Nội dung vụ án thể hiện bà Nguyễn Thị Tuyết và ông Phạm Văn Trai là vợ chồng được Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Châu Thành cấp GCNQSDĐ (GCNQSDĐ) số 000369 ngày 19/5/1998 phần đất thuộc thửa 1398,1397,122 Tờ bản đồ số 03, tổng diện tích 13.098m2 đất tọa lạc tại ấp Thới Long, xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang. Thực tế vợ chồng bà Tuyết và ông Trai quản lý sử dụng từ năm 1980 (trước khi có Luật Đất đai cho đến nay).
Vào thời gian từ năm 1999 đến năm 2000, ông Trai có thiếu tiền ông Nguyễn Văn Tuấn nên bị ông Tuấn kiện ra Tòa. Tòa án xét xử và tuyên buộc vợ chồng ông Trai, bà Tuyết phải trả nợ nên cơ quan thi hành án dân sự đã quyết định giao cho ông Nguyễn Văn Tuấn 960m2 trong tổng số 13.098m2 để trừ nợ. Ông Nguyễn Văn Tuấn đã được cơ quan có thẩm quyền cấp GCNQSDĐ đối với phần đất 960m2 nêu trên, và sau đó ông đã chuyển nhượng sang cho ông Hà Phương Hải và hiện nay ông Hải đứng tên trên GCNQSDĐ 960m2.
Sau khi hoàn thành thủ tục nhận chuyển nhượng, ông Hải tiến hành canh tác, sử dụng đất thì ông Trai ngăn cản, nên ông Hải tiếp tục khởi kiện ông Trai, bà Tuyết ra TAND huyện Châu Thành. Trong quá trình giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất với ông Hà Phương Hải, bà Tuyết có yêu cầu tòa án hủy GCNQSDĐ liên quan đến phần đất tranh chấp 960m2 đã cấp cho ông Nguyễn Văn Tuấn (năm 2006) và hủy GCNQSDĐ đã cấp cho ông Hà Phương Hải (năm 2018).
Tuy nhiên, TAND huyện Châu Thành và TAND tỉnh Hậu Giang xác định quá trình thi hành án dân sự đúng pháp luật nên đã bác đơn yêu cầu của bà Tuyết. Tuy nhiên, do thay đổi diện tích đất (khi giải quyết thi hành án) nên UBND huyện Châu Thành có quyết định hủy GCNQSDĐ diện tích 13.098m2 mà hộ ông Nguyễn Văn Trai đứng tên để đăng ký lại theo quy định, đồng thời, thời điểm này ông Trai chết (ngày 11/03/2020) nên cơ quan có thẩm quyền đã hướng dẫn cho bà Tuyết kê khai thừa kế và đăng ký lại GCNQSDĐ theo quy định.
Bà Tuyết đã hoàn thành thủ tục đăng ký lại, trong khi chờ UBND huyện cấp lại GCNQSDĐ mới thì đột nhiên TAND huyện Châu Thành lại thụ lý vụ án mới “Tranh chấp thừa kế” ngày 15/3/2024 do các anh em ông Phạm Ngọc Trai chồng bà Tuyết kiện bà Tuyết cho rằng phần đất là của cha mẹ để lại nên đề nghị Tòa án chia thừa kế theo pháp luật cho các người con thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Trong đó chồng bà Tuyết chỉ được hưởng 01 suất thừa kế, bà Tuyết không được hưởng gì.
Ngày 04/10/2024, TAND huyện Châu Thành đã xét xử sơ thẩm vụ án và quyết định, theo đó chấp nhận yêu cầu khởi kiện chia thừa kế đất của bà Tuyết cho những người thừa kế khác, người ít nhất 1.200m2, người nhiều nhất 3.259m2 (Bản án số 139/2024/DS-ST của TAND huyện Châu Thành.
Không đồng ý với Bản án sơ thẩm, bà Tuyết kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm của TAND huyện Châu Thành, bà cho rằng Bản án sơ thẩm giải quyết vụ án không đúng các quy định của Luật Đất đai, cụ thể:
- Phần đất này, vợ chồng bà Tuyết đã được nhà nước công nhận quyền sử dụng đất từ năm 1998 và thực tế đã quản lý, sử dụng đất từ trước năm 1980 cho đến nay.
- Việc cơ quan có thẩm quyền thu hồi và hủy GCNQSDĐ nêu trên của vợ chồng bà Tuyết là theo Quyết định của cơ quan thi hành án, do phải thi hành Bản án có hiệu lực của Tòa án liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ, chứ không phải do việc cấp GCNQSDĐ sai quy định. Đến thời điểm hiện tại chưa có văn bản nào của cơ quan có thẩm quyền xác nhận việc cấp GCNQSDĐ cho vợ chồng bà Tuyết là sai.
- UBND huyện Châu Thành xác định việc cấp GCNQSDĐ cho bà là đúng, phần đất này theo Bản án có hiệu lực pháp luật của TAND tỉnh Hậu Giang khi giải quyết tranh chấp với ông Hà Phương Hải cũng đã xác định là đất của vợ chồng bà.
Nay, Tòa án cấp sơ thẩm lại nhận định thửa đất này là di sản thừa kế của bà An để lại và chia thừa kế theo quy định của pháp luật là chưa phù hợp, Quyết định này tuyên ngược Bản án của TAND tỉnh Hậu Giang đã có hiệu lực pháp luật (trong vụ tranh chấp giữa ông Hà Phương Hải với ông Trai, bà Tuyết), không bảo đảm tính hợp pháp, xâm phạm lợi ích của bà, bà mong rằng TAND tỉnh Hậu Giang khi xét xử phúc thẩm sẽ xem xét đánh giá toàn diện khách quan để có quyết định đúng pháp luật về đất đai.
Thực tế, vụ án này cho thấy pháp luật về đất đai cần phải được tiếp tục hoàn thiện để bảo đảm hài hòa lợi ích của công dân, hạn chế tranh chấp.
