(LSO) - Quốc hội Nga vừa hoàn tất những thủ tục lập pháp cần thiết cuối cùng để thông qua các nội dung trong đề nghị sửa đổi hiến pháp hiện hành của đương kim Tổng thống Vladimir Putin.
Ngày 22/4 tới, cử tri Nga sẽ phán quyết về sửa đổi hiến phápấy trong một cuộc trưng cầu dân ý. Sửa đổi hiến pháp không thôi chứ chưa nói đếnsoạn thảo hiến pháp mới luôn là chuyện lớn đối với mọi quốc gia trên thế giới bởiluôn báo hiệu về sự khởi đầu của một thời kỳ mới cho các quốc gia ấy. Thông thường,nếu không có lý do thật sự xác đáng và cấp thiết thì không ở đâu đặt ra vấn đềsửa đổi hiến pháp hiện hành làm gì.
Ở nước Nga hiện tại, sự cần thiết về sửa đổi hiến pháp khôngthật sự bức bách và không phải là chuyện được dân chúng quan tâm nhiều. Bởi thế,khi ông Putin bất ngờ đưa ra những đề nghị sửa đổi hiến pháp, người ta liên tưởngngay đến ý định của ông Putin và cho rằng ông này dùng cách sửa đổi hiến pháp đểchuẩn bị cho quyền lực lâu dài.
Theo Hiến pháp hiện hành ở Nga, Tổng thống không được cầmquyền quá 2 nhiệm kỳ liên tiếp. Vì quy định này mà ông Putin sau 2 nhiệm kỳ Tổngthống Nga đầu tiên đã làm Thủ tướng Nga 1 nhiệm kỳ, để rồi trở lại làm Tổng thống.Nhiệm kỳ tổng thống hiện tại của ông Putin sẽ kết thúc vào năm 2024. Nếu hiếnpháp không thay đổi thì sau 2024 ông Putin không thể tiếp tục cầm quyền được nữado đã cầm quyền 2 nhiệm kỳ tổng thống liên tục.
Cho nên nếu muốn tiếp tục cầm quyền thì ông Putin sau năm2024 lại phải áp dụng chiêu thức xưa - và lần này nghỉ làm tổng thống 6 năm chứkhông phải chỉ có 4 năm do thời gian nhiệm kỳ tổng thống Nga đã thay đổi; hoặcsửa đổi hiến pháp hiện hành để hợp pháp hoá việc tái ứng cử tổng thống. Sự khácbiệt giữa hai cách thức này rất cơ bản. Một cách là lách luật, trong khi cáchcòn lại là dùng chính trị để sửa đổi luật. Một cách là chính trị nương theo luật,còn cách kia là pháp luật lệ thuộc chính trị. Theo những sửa đổi hiến pháp mới ởNga thì quy định về tổng thống chỉ cầm quyền 2 nhiệm kỳ liên tục vẫn được giữnguyên.
Những nội dung khác như tăng thêm quyền hạn cho tổng thốnghay đặt hiệu lực của luật pháp quốc gia lên trên hiệu lực chung của luật phápquốc tế tuy rất quan trọng, nhưng vẫn không được để ý đến bằng những gì liênquan trực tiếp đến tương lai chính trị của ông Putin. Mấu chốt ở đây là việc vậndụng những sửa đổi hiến pháp như thế nào và ở đó cũng bộc lộ rõ nét nhất luậtpháp phụ thuộc chính trị như thế nào. Ở nước Nga, nếu như những sửa đổi hiếnpháp này áp dụng luôn với cả tổng thống đương nhiệm thì ông Putin không thể táiứng cử tổng thống thêm lần nữa, bởi hiện đang ở trong nhiệm kỳ tổng thống liêntục thứ 2.
Nhưng nếu coi từ khi áp dụng những sửa đổi hiến pháp này làbắt đầu thời kỳ hoàn toàn mới, không tính đến những nhiệm kỳ cầm quyền trướcđó, tức là tất cả bắt đầu từ số 0, thì ông Putin lại có thể không những ứng cửtổng thống lần nữa mà còn có thể lại cầm quyền 2 nhiệm kỳ tổng thống liên tục nữa,về lý thuyết cho tới tận năm 2036 - khi ấy, người này sẽ 83 tuổi.
Sửa đổi hiến pháp này mở ra cho ông Putin 2 cách làm là saukhi kết thúc nhiệm kỳ cầm quyền hiện tại sẽ ra tranh cử tổng thống, hoặc để chotiến hành bầu cử tổng thống mới trước khi nhiệm kỳ tổng thống hiện tại kếtthúc.
Chuyện luật pháp lệ thuộc chính trị như hiện tại ở nước Ngakhông phải là lần đầu tiên. Trên thế giới cho tới nay đã có không ít nơi làmchuyện ấy. Cái lệ quyền lực chính trị kia luôn có uy lực áp đảo và luôn có khảnăng chế tài luật pháp.
Hạ Nham(Pháp luật Việt Nam)
