Ảnh minh hoạ.
Tôi đến Toà án nhân dân thành phố buổi sáng thứ 7. Đây là ngày nghỉ lễ trong chuỗi nghỉ lễ 02/9 năm nay nhưng Toà án vẫn bố trí xét xử vụ án “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi”.
Sẽ chẳng đắn đo và nặng nề nếu đây là một vụ án về xâm hại tình dục người dưới 16 tuổi bình thường. Vụ án này đặc biệt khi bị cáo là một cậu học sinh mà tính đến ngày 01/8/2024 mới đủ 16 tuổi và bị hại tính đến thời điểm xét xử vừa đủ 13 tuổi. Sự đặc biệt đến đau lòng.
Đối với tội danh cậu học sinh là bị cáo bị truy tố rơi vào khoản 2 Điều 142 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt 12 đến 20 năm tù. Ngay từ đầu khi cha của bị hại gọi điện thoại báo cho tôi về việc cháu bé bị cậu hàng xóm xâm hại tình dục và sau khi hỏi ngày tháng năm sinh của cháu lúc này cháu chưa đủ 13 tuổi, tôi nhận định đây là vụ án rất nghiêm trọng.
Lần đầu tôi gặp bị cáo là ngày mở phiên tòa đầu tiên. Đứng trước bục khai báo là cậu học sinh gầy và cao nhỏng vừa qua sinh nhật tuổi 16. Lúc này tôi thật sự bất ngờ bởi lẽ bị cáo tôi nhìn thấy khác xa với hình dung của mình, chính xác là một đứa trẻ.
Phiên tòa chỉ có Hội đồng xét xử, đại diện Viện kiểm sát, hai Luật sư, bị cáo và mẹ bị cáo (cha đã mất), phía bị hại và gia đình đã xin vắng mặt. Như thường lệ, Hội đồng xét xử phổ biến các quyền và nghĩa vụ của bị cáo rồi dần đi vào phần thẩm vấn. Bị cáo và bị hại ở chung xóm trọ cả hai chơi thân với nhau và dần dần cũng nảy sinh cảm mến. Và ở cái tuổi dậy thì khi mà mọi thứ đều mới mẻ, và việc tò mò về tâm sinh lý là điều không thể tránh khỏi. Và chính điều này dẫn đến bi kịch của vụ án ngày hôm nay. Thời điểm mẹ của bị hại phát hiện cả hai đang quan hệ tình dục, bà đã ngất xỉu ngay tại chỗ.
Phiên tòa diễn ra khá bình lặng bởi lẽ, trước đó bản thân tôi cũng đã rất đắn đo suy nghĩ về việc tư vấn cho bị hại về vấn đề yêu cầu bồi thường dân sự, đặc biệt yêu cầu về xử lý hình sự khi mà xem xét hoàn cảnh của bị cáo quá chua xót, cha mất sớm hai mẹ con nương tựa nhau ở xóm trọ nhỏ, mẹ làm công nhân, ông bà nội ngoại ở tỉnh xa. Chính điều này khiến tôi trăn trở, và việc hòa giải cho hai gia đình liệu rằng đó có phải là phương án tốt nhất? Lúc này, khi mẹ bị cáo gặp tôi, tôi có đề nghị rằng chị cứ đến gia đình bị hại xin gặp hỏi thăm sức khỏe và tùy vào thái độ của hai bên gia đình tôi sẽ tư vấn thêm. Trước phiên tòa một ngày, phía gia đình bị hại và mẹ bị cáo cũng đã gặp nhau và cũng có đơn đề nghị giảm nhẹ cho bị cáo. Cái cốt yếu là tôi muốn hai gia đình thực sự hòa giải, không mang trong mình bức xúc, thù hận.
Trước phiên tòa, trong một lần làm việc, Kiểm sát viên cũng bộc bạch rằng không biết xử lý cậu nhóc này thế nào, bởi độ tuổi quá nhỏ, vừa học xong lớp 10. Tại phần tranh luận, sau khi vị đại diện Viện Kiểm sát đưa ra lời luận tội và phần bào chữa của Luật sư của bị cáo, đến phần trình bày của tôi, tôi phản bác một vài ý kiến của vị Luật sư đồng nghiệp nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi của bị hại, trong số đó có ý kiến “lỗi một phần thuộc về bị hại” và đã được Hội đồng chập nhận. Sau cùng, tôi đề cập đến việc trách nhiệm của “chúng ta”, những người làm cha mẹ, những người công tác trong lĩnh vực giáo dục, pháp luật. Tôi kiến nghị Hội đồng xét xử, đại diện Viện Kiểm sát trong các buổi làm việc với các cơ quan liên ngành cũng như cơ quan chính quyền cần có nhiều ý kiến hơn, chú trọng hơn đến công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật, đặc biệt cho lừa tuổi vị thành niên ở các trường cấp 2, cấp 3 và xã, phường cơ sở.
Với tư cách Luật sư, chúng tôi cũng sẽ có ý kiến với Đoàn Luật sư cũng như phối hợp với các cơ quan tổ chức, nhằm tổ chức phổ biến quy định pháp luật rộng rãi hơn. Qua đó nhằm hạn chế tối đa các phiên tòa mà trong đó bị cáo, bị hại đều là những đứa trẻ chưa thành niên như chính bị vụ án mà chúng ta đang xử lý.
Kết thúc phần tranh luận, bị cáo với những lời nói lí nhí sau cùng với nội dung muốn được ở bên và phụng dưỡng cho mẹ. 30 tháng tù nhưng cho hưởng án treo và 5 năm thử thách là quyết định của Hội đồng xét xử.
Phiên tòa hôm này chỉ là một trong rất nhiều vụ việc bị phát hiện. Nhưng qua vụ án đau lòng này cho thấy, việc đảm bảo cho độ tuổi vị thành niên trang bị đầy đủ kiến thức về giới tính, pháp luật cần thiết đến mức nào. Đã đến lúc những bậc làm cha mẹ và thầy cô giáo cần mạnh dạn khi tư vấn hướng dẫn cho con em trong độ tuổi vị thành niên các vấn đề liên quan đến giới tính, tình dục và pháp luật.
Luật sư LÊ VĂN THIỆN
Hãng Luật CTT và Cộng sự
