Ảnh minh họa.
Nội dung vụ án
Ngày 14/8/2020, ông Nguyễn Khắc Đồi và 6 thành viên thuộc Công ty CP tập đoàn Thời Gian Vàng (Gold Time) bị Cơ quan CSĐT Bộ Công an ra quyết định giữ người trong trường hợp khẩn cấp về hành vi "Hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trái phép, thu lợi bất chính”.
Ngày 15/8/2020, do có người quen giới thiệu, bà Hoàng Lệ Nhật là Thư ký của ông Đồi liên hệ với Luật sư Nguyễn Thiện Hiệp nhờ giúp đỡ.
Khoảng 20h00 ngày 15/8/2020, Luật sư Nguyễn Thiện Hiệp đến trụ sở Gold Time gặp gỡ bà Nhật và một số người khác. Tại đây, Hiệp và nhóm Gold Time thống nhất chi phí Luật sư là 200 triệu, chi phí để Hiệp lo cho ông Đồi cùng đồng phạm chỉ bị xử lý về hành vi đa cấp, không bị xử lý về hành vi lừa đảo là 5 tỉ. Tổng cộng 5,2 tỉ. Hiệp và bà Nhật hẹn sáng 16/8/2020 bà Nhật đến Công ty Luật TNHH Việt Tâm của Hiệp để ký hợp đồng và thanh toán.
Khoảng 09h00, 10h00 sáng ngày 16/8/2020, bà Nhật đi một mình đến Công ty Luật TNHH Việt Tâm. Tại đây có Nguyễn Thiện Hiệp, Nguyễn Quang Trung. Hiệp nói Trung lấy mẫu hợp đồng có sẵn trong máy tính để soạn thành Hợp đồng dịch vụ pháp lý với chi phí 200 triệu đồng và Phụ lục hợp đồng dịch vụ pháp lý – Hứa thưởng với chi phí 5 tỉ đồng. Tuy nhiên các bên chưa thanh toán tiền. Đến khoảng 18h00 cùng ngày, một số người trong nhóm Gold Time mang 1 tỉ đồng nộp cho Hiệp, trong đó 200 triệu là chi phí Luật sư và 800 triệu tiền hứa thưởng.
Hiệp viết hai phiếu thu và xuất hóa đơn điện tử VAT đối với số tiền 200 triệu.
Ngày 18/8/2020, nhóm Gold Time đến Công ty Luật TNHH Việt Tâm nộp thêm 2,2 tỉ đồng. Tại đây có Hiệp và một nhân viên của Việt Tâm, không có Trung. Nhận được tiền, Hiệp xuất hóa đơn điện tử VAT đối với số tiền 3 tỉ. Trong quá trình làm việc, Hiệp nói dối là đã vào trại giam gặp ông Đồi nhưng thực tế thời điểm này Hiệp chưa có Thông báo bào chữa.
Ngày 21/8/2020, nhóm Gold Time xác định Hiệp nói dối và mong muốn hủy hợp đồng với Hiệp. Bà Nhật thông báo với Hiệp về việc này nhưng Hiệp không đồng ý.
Ngày 22/8/2020, Trung gọi điện cho bà Nhật nói về số tiền 2 tỉ đồng chưa thanh toán. Bà Nhật bảo muốn hủy hợp đồng và hẹn sáng 23/8/2020 sang Việt Tâm làm việc.
Ngày 23/8/2020, nhóm Gold Time sang Việt Tâm đề nghị trả lại tiền nhưng Hiệp không chấp nhận. Hai bên ký Biên bản làm việc ghi nhận ý kiến của mỗi bên. Sau đó do không đòi được tiền nên bà Hoàng Lệ Nhật gửi đơn tố giác đến Cơ quan điều tra Công an thành phố Hà Nội.
Trong các ngày 15 và 18 tháng 9 năm 2023, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội đã xét xử công khai vụ án hình sự sơ thẩm về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đối với các bị cáo. Trong đó, Tòa án nhân dân TP. Hà Nội tuyên phạt 8 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đối với bị cáo Nguyễn Quang Trung.
