1. Đặt vấn đề
Trong hệ thống tổ chức hành chính của một quốc gia, mỗi đơn vị hành chính - từ trung ương đến địa phương - không chỉ là một thực thể pháp lý mang tính cấu trúc, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền lực nhà nước trên một không gian địa lý xác định. Tên gọi của đơn vị hành chính vì vậy không đơn thuần là một danh xưng kỹ thuật để định danh, mà là một dấu ấn pháp lý - văn hóa - chính trị quan trọng, phản ánh bản sắc cộng đồng, quá trình lịch sử hình thành và vị thế của chính quyền sở tại trong lòng dân cư địa phương.
Tại Việt Nam, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đang quyết liệt triển khai cuộc cải cách lớn về tổ chức bộ máy hành chính nhà nước thông qua sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã, thì việc lựa chọn tên gọi mới cho các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp đã và đang trở thành một nội dung vừa thiết thực vừa nhạy cảm, đòi hỏi tiếp cận toàn diện từ pháp lý, văn hóa đến quản trị nhà nước.
Ảnh minh họa.
Cụ thể, theo Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đến năm 2025, việc sắp xếp các đơn vị hành chính không đạt tiêu chuẩn về diện tích và dân số phải được hoàn thành trên phạm vi toàn quốc. Ước tính có khoảng hơn 1.000 xã, phường, thị trấn sẽ bị nhập, chia, điều chỉnh địa giới hoặc chuyển đổi loại hình đơn vị hành chính [1]. Điều đó đồng nghĩa với việc một số lượng rất lớn các đơn vị hành chính mới sẽ cần tên gọi mới - đặt ra yêu cầu cấp thiết không chỉ về mặt thủ tục hành chính, mà còn cả ở cấp độ chiến lược chính trị, tâm lý xã hội và hiệu quả quản trị lâu dài.
Thực tiễn tại nhiều địa phương cho thấy, vấn đề tên gọi thường gây ra tranh luận gay gắt giữa các cộng đồng dân cư từng là đơn vị độc lập trước khi bị sáp nhập. Một cái tên được lựa chọn nếu không hợp tình hợp lý - hoặc thiên vị một phía - có thể gây tổn thương về tinh thần, ảnh hưởng đến lòng tin và sự gắn kết cộng đồng, thậm chí dẫn tới khiếu kiện hành chính hoặc phản ứng xã hội. Ngược lại, một tên gọi mới nếu được chọn lựa thấu đáo, có sự đồng thuận, sẽ tạo ra cảm giác tự hào, gắn bó, khích lệ người dân chung tay xây dựng chính quyền mới.
Từ góc độ hành chính học, tên gọi của một đơn vị hành chính còn là một thành tố quan trọng trong hệ thống định danh, lưu trữ và truy xuất dữ liệu hành chính - dân sự, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ đang thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, xây dựng cơ sở dữ liệu dân cư, số hóa các dịch vụ công trực tuyến và bản đồ hành chính điện tử [2]. Một tên gọi rõ ràng, ngắn gọn, dễ nhận diện và không gây nhầm lẫn sẽ giúp hệ thống quản lý hành chính hoạt động thông suốt, hiệu quả.
Về phương diện pháp lý, việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp phải tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật hiện hành, đặc biệt là Nghị định số 54/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 của Chính phủ - văn bản pháp lý nền tảng điều chỉnh trình tự, thủ tục thành lập, sáp nhập, chia tách, đổi tên đơn vị hành chính các cấp. Theo đó, tên gọi đơn vị hành chính mới phải bảo đảm các yêu cầu: không trùng lặp trong phạm vi tỉnh hoặc thành phố trực thuộc Trung ương; phù hợp với truyền thống lịch sử, văn hóa, thuần phong mỹ tục; dễ phát âm, dễ ghi nhớ; không gây phản cảm hay hiểu nhầm. Đặc biệt, việc lựa chọn tên gọi cần được thực hiện thông qua quy trình dân chủ, công khai, có sự tham gia và đồng thuận của đa số cử tri tại khu vực dự kiến sắp xếp, theo đúng quy định về lấy ý kiến cộng đồng cư dân được pháp luật quy định [3].
