Một điểm nổi bật của Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (số 68/2025/QH15) lần này là trao nhiều quyền chủ động hơn cho doanh nghiệp. Thay vì phải phụ thuộc vào cơ quan đại diện chủ sở hữu trong việc xây dựng chiến lược phát triển và kế hoạch kinh doanh hàng năm, DNNN giờ đây có thể tự phê duyệt và triển khai các định hướng hoạt động của mình. Đây là bước tiến từ mô hình quản lý hành chính sang cơ chế thị trường nhằm khơi thông nguồn lực, tăng cường năng lực tài chính cho doanh nghiệp nhà nước.
Bên cạnh đó, Luật cũng tạo điều kiện để các doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính và con người. Việc cho phép DNNN toàn quyền quyết định các chính sách tiền lương, thưởng, thù lao cho người lao động và lãnh đạo, trong phạm vi quỹ lương được phê duyệt, giúp tăng tính cạnh tranh và giữ chân nhân sự chất lượng cao. Doanh nghiệp cũng được phép trích tối đa 50% lợi nhuận sau thuế vào Quỹ đầu tư phát triển và tối đa 03 tháng lương cho Quỹ khen thưởng, phúc lợi.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Về mặt tài chính, Luật mới mang lại cơ chế huy động vốn linh hoạt hơn. Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty được quyền quyết định các phương án vay vốn mà không cần chờ phê duyệt, trừ khi khoản vay vượt quá ba lần vốn chủ sở hữu. Điều này giúp doanh nghiệp nắm bắt cơ hội thị trường kịp thời và chủ động triển khai các dự án đầu tư.
Ngoài ra, Luật còn mở rộng phạm vi đầu tư, xóa bỏ những rào cản trước đây trong lĩnh vực bất động sản. Đồng thời, các công ty mẹ nắm vốn chi phối của Nhà nước được phép cho công ty con vay nội bộ, một động thái tăng thêm tính linh hoạt và hiệu quả sử dụng nguồn vốn trong nội bộ tập đoàn, tổng công ty.
Luật mới không chỉ là bước đi kỹ thuật trong quản lý, mà còn là sự thay đổi có tính chất chiến lược, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực DNNN, giảm gánh nặng cho ngân sách và gia tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng.
Hoàn thiện dự thảo 03 Nghị định quy định chi tiết Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (số 68/2025/QH15), trình Chính phủ trước 25/7
Liên quan đến vấn đề này, trước đó, ngày 17/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Trưởng Ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp đã chủ trì cuộc họp với Bộ Tài chính và các tập đoàn, tổng công ty nhà nước lấy ý kiến đối với 03 dự thảo Nghị định quy định chi tiết Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (số 68/2025/QH15).
Báo cáo tại cuộc họp, Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Nghị định quy định một số nội dung về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp gồm 06 chương, 37 Điều, hướng dẫn các nội dung về phân công, phân cấp, giao thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sơ hữu nhà nước liên quan đến quản lý và đầu tư vốn nhà nước (đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp; quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; phân công, phân cấp, giao thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước).
Dự thảo Nghị định về giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo, công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp gồm 06 chương, 52 Điều. Trong đó quy định đánh giá, xếp loại doanh nghiệp theo 07 chỉ tiêu. Dự thảo đề xuất 02 chỉ tiêu mới so với Nghị định 87/2015 là Chỉ tiêu 6 – thực hiện hoạt động đầu tư của doanh nghiệp và Chỉ tiêu 7 – Thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước…
Dự thảo Nghị định cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp gồm 08 chương, 101 Điều và 03 phục lục kèm theo quy định các nội dung về: Cổ phần hóa doanh nghiệp; chuyển đổi doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thành công ty TNHH 02 thành viên trở lên và chuyển đổi doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 50% vốn điều lệ trở lên; hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể doanh nghiệp; chuyển nhượng vốn nhà nước tại công ty cổ phần, công ty TNHH 02 thành viên trở lên; chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp; chuyển giao dự án đầu tư, vốn, tài sản của doanh nghiệp; chuyển giao quyền mua cổ phần, quyền ưu tiên mua cổ phần, quyền ưu tiên mua phần vốn góp; quy định chuyển tiếp các nội dung có liên quan.
