm tiền sử dụng đất cho đến hết năm 2026 để hộ gia đình, cá nhân thuận lợi hơn trong việc hợp pháp hóa về đất ở. Như vậy, sẽ phần nào góp phần hạn chế tình trạng người dân xây dựng nhà ở trái phép trên đất nông nghiệp do không đủ điều kiện tài chính hợp thức hóa quyền sử dụng đất.
Luật sư PHẠM THANH HỮU
Đoàn Luật sư TP. HCM
