Ảnh minh họa.
Ngày 14/10, bị can Nguyễn Phương Hằng (51 tuổi, ngụ TP. Hồ Chí Minh, Tổng Giám đốc Công ty CP Đại Nam, Bình Dương) đã có đơn đề nghị xin được bảo lãnh tại ngoại, sau một thời gian bị tạm giam. Lý do xin được tại ngoại của bị can là để được về điều trị bệnh.
Được biết, bị can Nguyễn Phương Hằng đã bị Công an TP. Hồ Chí Minh bắt tạm giam để điều tra tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.
Đến ngày 22/6, Công an TP. Hồ Chí Minh đã có quyết định gia hạn điều tra lần 1 thời hạn 02 tháng đối với bị can Nguyễn Phương Hằng, Tổng Giám đốc Công ty CP Đại Nam.
Trước đó, cùng tội danh trên, liên quan đến vụ việc “Tịnh thất Bồng lai”, 04 bị can gồm: Lê Tùng Vân (90 tuổi), Lê Thanh Hoàn Nguyên (32 tuổi), Lê Thanh Nhất Nguyên (31 tuổi), Lê Thanh Trùng Dương (27 tuổi, cùng ngụ ấp Lập Thành, xã Hòa Khánh Tây, huyện Đức Hòa, Long An) đã bị Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Long An ra quyết định khởi tố.
Tuy nhiên, Cơ quan CSĐT thi hành lệnh bắt tạm giam 03/04 bị can, còn riêng bị can Lê Tùng Vân thì được giải quyết cho tại ngoại hầu tra.
Vậy, khi nào thì bị can được phép tại ngoại và pháp luật quy định thế nào về vấn đề này?
Theo Luật sư Hà Thị Khuyên, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, trường hợp người thân có đơn bảo lĩnh gửi tới Cơ quan tố tụng đề nghị được bảo lĩnh tại ngoại, đây là một thủ tục tố tụng hình sự được quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Cụ thể, tại Điều 119, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 quy định, tạm giam có thể áp dụng đối với bị can về tội đặc biệt nghiêm trọng, tội rất nghiêm trọng; đối với tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng thì đương nhiên biện pháp tạm giam không phải là biện pháp bắt buộc đối với bị can. Tuy nhiên, bị can phạm tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng có thể bị tạm giam nếu không có nơi cư trú rõ ràng, bỏ trốn, bị bắt theo quyết định truy nã hoặc có dấu hiệu bỏ trốn, tiếp tục phạm tội hoặc có dấu hiệu tiếp tục phạm tội, có hành vi mua chuộc cưỡng ép xúi giục người khác khai báo gian dối cung cấp tài liệu sai sự thật, tiêu hủy giả mạo chứng cứ tài liệu đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án, đe dọa không chế trả thù người làm chứng, người bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của những người này.
Đối chiếu quy định nêu trên, trường hợp phạm tội nghiêm trọng vẫn có cơ sở để xem xét thay đổi biện pháp ngăn chặn, nên việc người thân đã có đơn xin vào lĩnh thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị can là có cơ sở luật định. Tuy nhiên, cơ quan tố tụng sẽ xem xét đơn, xem xét điều kiện thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bà Hằng theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, yêu cầu và điều kiện bảo lĩnh đối với người đứng ra bảo lĩnh và bị can được bảo lĩnh còn quy định tại Điều 121, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
Cụ thể, bảo lĩnh là biện pháp ngăn chặn thay thế cho tạm giam, tuy nhiên Cơ quan tố tụng cũng sẽ căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và nhân thân của bị can để có thể quyết định cho bị can được bào lĩnh.
Đối với cá nhân đứng ra bảo lĩnh phải là người đủ 18 tuổi trở lên, có nhân thân tốt, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, có thu nhập ổn định và có điều kiện quản lý người được bảo lĩnh, thì có thể nhận bảo lĩnh cho bị can là người thân thích của mình.
Theo đó, nếu được Cơ quan tố tụng chấp thuận, người thân đứng ra bảo lĩnh phải làm giấy cam đoan. Theo đó, giấy cam đoan này phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi người bảo lĩnh cư trú, trong giấy cam đoan người đứng ra bảo lĩnh phải cam đoan không để bị can vi phạm các nghĩa vụ của bị can đang được bảo lĩnh, bị can được bảo lĩnh phải có mặt theo giấy triệu tập, phải không được bỏ trốn hoặc tiếp tục phạm tội, không được mua chuộc cưỡng ép xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật, không tiêu hủy giả mạo chứng cứ đồ vật của án, không tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án, không đe dọa khống chế trả thù người làm chứng, người bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của họ.
Theo đơn xin tại ngoại của bị can Nguyễn Phương Hằng, lý do xin được tại ngoại của bị can là đang bị bệnh và cần được chữa trị. Tuy nhiên, theo Luật sư, tình trạng bệnh tật và sức khỏe ra sao còn cần được Cơ quan tố tụng đánh giá, xem xét theo quy định tại khoản 4, Điều 119, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, nếu bị can bị bệnh nặng mà có nơi cư trú rõ ràng và lý lịch rõ ràng thì cũng là một điều kiện xem xét để thay đổi biện pháp ngăn chặn.
HOÀNG TRẦN
