Tham dự khóa bồi dưỡng nghiệp vụ luật sư, về phía Liên đoàn Luật sư Việt Nam có Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam; Tiến sĩ, Luật sư Chu Thị Trang Vân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đào tạo, bồi dưỡng Liên đoàn Luật sư Việt Nam; cùng đông đảo các luật sư đại diện Ban Chủ nhiệm, Hội đồng Khen thưởng - Kỷ luật và thành viên Đoàn Luật sư các tỉnh thành: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương…
Ban Điều hành Khóa bồi dưỡng “Kỹ năng của luật sư tham gia vụ án hình sự về các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế”.
Về phía Dự án JICA có Luật sư Tsukahara Masanori, Chuyên gia dài hạn Dự án JICA; ông Onishi Hiromichi , Chuyên gia Dự án JICA.
Phát biểu khai mạc khóa bồi dưỡng, Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết, trong khuôn khổ Dự án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật tại Việt Nam” do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ, Liên đoàn Luật sư Việt Nam tổ chức khóa bồi dưỡng “Kỹ năng của luật sư tham gia các vụ án hình sự về các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế”.
Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài cho biết, trong thời gian vừa qua, có rất số lượng vụ án hình sự kinh tế đã bị khởi tố. Thực tiễn tham gia tố tụng hình sự của luật sư thời gian vừa qua cho thấy số lượng vụ án hình sự về kinh tế có luật sư tham gia ngày một gia tăng và để lại những dấu ấn nhất định.
Tại khóa bồi dưỡng, Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài đã đưa những kinh nghiệm của bản thân khi tham gia bào chữa những vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng và chức vụ. Vẫn có những yếu tố tác động đến việc tham gia tố tụng của luật sư trong các vụ án nêu trên như: “Tính chất nghiêm trọng, phức tạp của vụ án, có sự quan tâm cũng như chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương và cấp tỉnh về phòng, chống tham những. Những áp lực và sự quan tâm của dư luận xã hội, báo chí, truyền thông…” dẫn tới những vướng mắc, bất cập từ pháp luật và thực tiễn…
Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam phát biểu tại khóa bồi dưỡng.
Mỗi năm cơ quan tố tụng khởi tố hàng trăm ngàn vụ án, trong đó số lượng vụ án hình sự kinh tế đã bị khởi tố chiếm tới khoảng 15% và số lượng vụ án có luật sư tham gia chỉ gần 20%. Thực tiễn việc tham gia tố tụng hình sự của luật sư thời gian vừa qua cho thấy số lượng vụ án hình sự về kinh tế có luật sư tham gia ngày một gia tăng và để lại những dấu ấn nhất định. Tại khóa bồi dưỡng, các luật sư giảng viên chia sẻ tới các luật sư kinh nghiệm thực tiễn tham gia các vụ án về hình sự kinh tế, tham nhũng và chức vụ và những lưu ý trong quá trình tham gia bào chữa.
Tiến sĩ, Luật sư Phan Trung Hoài dẫn chứng về thực tiễn một số mô hình tố tụng hình sự ở các nước thông qua các chuyến đi nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm với các Hiệp hội luật sư các nước. Ở Nhật Bản không tồn tại thủ tục cấp thông báo hay thủ tục hành chính để luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho nghi can, nghi phạm mà có chế định luật sư trực ban. Bên cạnh đó, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2012 của Trung Quốc không có thủ tục cấp thông báo cho luật sư đăng ký bào chữa mà thông qua hệ thống dữ liệu điện tử trong đó đã có thông tin của luật sư và yêu cầu của khách hàng với cơ quan điều tra.
Trong phần chia sẻ kinh nghiệm nghề luật sư Nhật Bản, chuyên gia Tsukahara nêu ra một số điêm khác biệt về thủ tục khi luật sư tham gia bào chữa của Nhật Bản và Việt Nam. Ở Nhật Bản, chỉ có luật sư mới được tham gia bào chữa trong các vụ án hình sự. Nghi phạm khi bị bắt tạm giam được cơ quan điều tra giải thích có quyền nhờ sự hỗ trợ của luật sư và được gặp gỡ 01 lần với luật sư trực ban sau khi bị bắt (miễn phí). Thù lao của người luật sư đó vẫn được Đoàn Luật sư chi trả. Bước sang giai đoạn tạm giam tạm giữ, nếu nghi phạm là người có điều kiện tài chính có thể nhờ sự hỗ trợ của các luật sư giỏi và nổi tiếng, còn đối với người không có điều kiện tài chính, cơ quan sẽ chuẩn bị sắp xếp cho họ một luật sư, nghi phạm không có quyền chỉ định.