Từ những khía cạnh nêu trên có thể thấy rằng: vấn đề đặt tên đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp không phải là một thao tác hành chính hình thức, mà là một bài toán tổng hợp cần sự tham gia của luật học, văn hóa học và quản trị học, đòi hỏi tư duy chiến lược, sự thận trọng, đồng thời phải bảo đảm hài hòa giữa yếu tố pháp lý, yếu tố dân chủ - cộng đồng và yếu tố hiệu quả kỹ trị trong hệ thống quản lý hiện đại. Việc nghiên cứu, phân tích và đưa ra những gợi ý chính sách về hướng tiếp cận tối ưu trong đặt tên đơn vị hành chính cấp xã là một yêu cầu cấp thiết cả trong lý luận và thực tiễn hiện nay.
2. Cơ sở pháp lý và nguyên tắc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã
Việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là trong quá trình sắp xếp theo Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15, không thể được xem là một thao tác tùy nghi hay mang tính hình thức, mà là một hành vi pháp lý mang tính quy phạm rõ ràng, gắn liền với quy trình tổ chức và quản lý hệ thống chính quyền địa phương theo luật định. Hệ thống pháp luật hiện hành đã thiết lập một khung pháp lý khá đầy đủ, vừa bảo đảm tính chặt chẽ trong quản lý nhà nước, vừa tôn trọng yếu tố văn hóa - lịch sử - cộng đồng trong việc định danh không gian hành chính mới hình thành sau sắp xếp.
2.1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã
Trước hết, Nghị định số 54/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 của Chính phủ là văn bản pháp lý nền tảng, quy định rõ các nguyên tắc, thẩm quyền và quy trình thành lập, sáp nhập, chia, điều chỉnh địa giới, đổi tên đơn vị hành chính ở các cấp, trong đó nhấn mạnh yêu cầu tên gọi phải phù hợp với truyền thống lịch sử, phong tục, tập quán, dễ sử dụng trong hành chính và không gây hiểu nhầm [4].
Tiếp đến, quy trình đặt tên đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp, trong thực tiễn, được hướng dẫn thông qua các văn bản nghiệp vụ và công văn hướng dẫn chuyên ngành do Bộ Nội vụ ban hành, tiêu biểu là Công văn số 3604/BNV-CQĐP ngày 12/7/2023 về thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030. Trong đó, Bộ Nội vụ yêu cầu các địa phương lập đề án sắp xếp kèm theo tài liệu chứng minh sự đồng thuận của cử tri, bao gồm biên bản lấy ý kiến, báo cáo tổng hợp ý kiến và các tài liệu liên quan đến tên gọi đơn vị hành chính mới. Điều này không chỉ thể hiện sự tuân thủ nguyên tắc dân chủ trong cải cách tổ chức bộ máy nhà nước, mà còn khẳng định vai trò trung tâm của cộng đồng cư dân trong việc quyết định những vấn đề gắn liền với bản sắc, tâm lý và niềm tin xã hội của chính họ [5].
Đặc biệt, Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 - văn bản pháp lý chuyên biệt về sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 - đã tiếp tục kế thừa và cụ thể hóa các quy định trước đó. Tại Điều 6 và Điều 9 của Nghị quyết này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nhấn mạnh yêu cầu đặt tên phù hợp với yếu tố lịch sử, văn hóa, không trùng lặp, không gây tranh cãi, và phải được cộng đồng địa phương đồng thuận trước khi trình thẩm quyền quyết định chính thức [6].
Ngoài ra, đối với các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, việc đặt tên còn cần căn cứ vào Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và các văn bản chuyên ngành liên quan đến bảo tồn văn hóa dân tộc. Điều này bảo đảm rằng việc lựa chọn tên gọi mới không làm mất đi bản sắc bản địa - yếu tố quan trọng trong kết cấu cộng đồng truyền thống.
2.2. Các nguyên tắc pháp lý và hành chính trong đặt tên
Từ các văn bản pháp luật và văn bản hướng dẫn hành chính nêu trên, có thể tổng hợp thành 4 nguyên tắc pháp lý và hành chính cốt lõi trong việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã hiện nay:
Thứ nhất, nguyên tắc không trùng lặp tên gọi
Tên gọi mới của xã, phường, thị trấn phải không trùng với bất kỳ đơn vị hành chính nào cùng cấp trong phạm vi một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nguyên tắc này nhằm tránh gây nhầm lẫn trong quản lý hành chính, hoạt động giao dịch dân sự, thống kê, quản lý dân cư, cũng như trong hệ thống mã hóa dữ liệu quốc gia [7].
