Ảnh minh họa.
Chiều tối 08/7, Bộ GD&ĐT đã tổ chức họp báo về Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022. Tại họp báo, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) thông tin về nghi vấn lọt, lộ đề thi môn Ngữ văn và Toán. Theo đó, các đơn vị chức năng của Bộ Công an đang tiếp tục làm rõ thông tin liên quan để xử lý theo đúng quy định hiện hành.
Trước đó, sau buổi thi môn Toán chiều 07/7, mạng xã hội đã xuất hiện bài đăng với thông tin một người dùng cho hay thí sinh đang trong giờ làm bài nhưng vẫn chụp ảnh đề Toán đăng lên mạng nhờ mọi người giải hộ. "Thời gian đăng tải là 15h28, tức là còn khoảng 30 phút nữa là mới hết giờ", trích bài đăng. Thông tin này khiến nhiều người dùng nghi ngờ tính nghiêm túc của kỳ thi, lo ngại sự cố lọt đề như năm 2021 tái diễn.
Ngoài ra, về kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022, môn Ngữ văn cũng dấy lên nghi ngờ lộ đề khi mạng xã hội xuất hiện một số bài đăng dự đoán đề thi vào bài Chiếc thuyền ngoài xa của tác giả Nguyễn Minh Châu.
Theo quan điểm của Luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, gian lận trong thi cử không chỉ là một vấn nạn của ngành giáo dục mà còn là vấn đề chung của cả xã hội. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng đào tạo cũng như khả năng, thành tích học tập cũng như cơ hội việc làm của nhiều học sinh, sinh viên. Trước những vụ việc lộ đề thi xảy ra trong thời gian gần đây, cũng như những lùm xùm xung quanh việc nghi vấn lộ đề thi tốt nghiệp THPT năm 2022 môn Ngữ văn và môn Toán.
Đề thi THPT quốc gia được áp dụng chung cho tất cả các thí sinh thi tốt nghiệp trên phạm vi cả nước và thuộc phạm vi bí mật của nhà nước. Theo đó, Điều 1 Quyết định số 809/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ ban hành danh mục bí mật nhà nước thuộc lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo đã quy định rõ: “Đề thi chính thức, đề thi dự bị, đáp án đề thi chính thức, đáp án đề thi dự bị của các kỳ thi tốt nghiệp THPT, thi chọn học sinh giỏi quốc gia, thí chọn đội tuyển Olympic quốc tế và khu vực chưa công khai” nằm trong danh mục bí mật nhà nước độ Tối mật.
Như vậy, theo quy định trên, các tài liệu có liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia chưa công khai nằm trong danh mục bí mật của Nhà nước độ Tối mật trong ngành giáo dục. Khi những tài liệu này chưa được cơ quan có thẩm quyền công bố mà do một cá nhân làm lộ ra bên ngoài thì có thể bị coi là có hành vi làm lộ bí mật của Nhà nước. Căn cứ vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi mà người làm lộ đề thi có thể bị xem xét kỷ luật theo quy định của cơ quan công tác, bị xử phạt vi phạm hành chính, hoặc nghiêm trọng hơn là truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể, nếu cá nhân, tổ chức có hành vi làm lộ bí mật nhà nước, căn cứ vào khoản 4, khoản 5 Điều 19 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng đối với cá nhân; hoặc bị phạt tiền từ 40 triệu đồng đến 60 triệu đồng đối với tổ chức. Đồng thời, còn bị buộc gỡ bỏ tài liệu bí mật nhà nước đã làm lộ.
Nếu giáo viên (là người trực tiếp ra đề thi), những người trong Hội đồng ra đề thi, hoặc giám thị coi thi có hành vi làm lộ đề thi cũng bị coi là có hành vi gian lận trong kiểm tra, thi, tuyển sinh. Căn cứ vào khoản 5 Điều 15 Nghị định 79/2015/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, người có hành vi làm lộ đề kiểm tra, đề thi sẽ bị phạt tiền từ 20 triệu – 25 triệu đồng. Đồng thời, có thể bị áp dụng hình thức kỷ luật theo quy định tại Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. Trong đó, hình thức kỷ luật cao nhất áp dụng đối với cán bộ là bãi nhiệm, với công chức và viên chức là buộc thôi việc. Ngoài ra, thí sinh dự thi nếu vi phạm quy chế thi, để lọt đề thi ra ngoài trước khi hết 2/3 thời gian làm bài có thể bị xử lý theo quy định tại Thông tư 15/2020/TT-BGDĐT về Quy chế thi tốt nghiệp THPT, trong đó có thể bị áp dụng hình thức xử phạt là đình chỉ thi hoặc các hình thức khác. Nếu phát hiện vi phạm nghiêm trọng có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật hình sự.
Trường hợp hành vi làm lộ bí mật nhà nước có dấu hiệu hình sự, gây hậu quả nghiêm trọng, cơ quan chức năng sẽ căn cứ vào yếu tố lỗi của người thực hiện hành vi để xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Cố ý làm lộ bí mật nhà nước" hoặc "Vô ý làm lộ bí mật nhà nước" theo quy định tại các Điều 337, 338 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Với hành vi làm lộ đề thi THPT (nằm trong danh mục bí mật nhà nước thuộc độ tối mật), mức phạt tù cao nhất mà người phạm tội có thể phải đối mặt là 10 năm tù với lỗi cố ý; hoặc 7 năm tù với lỗi vô ý.
Ngoài ra, nếu cá nhân có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ làm lộ đề thi; thực hiện hành vi này vì mục đích vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác, gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng trở lên hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" quy định tại Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Để xác định khung hình phạt với người phạm tội sẽ căn cứ vào giá trị tài sản thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra, theo đó mức phạt tù cao nhất có thể lên đến 15 năm tù. Đồng thời buộc áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, hoặc phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng.
Luật sư Trần Xuân Tiền cho biết thêm, ngành giáo dục luôn được toàn xã hội quan tâm, bởi tác động đến đông đảo học sinh, phụ huynh. Cũng bởi vậy, khi xảy ra sai phạm, tiêu cực, dù ở phạm vi nhỏ cũng sẽ khiến dư luận bức xúc và tác động lớn đến tâm lý xã hội. Vì vậy, để ngăn chặn vấn nạn tiêu cực trong ngành giáo dục, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường chế tài xử phạt đối với những hành vi vi phạm pháp luật, Bộ Giáo dục & Đào tạo cần rà soát lại toàn bộ các khâu trong quy trịnh xây dựng, quản lý ngân hàng đề thi, tổ chức thi và chấm thi xem khâu nào còn sơ hở, dễ dàng để các đối tượng có ý đồ xấu lợi dụng, sai phạm. Nếu không kiên quyết làm đến cùng, truy ra gốc rễ vấn đề, chúng ta chỉ có thể xử lý được “phần ngọn”, đó là tiến hành xử lý vụ việc khi phát hiện sai phạm. Nếu vậy, dù có xử lý bao nhiêu sai phạm đi nữa, cũng không đạt được hiệu quả và đi đến kết quả cuối cùng, bởi vẫn sẽ có những lỗ hổng cho những sai phạm sau len lỏi và hình thành.
PV
Bộ GD&ĐT chuyển Bộ Công an làm rõ nghi vấn lộ, lọt đề thi Ngữ văn, Toán
