Quang cảnh phiên tòa ngày 08/7/2022 tại TAND tỉnh Gia Lai.
Ngày 08 và ngày 11/7/2022, TAND tỉnh Gia Lai tổ chức xét xử sơ thẩm vụ án thụ lý ngày 14/6/2021 về việc “Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực đất đai”.
Tại phiên tòa, người khởi kiện là bà Phạm Thị Cúc và người đại diện theo sự ủy quyền của bà trình bày: Ngày 20/12/1989, bà nhận chuyển nhượng của ông Đinh Tuy, nguyên cán bộ bưu điện huyện Kông Chro khoảng 2ha đất tại tổ dân phố 2, thị trấn Kông Chro. Sự chuyển nhượng đất này là đổi bằng 1 con bò, 2 bên viết giấy tay, được ông Đinh Hun, trưởng thôn 2 (nay là tổ dân phố 2, thị trấn Kông Chro) xác nhận và ông Nguyễn Ngọc Trận, nguyên Bí thư Huyện ủy Kông Chro thời đó và nhiều người khác ở lân cận khu đất làm chứng.
Sau đó, ông Đinh Tiết, nguyên Bí thư Huyện ủy Kông Chro và một số cán bộ khác của huyện đến nhà riêng của bà để vận động, thuyết phục bà cho huyện mượn một phần đất trong khu đất nhận chuyển nhượng của ông Đinh Tuy. Mục đích huyện mượn một phần đất đó là để đặt trạm máy phát điện phục vụ cho việc thắp sáng. Bà nghĩ huyện mới thành lập, có rất nhiều khó khăn, phần đất đó chưa có nhu cầu sử dụng thì cho huyện mượn.
Vì vậy, bà đồng ý và ông Đinh Tiết viết giấy tay đưa cho bà. Nội dung giấy viết tay này là “Tôi Đinh Tuy cho Đinh Tiết mượn 7m phía sau đường mòn và gần tới cây me để làm chòi, gáo nhà máy đèn khi nào không ở trả lại cho Cúc (người cho mượn: Đinh Tuy; sang nhượng: Phạm Thị Cúc; nhận sang nhượng: Đinh Tiết)” (trích bút lục 319 trong bản án nếu trên). Sau đó, huyện tiền hành lắp đặt trạm máy phát điện từ đó.
Khi trạm máy phát điện chuyển đi nơi khác, trả lại đất cho bà thì Trạm Quản lý nước và Công trình đô thị xây dựng huyện tiếp tục mượn diện tích đất đó. Đến lúc các đơn vị này chuyển sang trụ sở mới, bà sử dụng lại diện tích đất nêu trên, không có ai tranh chấp. Bà ký hợp đồng và Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện đã phân công cán bộ kỹ thuật đến thực địa đo đạc, kê khai các loại thủ tục cần thiết để làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho bà. Nhận được đơn xin hướng dẫn ngày 20/02/2020 của bà, UBND thị trấn Kông Chro có Văn bản số 185 ngày 10/3/2020 hướng dẫn cho bà thực hiện các thủ tục đề nghị cấp GCNQSD đối với 1.188m2 đất thuộc thửa số 34, tờ bản đồ số 72. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì nhiều năm qua bà vẫn không nhận được GCNQSDĐ. Bà đã đến và gửi đơn đến nhiều cơ quan chức năng, nhưng vẫn không nhận được câu trả lời.
Người khởi kiện tại phiên tòa.
Ngày 25/7/2020, bà thuê người ra phát quang cây cối, đổ đất tạo mặt bằng thửa đất này thì bị Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện lập biên bản vi phạm hành chính. Sau đó, bà bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (tại Quyết định số 408 ngày 28/7/2020, do ông Huỳnh Ngọc Ẩn, Phó Chủ tịch UBND huyện Kông Chro ký).
Không đồng ý với quyết định nêu trên, bà đã đến UBND huyện khiếu nại, nhưng không thành công. Chính vì vậy, bà đã khởi kiện yêu cầu TAND tỉnh hủy toàn bộ Quyết định số 408 đó và buộc UBND huyện Kông Chro phải có trách nhiệm cấp GCNQSDĐ cho bà.