Thứ hai, nguyên tắc tôn trọng truyền thống lịch sử - văn hóa
Việc đặt tên cần ưu tiên sử dụng các địa danh đã tồn tại lâu đời, gắn bó với đời sống tinh thần, phong tục tập quán của người dân, hoặc tên gọi có giá trị lịch sử - cách mạng, tên di tích văn hóa, danh nhân nổi bật của địa phương. Nguyên tắc này thể hiện sự kế thừa liên tục trong không gian văn hóa - hành chính, tạo cảm giác thân thuộc, tự hào và ổn định trong cộng đồng cư dân [8].
Thứ ba, nguyên tắc đặt tên mang tính tích cực, trung lập và dễ chấp nhận
Trong quá trình sáp nhập các đơn vị hành chính có tên gọi riêng biệt, việc lựa chọn tên mới theo hướng trung lập và tích cực được khuyến nghị nhằm tránh gây tranh chấp, tạo sự đồng thuận trong cộng đồng dân cư. Những tên gọi không gắn trực tiếp với địa danh cũ nhưng mang ý nghĩa tích cực, hướng tới tương lai - như “Hòa Bình”, “Đồng Tâm”, “Phú Thịnh”... - thường được đề xuất vì thể hiện tinh thần đoàn kết và mục tiêu phát triển chung. Ngoài ra, cách đặt tên này còn góp phần làm giảm cảm giác mất mát về mặt biểu tượng cộng đồng sau khi tên cũ không còn tồn tại.
Thứ tư, nguyên tắc dân chủ - đồng thuận cộng đồng
Việc lựa chọn tên gọi mới bắt buộc phải thực hiện lấy ý kiến của cử tri tại địa bàn sáp nhập, với tỷ lệ đồng thuận được quy định cụ thể. Đây là biểu hiện của nguyên tắc nhà nước pháp quyền dân chủ, thể hiện sự tôn trọng ý chí của nhân dân, đồng thời giúp đảm bảo sự ổn định xã hội, hạn chế các phản ứng tiêu cực do thiếu đồng thuận trong quá trình sắp xếp [9].
2.3. Vai trò của cơ quan quản lý và sự phối hợp liên ngành
Bên cạnh nguyên tắc pháp lý, một yếu tố đặc biệt quan trọng là vai trò của các cơ quan quản lý trong việc hướng dẫn và thẩm định tên gọi mới. Cụ thể:
- UBND cấp huyện chịu trách nhiệm lập đề án, đề xuất tên gọi, tổ chức lấy ý kiến dân cư;
- Sở Nội vụ và UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định và trình Hội đồng nhân dân tỉnh thông qua;
- Bộ Nội vụ chủ trì thẩm định cuối cùng trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt tên gọi chính thức.
Trong quá trình này, các cơ quan chuyên ngành như Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Viện Sử học, Viện Ngôn ngữ học có thể được mời tham gia góp ý để bảo đảm lựa chọn tên gọi vừa có giá trị văn hóa - ngôn ngữ, vừa đảm bảo tính khả dụng trong hành chính điện tử và quản trị hiện đại.
3. Thực tiễn và những xu hướng đặt tên hiện nay
Trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15, việc đặt tên cho các đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp không chỉ là một thủ tục hành chính, mà còn là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa các yếu tố pháp lý, văn hóa và quản trị. Thực tiễn cho thấy, các địa phương đang áp dụng nhiều phương án đặt tên khác nhau, phản ánh sự đa dạng trong tiếp cận và ưu tiên của từng vùng miền.
3.1. Giữ tên gọi cũ - Bảo tồn ký ức cộng đồng
Một trong những xu hướng phổ biến là giữ lại tên gọi của một trong các đơn vị hành chính cũ, thường là đơn vị có vị trí trung tâm hoặc có giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt. Phương án này nhằm tạo cảm giác ổn định, giảm thiểu xáo trộn trong quản lý hành chính và đời sống dân cư. Tuy nhiên, việc giữ tên gọi cũ cũng có thể gây ra phản ứng từ cộng đồng bị xóa tên, ảnh hưởng đến tâm lý và sự gắn kết xã hội. Do đó, cần có sự tham vấn rộng rãi và đồng thuận từ cộng đồng trước khi quyết định [10].