Quan điểm của Luật sư
Vừa qua, Luật sư Giang Hồng Thanh (Trưởng Văn phòng Luật sư Giang Thanh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội), là người bào chữa, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bị cáo Nguyễn Quang Trung, đã có đơn kêu oan cho đồng nghiệp gửi đến Tạp chí Luật sư Việt Nam. Trong đó, nội dung đơn khẳng định bản thân bị cáo Nguyễn Quang Trung không phạm tội như cơ quan tố tụng đã kết luận; do đó đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết, điều tra xác minh làm rõ vụ việc nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Nguyễn Quang Trung.
Theo Luật sư Giang Hồng Thanh, vào thời điểm 00h06 phút nửa đêm ngày 15/8/2020 rạng sáng ngày 16/8/2020, Nguyễn Thiện Hiệp gửi cho bà Hoàng Lệ Nhật đơn mời Luật sư bào chữa cho ông Nguyễn Khắc Đồi. Đơn mời Luật sư chính là kết quả của một quá trình trao đổi, thỏa thuận, đàm phán, thống nhất các phần việc giữa Luật sư với khách hàng, từ việc mong muốn của khách hàng là gì, đến những việc Luật sư phải làm ra sao, quyền lợi nghĩa vụ của các bên như thế nào, và thù lao Luật sư cũng như chi phí để Luật sư thực hiện hợp đồng. Điều này phù hợp với diễn biến trước đó là tối ngày 15/8/2020 Hiệp và nhóm Gold Time đã chốt mọi việc kể cả về số tiền 200 triệu thù lao luật sư và số tiền 5 tỉ được coi là chạy án. Tại thời điểm này chưa có sự xuất hiện của Nguyễn Quang Trung.
Sáng sớm ngày 16/8/2020, Nhật, Út, Dư, Hảo và một số người trong Công ty Thời Gian Vàng họp online. Ban điều hành Thời Gian Vàng nhất trí để Nhật ký hợp đồng với Việt Tâm với số tiền 5,2 tỉ. Như vậy rõ ràng mọi thỏa thuận giữa Nhật và Hiệp đã được nhóm Gold Time thống nhất hai lần trước khi có sự xuất hiện của Trung.
Theo Kết luận giám định số 6505 và 7899 bóc băng ghi âm ngày 16/8/2020, tại mốc thời gian 01 phút 24 giây (01:24) đến mốc 02 phút 06 giây (02:06), Hiệp viết phiếu thu số tiền 1 tỉ đồng cho Nhật. Đến mốc 22:10, Nhật trao cho Hiệp 1 tỉ đồng. Như vậy khi Hiệp nhận được 1 tỉ đồng, tội phạm “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” (nếu có) đã hoàn thành đối với Hiệp.
Khoảng 13 phút sau, Trung mới bắt đầu tư vấn về việc tăng vốn điều lệ theo quy định của Luật Doanh nghiệp cho Nhật. Luật sư Giang Hồng Thanh cho rằng hoạt động tư vấn này diễn ra sau khi tội phạm đã hoàn thành (như phân tích ở trên) và nội dung tư vấn là phù hợp với Luật Doanh nghiệp.
Đối với số tiền 2,2 tỉ được nhóm Gold Time giao cho Hiệp vào ngày 18/8/2020, khi đó Trung không có mặt ở Công ty. Việc giao tiền này là theo thỏa thuận đã thống nhất giữa hai bên được nêu trong Hợp đồng dịch vụ pháp lý và Phụ lục Hợp đồng.
Trong các lời khai của Hiệp tại Cơ quan điều tra và tại phiên tòa, Hiệp không nói cho Trung biết số tiền 5 tỉ là để lo cho các thành viên của Gold Time.
Về phía người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là ông Nguyễn Minh Tuấn (Thuộc nhóm Gold Time, là người mang tiền đến nộp và là người ghi âm cuộc nói chuyện chiều ngày 16/8/2020), tại phiên tòa sơ thẩm ông Tuấn trình bày rằng Trung không có ý định lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhóm Gold Time. Lời trình bày của ông Tuấn phù hợp với nội dung đơn tố cáo ban đầu của bà Hoàng Lệ Nhật khi bà Nhật chỉ xác định Nguyễn Thiện Hiệp là người chiếm đoạt tiền.
