Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9 ngày 20/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.
Tham gia góp ý, Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình) đề nghị sửa đổi thêm một nội dung trong Luật Doanh nghiệp đó là độ tuổi cá nhân được tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp.
Hiện nay, quy định của Luật Doanh nghiệp yêu cầu cá nhân phải đủ từ 18 tuổi trở lên mới được tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp. Đại biểu Phan Đức Hiếu đề nghị hạ độ tuổi này xuống 16 tuổi, tức là 16 tuổi sẽ được quyền tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp.
Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu. Ảnh: Media Quốc hội.
Lý giải cho đề xuất này, Đại biểu Phan Đức Hiếu cho biết, hệ thống luật pháp hiện nay quy định trẻ em là người dưới 16 tuổi. Như vậy, 16 tuổi trở lên thì không còn là trẻ em nữa. Xét về độ tuổi lao động, hiện quy định đủ 15 tuổi trở lên đã có quyền lao động.
Còn về năng lực, hành vi dân sự thì người chưa đủ 18 tuổi chưa có đủ năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định tại Điều 21 của Bộ luật Dân sự. Tuy nhiên, tại khoản 4 Điều 21 đã quy đinh ''người từ đủ 15 tuổi trở lên đã có thể tự mình xác lập và thực hiện các giao dịch dân sự trừ quyền sử dụng đất và bất động sản phải đăng ký''.
Như vậy, theo Đại biểu người đủ 15 tuổi trở lên có tiền, hoàn toàn có quyền tự mình thực hiện các quyền dân sự như quyền góp vốn và tham gia lập doanh nghiệp.
Tranh luận về vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Đồng Ngọc Ba (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định) cho rằng, phải "hết sức cân nhắc" về đề xuất đề xuất mở rộng quyền góp vốn thành lập doanh nghiệp của người chưa thành niên.
Đại biểu Đồng Ngọc Ba cho rằng, Luật Doanh nghiệp hàng chục năm qua từng bước hoàn thiện quy định về quyền gia nhập thị trường của các tổ chức, cá nhân.
Với cá nhân, chúng ta phân biệt rất rõ 03 quyền: Quyền thành lập; Quyền quản lý hay quản trị, tham gia vào bộ máy quản lý, điều hành của doanh nghiệp; Quyền góp vốn. Đối với quyền thành lập và quyền quản trị thì đòi hỏi người phải trưởng thành, phải có những điều kiện kể cả về mặt nhận thức cũng như về mặt tư cách đạo đức, các điều kiện khác có liên quan để chống các xung đột lợi ích.
Khoản 2 Điều 17 Luật Doanh nghiệp hiện hành cũng đã phân biệt rất rõ quyền thành lập, quản lý, góp vốn của các chủ thể. Theo Đại biểu Đồng Nghọc Ba, luật từ lâu đã không cấm việc góp vốn vào doanh nghiệp, ai có tài sản đều có thể góp vốn.
Một số đối tượng bị cấm thành lập, tham gia, góp vốn nhằm để tránh xung đột lợi ích, như: Cán bộ, công chức, lực lượng vũ trang. Một số luật cũng cấm cán bộ, công chức tham gia doanh nghiệp như Luật Cán bộ công chức, Luật Phòng chống tham nhũng…
Cũng theo Đại biểu Đồng Ngọc Ba, quy định về quyền góp vốn vào doanh nghiệp nhằm thu hút mọi nguồn lực phát triển. Nhắc lại quan điểm của Đại biểu về “quyền tham gia góp vốn thành lập, người từ 16 - 18 tuổi có thể tham gia thành lập doanh nghiệp”, Đại biểu Đồng Ngọc Ba cho rằng người thành lập doanh nghiệp là sáng lập viên. Song, nếu các sáng lập viên chưa thành niên thì việc quản lý, điều hành sẽ khó khăn, tác động lớn đến xã hội. Vì vậy, phải đánh giá kỹ lưỡng, khi một doanh nghiệp tham gia vào nhiều quan hệ kinh tế mà sáng lập doanh nghiệp chưa thành niên thì cần cân nhắc.
Tham gia phát biểu ý kiến về kiểm soát gian lận vốn ảo khi đăng ký thành lập doanh nghiệp, Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị) tán thành cách tiếp cận của cơ quan soạn thảo là không yêu cầu thêm các điều kiện hay hồ sơ trong quá trình đăng ký kinh doanh, thành lập doanh nghiệp, tức không tiền kiểm đối với vấn đề này.
Chi thực tiễn Luật Doanh nghiệp gần 03 thập kỷ qua đã chứng minh việc thành lập doanh nghiệp đơn giản, thuận tiện, dễ dàng là một trong những quy định vô cùng quan trọng giúp Việt Nam phát triển kinh tế tư nhân. Song song đó, cơ quan Nhà nước tăng cường hậu kiểm những trường hợp có nghi ngờ về việc thành lập doanh nghiệp để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật.
Tuy nhiên, Đại biểu đề nghị bổ sung thêm về cơ chế hậu kiểm theo quản lý rủi ro chứ không phải là kiểm tra tùy tiện, tùy hứng của cán bộ, gây mất thời gian của doanh nghiệp và dễ nảy sinh nhũng nhiễu, tiêu cực.
Theo Đại biểu, cơ quan Nhà nước phải xây dựng tiêu chí đánh giá rủi ro, chấm điểm rủi ro và đi kiểm tra doanh nghiệp theo tần suất cao đối với doanh nghiệp rủi ro cao và tần suất thấp hơn đối với doanh nghiệp rủi ro thấp. Đồng thời, Đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng cho biết, biện pháp kiểm tra theo mức độ rủi ro này đã được áp dụng trong ngành thuế và hải quan, những năm qua đã mang lại nhiều lợi ích, rất hiệu quả.
Đại biểu cũng cho rằng, hiện cơ sở dữ liệu về doanh nghiệp đang được xây dựng và tập hợp đầy đủ, đây là cơ sở rất tốt để triển khai việc chấm điểm rủi ro và kiểm tra theo rủi ro.