Luật sư Tsukahara Masanori, Chuyên gia Dự án JICA phát biểu tại khóa bồi dưỡng.
Danh sách các luật sư và nguyện vọng của luật sư muốn đăng ký tham gia bào chữa các đối tượng, cơ quan nhà nước sẽ lựa chọn và sắp xếp cho nghi phạm, tùy theo quy mô, mức độ phức tạp của vụ án để lựa chọn luật sư kinh nghiệm.
Từ khi bị tạm giam tạm giữ, trong vòng 20 ngày luật sư cần phải thực hiện 02 công việc là giám sát theo dõi quá trình hỏi cung của cơ quan điều tra này có được diễn ra theo đúng pháp luật hay không (thông qua trao đổi với nghi phạm sau khi quá trình hỏi cung kết thúc và thông qua nhật ký sổ tay nghi phạm) và nỗ lực để nghi can, nghi phạm được tại ngoại tạm thời. Theo thống kê của Liên đoàn Luật sư Nhật Bản, số lượng vụ án hình sự có sự tham gia của luật sư chiếm 99,3%.
Cùng với đó, Luật sư Tsukahara Masanori cũng chia sẻ thêm về hệ thống tư pháp hình sự tại Nhật Bản về các nội dung: thủ tục tố tụng hình sự (thủ tục mở đầu, thủ tục xem xét chứng cứ, thủ tục tranh luận, phán quyết), trách nhiệm chứng minh của Công tố viên, chế định thảo thuận nhận tội của Nhật Bản, việc thu thập chứng cứ của người bào chữa.
Trong chương trình buổi chiều, Luật sư Chu Thị Trang Vân chia sẻ về những kinh nghiệm thực tiễn khi hành nghề luật sư trong các vụ án xâm phạm trật tự quản lý kinh tế thời gian vừa qua. Về những đặc điểm đối tượng khách hàng/thân chủ trong các vụ án hình sự về kinh tế. Khi tiếp cận các vụ án lớn, kiến thức nền tảng và cái nhìn tổng quát để định vị khách hàng ở vị trí nào trong bối cảnh chung của vụ án, lường trước những thách thức phải đối mặt là vô cùng quan trọng. Có những trường hợp vụ án được phân tách thành nhiều giai đoạn cũng có thể là thách thức đối với luật sư, như việc phát sinh tội danh mới của nghi can, nghi phạm.
Luật sư Chu Thị Trang Vân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đào tạo, bồi dưỡng Liên đoàn Luật sư Việt Nam phát biểu tại khóa bồi dưỡng.
Theo Luật sư Chu Thị Trang Vân đi đôi với những thuận lợi trong việc bào chữa thì song song với đó vẫn còn một vài sự bất cập cũng như hạn chế trong việc áp dụng các quy định pháp luật với một số trường hợp thực tế. Những điểm lưu ý về thủ tục cơ quan tố tụng và yêu cầu dành cho luật sư khi có đề nghị làm việc với bị can. Đối với phạm vi công việc luật sư, khi tham gia bào chữa trong các vụ án kinh tế, luật sư không chỉ bào chữa mà còn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự liên quan, đây là nội dung quan trọng vì có sự liên quan đến tài sản và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, tại khóa bồi dưỡng cũng có nhiều ý kiến đóng góp, chia sẻ của các Đoàn Luật sư khi tham dự.
Các luật sư tham dự khóa bồi dưỡng đã trao đổi, thảo luận sôi nổi về một số nội dung như một số quy định trong Bộ Luật Tố tụng hình sự 2015, thủ tục kháng cáo, cách tiếp cận các vụ án kinh tế, đánh giá tình tiết vụ án, thực tiễn tại Nhật Bản trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để phân tích hồ sơ.
Toàn cảnh khóa bồi dưỡng “Kỹ năng của luật sư tham gia các vụ án hình sự về các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế”.
Khóa bồi dưỡng đã được tổ chức thành công tốt đẹp, những kiến thức, kinh nghiệm và tình huống được Ban điều hành sẻ đã góp phần giúp các luật sư tham dự nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và có thêm những kỹ năng, lưu ý cần thiết trong quá trình hành nghề. Bên cạnh đó, việc tổ chức các khóa bồi dưỡng đóng vai trò là không gian chia sẻ và gắn kết giữa các luật sư nói riêng và các Đoàn Luật sư nói chung.
