Vừa qua, cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố 6 bị can về tội "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng", trong đó có Hoàng Thị Hường (tên thường gọi là Hoàng Hường). Cơ quan Công an đang tiếp tục điều tra mở rộng các hành vi khác đối với các đối tượng.
Tuy nhiên, đáng chú ý giữa thông tin bị khởi tố, bắt tạm giam, Hoàng Hường vẫn duy trì hoạt động trên mạng xã hội. Trang cá nhân của Hoàng Hường tiếp tục đẩy mạnh các nội dung về hoạt động thiện nguyện như hỗ trợ đồng bào vùng lũ, giúp đỡ hoàn cảnh khó khăn, tổ chức trung thu cho trẻ em nghèo,... nhằm tạo thiện cảm, gia tăng tương tác, đồng thời khiến thông tin điều tra bị lấn át trên không gian mạng.
Trên TikTok, một số cư dân mạng đăng tải video thông báo tin tức về vụ việc của Hoàng Hường cho phụ huynh, nhưng nhiều người lại tỏ ra hoài nghi, cho rằng đây chỉ là tin bịa đặt, bởi Hoàng Hường vẫn đi làm từ thiện, hoạt động trên mạng xã hội.
Việc tài khoản cá nhân cùng hệ sinh thái mạng xã hội của Hoàng Hường đăng dồn dập các video lấy lòng thương cảm có thể làm lu mờ thông tin pháp lý. Nhiều người dễ bị dẫn dắt bởi hình ảnh thiện nguyện thay vì chú ý đến hành vi vi phạm, từ đó vô tình cổ vũ và tiếp tay cho sai phạm. Một bộ phận khác lại dựa vào hình ảnh từ thiện để phủ nhận sự thật, dẫn tới tình trạng hoang mang, khó phân biệt đúng sai.
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Trần Xuân Tiền, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, vụ việc Hoàng Thị Hường (Hoàng Hường) bị khởi tố, bắt tạm giam về tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” đang thu hút dư luận, đặc biệt trong bối cảnh người này vẫn xuất hiện đều đặn trên mạng xã hội với hình ảnh thiện nguyện, gây hiểu lầm cho người dân rằng “chưa bị bắt” hoặc “vô tội”. Về nguyên tắc, bị khởi tố, bắt tạm giam vẫn là người chưa có tội.
Cụ thể, theo Điều 13 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, nguyên tắc “Suy đoán vô tội” được bảo đảm: “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật”.
"Do đó, việc thông tin trên mạng xã hội vẫn xuất hiện hình ảnh hoặc bài viết mang tên Hoàng Hường không mặc nhiên là hành vi vi phạm pháp luật, trừ khi có yếu tố gian dối hoặc gây cản trở hoạt động tố tụng", Luật sư Tiền nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Luật sư Tiền cho biết, nếu việc đăng tải, phát tán nội dung trên mạng vẫn lấy danh nghĩa Hoàng Hường nhằm mục đích sai trái thì có thể bị xem xét xử lý theo các nhóm hành vi như: Hành vi giả mạo, sử dụng trái phép tài khoản mạng xã hội; Hành vi đăng tải thông tin sai sự thật, gây hiểu lầm hoặc che giấu sự thật; Hành vi gây ảnh hưởng đến hoạt động điều tra hoặc làm sai lệch nhận thức của công chúng.
Cụ thể, nếu Hoàng Hường đang bị tạm giam, thì việc tài khoản vẫn hoạt động có thể là do người khác quản lý và đăng thay hoặc có hành vi giả mạo tài khoản. Khi đó, hành vi này có thể bị xử lý theo điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi 2022): Phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng đối với hành vi “giả mạo tổ chức, cá nhân để đăng tải, chia sẻ thông tin” trên mạng xã hội.
Trường hợp nghiêm trọng hơn, nếu dùng hình ảnh, danh nghĩa người đang bị khởi tố để gây ảnh hưởng đến dư luận, đánh lạc hướng điều tra, có thể xem xét dấu hiệu “Cản trở hoạt động tố tụng” (Điều 386 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2025).
Trường hợp các nội dung đăng tải nhằm mục đích tạo hình ảnh tích cực giả tạo, đánh lạc hướng dư luận, phủ nhận việc bị khởi tố hoặc làm mất niềm tin vào cơ quan tiến hành tố tụng, có thể bị xử lý theo Điều 8 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (được sửa đổi 2022): Phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng đối với hành vi “cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, gây hoang mang trong nhân dân”.
Nếu hành vi có tổ chức, lặp lại, hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự theo Điều 288 Bộ luật Hình sự 2015 về tội "Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” với mức phạt tiền đến 1 tỉ đồng, hoặc phạt tù đến 7 năm, nếu gây hậu quả nghiêm trọng hoặc thu lợi bất chính.
Ngoài ra, nếu có căn cứ cho rằng các nội dung này do cá nhân hoặc nhóm liên quan đến bị can chủ động điều phối, nhằm làm giảm uy tín của cơ quan điều tra, tác động đến người làm chứng hoặc dư luận thì hành vi đó có thể bị xem xét theo Điều 384 Bộ luật Hình sự về tội "Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện tố tụng" với khung hình phạt đến 5 năm tù.
"Trong nhiều vụ án lớn, đội ngũ truyền thông hoặc thân nhân bị can thường tận dụng hình ảnh thiện nguyện, nhân văn để “cân bằng dư luận”. Tuy nhiên, cơ quan điều tra hoàn toàn có thể xác minh nguồn gốc hoạt động của tài khoản, thu thập dữ liệu số để làm rõ việc ai đang điều hành và với mục đích gì. Nếu xác định có yếu tố “che giấu hành vi phạm tội”, “cản trở điều tra” hoặc “lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước” (Điều 331 Bộ luật Hình sự) thì vẫn có thể khởi tố hình sự đối với các hành vi này", Luật sư Tiền chia sẻ.