“Do đó Tòa án quy kết Trung đồng phạm với Hiệp là không đúng”, nội dung đơn của Luật sư Giang Hồng Thanh nêu rõ.
Điều 17 BLHS quy định: "Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm". Đối chiếu với quy định này, Trung không cố ý cùng thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản với Hiệp, bởi lẽ Trung không trao đổi, bàn bạc, thống nhất với Hiệp để đưa ra thông tin chạy án cho ông Nguyễn Văn Đồi, qua đó chiếm đoạt tiền của bà Hoàng Lệ Nhật.
Do đó, Luật sư Giang Hồng Thanh cho rằng Cơ quan tố tụng cấp sơ thẩm quy kết Nguyễn Quang Trung buộc phải biết việc làm của Hiệp là trái pháp luật thông qua các hoạt động sau: (i) Vào ngày 16/8/2020 Trung ngồi cùng phòng Hiệp tiếp bà Nhật nên Trung phải nghe thấy những trao đổi của Hiệp với bà Nhật; (ii) Trung soạn Phụ lục hợp đồng hứa thưởng theo ý kiến của Hiệp, nội dung Phụ lục không đúng luật định; (iii) Trung có tư vấn cho bà Nhật nên Trung phải biết diễn biến sự việc; (iv) Ngày 22/8/2020 Trung gọi điện cho bà Nhật để đòi tiền là phạm tội đến cùng. Từ đó Cơ quan tố tụng kết luận Trung giúp sức cho Hiệp.
Đây hoàn toàn là những suy đoán theo hướng có tội. Như đã phân tích ở trên, Trung và Hiệp khẳng định Trung không liên quan đến hành vi phạm tội của Hiệp; Người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan Nguyễn Minh Tuấn xác định Trung không chiếm đoạt tài sản của bị hại; Bị hại Hoàng Lệ Nhật ngay từ đầu chỉ làm đơn tố cáo Nguyễn Thiệp Hiệp; Chứng cứ vật chất là đoạn băng ghi âm chiều tối ngày 16/8/2020 thì xác định cả Hiệp và Trung không nói gì đến nội dung “chạy án”; Trung không được hưởng bất cứ lợi ích vật chất và tinh thần nào từ Hiệp.
Luật sư Giang Hồng Thanh nhấn mạnh: Luật sư Nguyễn Quang Trung không phạm tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản". Trung không có động cơ, mục đích để thực hiện hành vi đó. Công việc soạn thảo Hợp đồng là của một nhân viên nữ trong Công ty Việt Tâm, nhưng vì ngày 16/8/2020 là chủ nhật nên Trung được Hiệp gọi đến làm thay. Những việc Trung làm ngày hôm đó là điều mà bất cứ nhân viên nào cũng đều làm, đó là lấy văn bản mẫu của Tổ chức hành nghề.
Với tư cách là người bào chữa cho ông Nguyễn Quang Trung, Luật sư đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, đánh giá toàn diện các vấn đề liên quan đến vụ án, xem xét lại bản chất vụ án.
Tuy nhiên, theo Bản án hình sự sơ thẩm số 431/2023/2023/HS-ST ngày 18/9/2023, các ý kiến bào chữa cho Trung chỉ căn cứ duy nhất vào đoạn ghi âm theo Kết luận giám định số 6505, mà không xem xét, đánh giá đến các lời khai của bị cáo Trung, Hiệp,... Hội đồng xét xử cho rằng đủ căn cứ xác định bị cáo Trung đồng phạm với Hiệp thực hiện hành vi phạm tội theo quy định tại Điều 17 Bộ luật Hình sự.
Vừa qua, Tạp chí Luật sư Việt Nam đã có Văn bản số 45/PC-TCLSVN ngày 04/12/2023 về việc chuyển đơn của Luật sư Giang Hồng Thanh đến Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội xem xét, giải quyết theo thẩm quyền.
Hy vọng, các cơ quan tố tụng sẽ xem xét, đánh giá các tình tiết của vụ án, các căn cứ pháp lý để xử lý đúng trình tự tố tụng hình sự, đúng người, đúng tội đối với vụ án.
PV
Tạp chí Luật sư Việt Nam chuyển đơn của Luật sư Giang Hồng Thanh