3.2. Đặt tên mới - Hướng đến sự hòa hợp và phát triển
Nhiều địa phương lựa chọn phương án đặt tên mới cho đơn vị hành chính sau sắp xếp, với mục tiêu tạo ra một biểu tượng chung, thể hiện sự hòa hợp và hướng đến tương lai phát triển. Các tên gọi như “Hòa An”, “Thịnh Vượng”, “Tân Lập”, “Đồng Tâm” được đánh giá cao vì dễ tạo sự đồng thuận, tránh tâm lý “bên được - bên mất” và thúc đẩy tinh thần đoàn kết trong cộng đồng [11].
3.3. Đặt tên theo số thứ tự - Tiện lợi nhưng cần thận trọng
Một xu hướng khác là đặt tên đơn vị hành chính theo số thứ tự, nhằm thuận tiện cho việc quản lý và số hóa dữ liệu hành chính. Phương án này phù hợp với các đô thị mới, nơi không có yếu tố văn hóa - lịch sử nổi bật. Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số hoặc địa phương có bản sắc văn hóa mạnh, để tránh làm mất đi giá trị văn hóa truyền thống và gây phản ứng từ cộng đồng [12].
4. Hướng tiếp cận tối ưu trong đặt tên đơn vị hành chính cấp xã: Nhìn từ pháp lý, văn hóa và quản trị hiện đại
Việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp, hợp nhất không đơn thuần là một thao tác kỹ thuật hành chính. Đó là một hành vi công quyền có tính biểu tượng sâu sắc, phản ánh mối quan hệ đa chiều giữa thể chế nhà nước, cộng đồng cư dân và không gian văn hóa - lịch sử. Trong bối cảnh cả nước đang triển khai thực hiện Nghị quyết số 595/NQ-UBTVQH15 ngày 12/9/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tiếp tục thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2023 - 2030, yêu cầu đặt ra là việc lựa chọn tên gọi mới phải được tiếp cận một cách thận trọng, khoa học, và hài hòa. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật pháp lý, mà còn là một nội dung có ý nghĩa chiến lược nhằm bảo đảm tính thống nhất của hệ thống hành chính quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hóa cộng đồng, tạo sự đồng thuận xã hội và nâng cao hiệu lực quản trị địa phương trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tổ chức nhà nước hiện đại.
Từ tổng quan thực tiễn và lý luận đã phân tích, có thể đề xuất ba định hướng tiếp cận mang tính nền tảng:
4.1. Cân bằng giữa pháp lý - văn hóa - kỹ thuật hành chính
Thứ nhất, việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp phải tuân thủ nghiêm các nguyên tắc pháp lý được quy định trong hệ thống pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Nghị định số 54/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 của Chính phủ về việc thành lập, sáp nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính, cùng các văn bản hướng dẫn chuyên ngành khác. Theo đó, tên gọi đơn vị hành chính phải thể hiện rõ đặc điểm vị trí địa lý, truyền thống lịch sử - văn hóa, thuận tiện cho sử dụng trong giao tiếp hành chính và không được trùng lặp với tên của đơn vị hành chính cùng cấp trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng thời, tên gọi cần bảo đảm tính ổn định lâu dài, không gây nhầm lẫn trong hệ thống quản lý nhà nước và có khả năng thích ứng với các điều chỉnh tổ chức lãnh thổ trong tương lai [13].
Thứ hai, yếu tố văn hóa - bản sắc địa phương cần được coi trọng như một thành tố cốt lõi. Tên gọi nên chứa đựng hoặc gợi nhắc đến những giá trị lịch sử, truyền thống dân gian, danh nhân văn hóa - lịch sử hoặc đặc trưng tự nhiên - xã hội của vùng đất, từ đó tạo nên sự gắn bó và tự hào của người dân với địa phương mới. Việc đặt tên thuần túy hành chính, cơ học, thiếu tính biểu tượng văn hóa dễ dẫn đến sự xa lạ, thậm chí phản ứng tiêu cực từ cộng đồng dân cư [14].