So với các quy định hiện hành, dự thảo nghị định bổ sung các nội dung: Giá trị quyền sử dụng đất, quyền thuê đất khi cổ phần hóa; quy định về cấp có thẩm quyền phê duyệt danh mục doanh nghiệp cổ phần hóa; về cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa, phê duyệt giá trị doanh nghiệp, phê duyệt quyết toán cổ phần hóa của doanh nghiệp cấp 2…
Về sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể doanh nghiệp, dự thảo bổ sung quy định sáp nhập, hợp nhất doanh nghiệp cấp 2 vào doanh nghiệp cấp 1.
Đồng thời, dự thảo cũng quy định cụ thể về giải thể công ty nông, lâm nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; quy định về chuyển giao dự án đầu tư, vốn, tài sản giữa các doanh nghiệp; tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước…
Tại hội nghị, lãnh đạo các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước cho biết, việc Quốc hội ban hành Luật 68 với tinh thần tháo gỡ vướng mắc, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng quyền tự chủ, tự quyết, tự chịu trách nhiệm là "luồng gió mới" tạo điều kiện thúc đẩy doanh nghiệp nhà nước phát triển. Đồng thời, đại diện các doanh nghiệp cũng góp ý cụ thể về các quy định: Thẩm quyền phê duyệt chiến lược, kế hoạch phát triển doanh nghiệp; quản lý vốn điều lệ; bảo toàn, phát triển vốn tại doanh nghiệp; đầu tư vốn; cho công ty con vay vốn; cổ phần hóa, thoái vốn, chuyển giao vốn; định giá đất đai, tài sản khi cổ phần hóa; quản lý, vận hành các công trình trọng điểm quốc gia; cơ cấu lại, sắp xếp doanh nghiệp; trích lập dự phòng tại nước ngoài; chỉ tiêu, phương thức đánh giá, xếp loại doanh nghiệp; tiêu chí đánh giá người đại diện chủ sở hữu trực tiếp; trình tự, thẩm quyền xử lý các khoản tài chính tồn đọng; quy trình chia cổ tức bằng cổ phiếu để tăng vốn điều lệ; phân phối lợi nhuận sau thuế…
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/QH15) được Quốc hội ban hành đã thể chế hóa đầy đủ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, đặc biệt là các Nghị quyết 57, 66 và 68.
Luật không chỉ tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp thời gian qua mà còn có nhiều điểm mới mang tính đột phá trong phân cấp, phân quyền, nâng cao tính tự chủ của doanh nghiệp, khơi thông nguồn lực để doanh nghiệp phát triển.
Để Luật Quản lý đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đi vào cuộc sống, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện dự thảo các Nghị định trên tinh thần tập trung tháo gỡ những vấn đề vướng mắc, bất cập liên quan đến quy định phân cấp, phân quyền và tập trung đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đối với việc phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi gắn với thiết kế công cụ để tăng cường thanh tra, giám sát, tổ chức thực hiện.
Cùng với đó, phải thực hiện nghiêm chủ trương cắt giảm thủ tục hành chính, không tạo cơ chế "xin - cho"; không gây phiền hà, ngăn chặn tình trạng sách nhiễu người dân, doanh nghiệp.
Nhấn mạnh phải có tư duy đổi mới, giải pháp đột phá và tầm nhìn chiến lược lâu dài; kiến tạo phát triển vì lợi ích quốc gia, dân tộc, tránh lợi ích cục bộ, Phó Thủ tướng yêu cầu các cơ chế phải đảm bảo cơ sở thực thi, phù hợp với thực tiễn, giải quyết được những khó khăn vướng mắc, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu phát triển.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc giao Bộ Tài chính tổng hợp đầy đủ ý kiến xác đáng của các bộ, ngành, doanh nghiệp và ý kiến tại cuộc họp; rà soát các quy định chuyển tiếp; phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan hoàn thiện dự thảo 3 nghị định trình Chính phủ trước ngày 25/7 tới.
