Đây là nội dung được nêu trong dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về phát triển công dân số do Bộ Công an soạn thảo đang được lấy ý kiến đến cuối tháng 12/2025.
Theo Tờ trình dự thảo Nghị quyết, cơ quan soạn thảo cho hay, pháp luật hiện hành (Luật Căn cước, Luật Giao dịch điện tử, các Nghị định liên quan) chưa có bất kỳ quy định nào về việc xây dựng hay vận hành "Hệ thống Điểm công dân số". Do đó, đây là một chính sách hoàn toàn mới, chưa từng được quy định.
Đề xuất này ra đời nhằm tạo ra một cơ chế đo lường định lượng và khuyến khích các hành vi tích cực trên môi trường số, vượt ra ngoài các ưu đãi tài chính đơn thuần.
Việc gắn điểm số với các lợi ích cụ thể sẽ thúc đẩy công dân chủ động cập nhật dữ liệu, sử dụng dịch vụ số an toàn và đóng góp xây dựng xã hội số.
Tuy nhiên, tại khoản 2 Điều 6 dự thảo Nghị quyết cũng nêu rõ, điểm công dân số không áp dụng để xử phạt hay hạn chế quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Theo định nghĩa của dự thảo Nghị quyết, điều kiện cơ bản để trở thành công dân số là được cấp tài khoản định danh điện tử trên ứng dụng VNeID, có khả năng sử dụng dịch vụ công và dịch vụ số an toàn, có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật.
Dự thảo Nghị quyết cũng dự kiến khi công dân tích cực tham gia các dịch vụ trên môi trường số, sẽ được giảm 10-100% với 127 loại thuế, phí. Trong đó nổi bật có các loại dịch vụ hành chính phổ biến được miễn phí như: khai sinh, khai tử, kết hôn, cư trú; cấp lại đăng ký, biển số, giấy tờ xe, giấy phép lái xe, cấp lại thẻ căn cước, cấp giấy phép xây dựng công trình.
Theo đề xuất, công dân hoàn tất hồ sơ VNeID đạt 100% sẽ được 100 điểm, và được xếp loại công dân số cơ bản.
Điểm cộng được tính dựa trên các tiêu chí: Cập nhật dữ liệu, tần suất sử dụng dịch vụ số, và các đóng góp cho cộng đồng số. Công dân sử dụng càng nhiều dịch vụ online, tích cực đóng góp ý kiến các dự thảo, tham gia khảo sát, phản ánh kiến nghị trên môi trường số càng được cộng nhiều điểm. Điểm số được gắn với các quyền lợi, ưu đãi về thuế, phí, dịch vụ, thủ tục hành chính, an sinh xã hội.
Ví dụ góp ý dự thảo văn bản pháp luật (cộng 10 điểm), tương tác với Đại biểu Quốc hội (cộng 05 điểm/lần), thực hiện thủ tục hành chính online (cộng 07 điểm/lần).
Cũng theo dự thảo Nghị quyết, dự kiến công dân được cộng điểm trên ứng dụng VNeID khi tham gia hoạt động sau đây:
- Riêng nhóm yếu thế (người cao tuổi, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số), nếu đạt tối thiểu 150 điểm từ các hoạt động trên, sẽ được cộng thêm 50 điểm/năm.
- Công dân có điểm cao sẽ có nhiều ưu đãi đặc biệt về thuế phí, dịch vụ, thủ tục hành chính, an sinh xã hội.
Theo đề xuất, công dân số tích cực (có 350 điểm tín nhiệm trở lên) sẽ được giảm 10% với 05 loại lệ phí trước bạ, thuế khoán khi giao dịch qua ứng dụng định danh quốc gia ứng dụng VNeID, gồm: Thuế thu nhập cá nhân, thuế trước bạ khi chuyển nhượng bất động sản, thuế trước bạ đăng ký xe, thuế thu nhập cá nhân khi kinh doanh thương mại điện tử, thuế giá trị gia tăng (GTGT) khi mua hàng online hoặc thanh toán không dùng tiền mặt.
Ngoài khuyến khích các hành động an toàn, lành mạnh, văn minh trên môi trường số, Bộ Công an đề xuất, các hành vi vi phạm pháp luật trên môi trường số sẽ bị xử lý theo quy định hiện hành. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng có thể cảnh báo hoặc tạm dừng cộng điểm cho đến khi khắc phục xong.
Mỗi hoạt động được ghi nhận phải có nguồn dữ liệu xác thực, tự động, minh bạch, bảo đảm chống gian lận. Các nhóm hoạt động được chuẩn hóa để tránh trùng lặp; trường hợp có nguy cơ trùng, áp dụng nguyên tắc tính điểm một lần ưu tiên.
Việc chấm điểm dự kiến sẽ thực hiện thí điểm trước khi áp dụng rộng rãi.
Đề xuất nâng cấp ứng dụng VNeID thành siêu nền tảng số quốc gia
Đây là nội dung đáng chú ý do Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Bộ Công an) thông tin tại Diễn đàn quốc gia phát triển Kinh tế số và xã hội số lần thứ 3 với chủ đề "Phát triển kinh tế số, xã hội số toàn diện, bao trùm - Đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026-2030" do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì ngày 20/12.
Theo đó, để vượt qua các điểm nghẽn và tạo bước nhảy vọt cho mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026-2030, đại diện Bộ Công an đã đề xuất 05 đột phá chiến lược.
Thứ nhất, xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế dữ liệu, với quan điểm cân bằng giữa vai trò Nhà nước, thị trường và quyền công dân, đồng thời thu hút FDI và hình thành các doanh nghiệp dữ liệu nội địa thế hệ mới.
Thứ hai, xây dựng hệ sinh thái dữ liệu mở phục vụ doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo. Ông Cương cho biết Bộ Công an đang tham mưu xây dựng nghị định về cơ chế đột phá nhằm khai thác dữ liệu từ Trung tâm Dữ liệu Quốc gia thông qua các vườn ươm sáng tạo, cung cấp hỗ trợ toàn diện cho doanh nghiệp từ hạ tầng, kết nối vốn đến tư vấn chuyên môn, qua đó thúc đẩy khởi nghiệp và thương mại hóa sản phẩm.
Cũng theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, mô hình này đã phát huy hiệu quả tại Singapore và Estonia, và được kỳ vọng giúp Việt Nam hình thành các ngành công nghiệp dữ liệu trị giá hàng tỉ USD, đóng góp trực tiếp cho kinh tế số, hướng tới mục tiêu chiếm 30% GDP vào năm 2030.
Đột phá thứ ba là nâng cấp ứng dụng VNeID thành siêu nền tảng số quốc gia, trung tâm của hệ sinh thái số. Theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, đây là một giải pháp để ứng dụng VNeID không chỉ là ứng dụng định danh mà trở thành điểm truy cập duy nhất, kết nối liền mạch giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.
Thứ tư, triển khai chiến lược phát triển công dân số quốc gia với các cơ chế khuyến khích đột phá. Cuối cùng là tổ chức triển khai hiệu quả khung kiến trúc dữ liệu quốc gia và hoàn thiện cơ chế vận hành Trung tâm Dữ liệu Quốc gia theo chỉ đạo của Thủ tướng.
Theo Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, 05 đột phá này không tồn tại riêng lẻ mà cấu thành một hệ thống tích hợp. Khi hình thành hệ sinh thái dữ liệu quốc gia lấy con người làm trung tâm, chuyển đổi số sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ; cùng với lực lượng sản xuất trình độ cao và dữ liệu tin cậy, xã hội số sẽ hình thành một cách tự nhiên, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