Thứ ba, trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia đang diễn ra mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực quản trị nhà nước, thì yếu tố kỹ thuật hành chính - cụ thể là khả năng mã hóa, số hóa tên gọi, cập nhật cơ sở dữ liệu dân cư, địa giới hành chính và kết nối liên thông giữa các hệ thống - cần được lồng ghép chặt chẽ ngay từ đầu. Tên gọi cần ngắn gọn, rõ nghĩa, tránh gây nhầm lẫn âm đọc, khó viết, khó truy xuất trên hệ thống dữ liệu số [15].
4.2. Phát huy vai trò cộng đồng và trí tuệ chuyên gia
Thực tiễn cho thấy, nhiều trường hợp người dân chưa được tham vấn thực chất về tên gọi sau sáp nhập, dẫn đến tâm lý bị áp đặt, không đồng thuận hoặc phản ứng tiêu cực. Do đó, việc đặt tên phải được thực hiện theo cơ chế dân chủ - công khai - có sự tham gia sâu sắc của nhân dân. Cần tổ chức khảo sát, tham vấn, lấy ý kiến cử tri nơi cư trú một cách thực chất, tránh hình thức, qua loa [16].
Song song với đó, cần huy động trí tuệ của đội ngũ chuyên gia liên ngành như sử học, văn hóa học, địa danh học, ngôn ngữ học và hành chính học để tư vấn khoa học, bảo đảm tính chuẩn mực và giá trị lâu dài cho tên gọi. Sự kết hợp giữa ý chí nhà nước, nguyện vọng nhân dân và kiến thức chuyên gia sẽ tạo nên những tên gọi vừa hợp pháp, hợp lý, vừa mang tính biểu tượng và tạo lập được sự đồng thuận xã hội [17].
4.3. Hướng tới một ngân hàng dữ liệu tên gọi hành chính quốc gia
Một trong những bước đi cần thiết là xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu mở, chuyên ngành về tên gọi các đơn vị hành chính cấp xã, do Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Viện Ngôn ngữ học, Hội đồng Địa danh học quốc gia thực hiện. Ngân hàng này không chỉ là kho dữ liệu về tên gọi đã sử dụng, mà còn bao gồm các tên gọi được khuyến nghị theo từng vùng miền, theo đặc trưng văn hóa, dân tộc, địa hình - nhằm hỗ trợ các địa phương trong việc lựa chọn tên gọi phù hợp, tránh trùng lặp, lệch chuẩn, hoặc không thống nhất với định hướng quản lý hành chính quốc gia [18].
Việc số hóa và công bố rộng rãi dữ liệu tên gọi còn giúp nâng cao tính minh bạch, phòng ngừa tiêu cực và hạn chế tối đa những tranh cãi không cần thiết. Đồng thời, nó còn là công cụ quan trọng giúp Nhà nước quản lý, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể trong lĩnh vực địa danh học, vốn là một phần quan trọng trong ký ức lịch sử và bản sắc cộng đồng [19].
Tóm lại, đặt tên đơn vị hành chính cấp xã không thể chỉ được nhìn dưới góc độ hành chính đơn thuần mà phải đặt trong tổng thể các yêu cầu pháp lý, giá trị văn hóa - xã hội và điều kiện phát triển công nghệ quản trị hiện đại. Cần xây dựng một phương thức tiếp cận tổng hợp - lấy pháp lý làm khung, văn hóa làm hồn, công nghệ làm công cụ - để bảo đảm rằng mỗi tên gọi không chỉ là mã định danh địa lý mà còn là biểu tượng nhận diện của cộng đồng, thể hiện tầm nhìn phát triển bền vững của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
5. Kết luận
Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã không chỉ là một giải pháp kỹ thuật nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn là một bước chuyển mang ý nghĩa sâu sắc về chính trị - pháp lý và văn hóa - xã hội. Trong đó, việc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp là một mắt xích then chốt, có ảnh hưởng trực tiếp và lâu dài đến tính ổn định thể chế, bản sắc cộng đồng và hiệu lực quản trị địa phương.
Tên gọi của một đơn vị hành chính không chỉ đơn thuần là một mã định danh địa lý trong hệ thống quản lý nhà nước, mà còn là biểu tượng của ký ức lịch sử, truyền thống văn hóa và niềm tự hào cộng đồng. Việc lựa chọn một tên gọi mới sau sáp nhập chính là hành vi “tái định danh” không gian hành chính - văn hóa, đòi hỏi phải được tiến hành với tinh thần thận trọng, khoa học, dân chủ và nhân văn. Nếu xem nhẹ yếu tố bản sắc hoặc bỏ qua ý chí cộng đồng, hệ quả không chỉ dừng lại ở sự phản ứng xã hội, mà còn có thể làm tổn thương đến niềm tin của nhân dân vào công cuộc cải cách bộ máy hành chính.