Có mặt tại phiên tòa, ông Đinh Tuy (hiện ở làng H’Tiên, xã Đak Kơ Ning, huyện Kông Chro), người chuyển nhượng khoảng 2ha đất cho bà Phạm Thị Cúc vào ngày 20/12/1989; ông Nguyễn Đức Nhuận, người đại diện theo sự ủy quyền của ông Đinh Tuy; ông Nguyễn Ngọc Trận, nguyên Bí thư Huyện ủy Kông Chro năm 1989 (người làm chứng) đều xác nhận những lời trình bày nêu trên của bà Cúc và người đại diện theo sự ủy quyền của bà Cúc là đúng sự thật.
Ý kiến của người bị kiện và quyết định của Tòa
Tại phiên tòa, người đại diện theo pháp luật của người bị kiện là ông Võ Nguyên Nam, Chủ tịch UBND huyện Kông Chro; người đại diện theo ủy quyền của người bị kiện là ông Huỳnh Ngọc Ẩn, Phó Chủ tịch UBND huyện Kông Chro cho rằng: Trên cơ sở biên bản vi phạm, báo cáo xác minh, báo cáo xử lý hành vi vi phạm và xét đề nghị của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện tại Tờ trình số 176 ngày 28/7/2022; Chủ tịch UBND huyện Kông Chro ban hành Quyết định số 408 ngày 28/7/2020 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đối với bà Phạm Thị Cúc là đúng người, đúng các quy định của pháp luật. Cụ thể, bà Cúc đã có những hành vi đổ đất, gây cản trở việc sử dụng đất của người khác, vi phạm quy định khoản 1, Điều 16, Nghị định số 91 ngày 19/11/2019 của Chính phủ. Theo đó, bà Cúc bị xử phạt cảnh cáo, buộc chấm dứt hành vi đổ đất, đưa khu vực trên về trạng thái ban đầu trong 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định,…
Người bị kiện tại phiên tòa.
Qua những lời trình bày của các đương sự, những chứng cứ đã được kiểm tra, kết quả tranh tụng, ý kiến của kiểm sát viên tại phiên tòa; Hội đồng xét xử nhận thấy: Những lời khai của bà Phạm Thị Cúc và người đại diện theo sự ủy quyền của bà, người có nghĩa vụ quyền lợi liên quan và các tài liệu có trong vụ án là không thống nhất, khi thì khai đổi đất lấy bò, khi thi khai mua - bán đất với giá 30 triệu đồng,... Đặc biệt, giấy chuyển nhượng đất viết tay đề ngày 20/12/1989, giữa bà và ông Đinh Tuy không có chứng nhận của chính quyền địa phương là không hợp pháp. Bởi tại Điều 5, Luật Đất đai năm 1987 (có hiệu lực từ ngày 29/12/1987 và hết hiệu lực từ ngày 15/10/1993) quy định rõ: “Nghiêm cấm việc mua, bán, lấn, chiếm đất đai...”. Do đó, yêu cầu của bà về đề nghị UBND huyện Kông Chro cấp GCNQSDĐ là không có cơ sở, không có căn cứ để chấp nhận. Vì vậy, căn cứ vào các quy định của pháp luật, Hội đồng xét xử quyết định bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Phạm Thị Cúc.
Không đồng ý với việc tuyên xử này, ông Đoàn Quang Hưởng, người đại diện theo sự ủy quyền của bà Cúc khẳng định: “Ông Đinh Tuy đổi đất lấy bò, ông Đinh Tiết mượn đất để đặt trạm máy điện đều có thật, có giấy tờ cụ thể, có nhiều người làm chứng, không ai tranh chấp đất với bà Cúc. Trong khi đó, UBND huyện Kông Chro không có giấy tờ gì tin cậy chứng minh khu đất đó là của huyện. Tại thời điểm ông Huỳnh Ngọc Ẩn, Phó Chủ tịch UBND huyện Kông Chro ký quyết định xử phạt không có văn bản ủy quyền của Chủ tịch UBND huyện là vi phạm pháp luật. Chính vì thế, Bản án sơ thẩm số 12 của TAND tỉnh Gia Lai có những nhận định thiên vị, dẫn đến sự phán quyết sai trái. Bởi vậy, chúng tôi kháng cáo Bản án sơ thẩm số 12 của TAND tỉnh để tìm công lý, lẽ phải cho bà Cúc”.
PV
Pháp luật quy định như thế nào về các căn cứ để trả hồ sơ điều tra bổ sung?