Bài viết đã phân tích ba hướng tiếp cận nền tảng: (i) bảo đảm sự cân bằng giữa pháp lý - văn hóa - kỹ thuật hành chính; (ii) phát huy vai trò của cộng đồng và trí tuệ chuyên gia; và (iii) kiến nghị xây dựng một ngân hàng dữ liệu tên gọi hành chính quốc gia như một công cụ chiến lược trong quy hoạch lãnh thổ và quản trị hiện đại. Đây là những định hướng cần được thể chế hóa thành chính sách cụ thể trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15, nhằm tạo ra khuôn khổ pháp lý vững chắc và thực tiễn ứng xử linh hoạt, hài hòa giữa đổi mới và bảo tồn.
Trên tất cả, tên gọi của một xã, một phường không chỉ phản ánh quá khứ, mà còn định hình tương lai. Một tên gọi được lựa chọn đúng đắn sẽ là nền tảng để nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết, khơi dậy niềm tin vào thiết chế mới, đồng thời khẳng định tầm nhìn phát triển bền vững của chính quyền địa phương trong thời đại chuyển đổi số và toàn cầu hóa hiện nay.
Tài liệu tham khảo
[1] [6] Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2025), Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã năm 2025.
[2] Chính phủ (2020), Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
[3] [4] Chính phủ (2018), Nghị định số 54/2018/NĐ-CP ngày 16/4/2018 về việc thành lập, sáp nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính.
[5] Bộ Nội vụ (2023), Công văn số 3604/BNV-CQĐP ngày 12/7/2023 về việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030.
[7] Bộ Tư pháp (2020), Hướng dẫn về sử dụng mã định danh đơn vị hành chính trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
[8] Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam (2021), Báo cáo về ảnh hưởng của tên gọi hành chính đối với bản sắc cộng đồng.
[9] Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (2024), Báo cáo tổng kết công tác giám sát việc lấy ý kiến nhân dân trong sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.
[10] VOV (2024), Sáp nhập xã, phường: Nghiên cứu giữ lại tối đa những tên gọi cũ, Báo điện tử Đài Tiếng nói Việt Nam, ngày 18/4/2024. Truy cập tại: https://vov.vn/chinh-tri/sap-nhap-xa-phuong-nghien-cuu-giu-lai-toi-da-nhung-ten-goi-cu-post1187294.vov.
[11] Cổng thông tin điện tử Chính phủ (2025), Vĩnh Phúc dự kiến tên gọi nơi đặt trụ sở 36 xã, phường sau sắp xếp, mục Xây dựng chính sách, ngày 17/4/2025. Truy cập tại: https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/vinh-phuc-du-kien-ten-goi-noi-dat-tru-so-36-xa-phuong-sau-sap-xep-119250417165324656.htm.
[12] Thư viện Pháp luật (2025), Sẽ đặt tên xã, phường theo số thứ tự?, Chính sách mới, ngày 15/4/2025. Truy cập tại: https://thuvienphapluat.vn/chinh-sach-phap-luat-moi/vn/ho-tro-phap-luat/chinh-sach-moi/82649/se-dat-ten-xa-phuong-theo-so-thu-tu.
[13] Quốc hội (2025), Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 65/2025/QH15 ngày 19/02/2025.
[14] Bộ Nội vụ (2023), Báo cáo tổng kết việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021.
[15] Bộ Thông tin và Truyền thông (2021), Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
[16] Ban Dân vận Trung ương (2022), Hướng dẫn công tác dân vận trong sắp xếp đơn vị hành chính.
[17] Viện Sử học (2022), Tư vấn khoa học về đặt tên đơn vị hành chính theo vùng văn hóa - lịch sử.
[18] Viện Ngôn ngữ học - Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam (2021), Báo cáo chuyên đề về cơ sở dữ liệu địa danh hành chính Việt Nam.
[19] UNESCO Việt Nam (2020), Địa danh học và bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể tại Việt Nam.
LÊ HÙNG
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
