Theo nội dung phản ánh, việc cấp GCNQSDĐ cho bà Họp đã bỏ sót những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của cụ Nguyễn Văn Kê và cụ Trần Thị Quỳ - là bố mẹ của bà Bé, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đồng thừa kế.
Thửa đất số 260 có nguồn gốc do ông Nguyễn Văn Kê và bà Trần Thị Quỳ quản lý, sử dụng ổn định từ trước năm 1947. Hai cụ có hai người con chung là ông Nguyễn Văn Cù (sinh năm 1946) và bà Nguyễn Thị Bé, cùng một người con riêng của cụ Kê là bà Nguyễn Thị Cà.
Cụ Kê mất năm 1947, cụ Quỳ mất năm 2007, đều không để lại di chúc. Như vậy, phần tài sản là quyền sử dụng đất tại thửa 260 là di sản thừa kế chưa được chia cho các đồng thừa kế hợp pháp.
Theo phản ánh, năm 2000, bà Đặng Thị Họp (vợ ông Cù) tự kê khai thửa đất 260 là tài sản của vợ chồng mình, không có sự đồng ý của bà Bé và bà Cà. Năm 2020, bà Họp âm thầm làm thủ tục xin cấp GCNQSDĐ và được UBND quận Kiến An cấp hai “sổ đỏ” số CY516882 và CY516767 đứng tên cá nhân bà Họp.
Khi phát hiện sự việc, bà Nguyễn Thị Bé đã khởi kiện tại Tòa án nhân dân TP. Hải Phòng, yêu cầu chia di sản thừa kế và hủy GCNQSDĐ đã cấp cho bà Họp.
Gia đình bà Bé cung cấp nhiều tài liệu thể hiện sự sai lệch giữa hồ sơ thực tế và văn bản xác nhận của chính quyền địa phương như: Văn bản xác nhận nguồn gốc đất do UBND phường Nam Sơn lập ngày 28/10/2020 ghi rằng: “Năm 1985, bà Trần Thị Quỳ đã tặng cho toàn bộ thửa đất cho con trai duy nhất là ông Nguyễn Văn Cù và vợ là bà Đặng Thị Họp được toàn quyền sử dụng". Tuy nhiên, theo bà Bé, việc xác nhận này không có căn cứ.
Văn bản phân chia tài sản thừa kế do UBND phương Nam Sơn thực hiện.
“Mẹ tôi mất năm 2007, bố tôi mất năm 1947, còn anh trai tôi – ông Cù sinh năm 1946, nghĩa là khi bố tôi mất thì anh tôi mới 1 tuổi. Không thể có chuyện bố mẹ tôi tách đất cho con trai khi con mới một tuổi", bà Bé cho biết.
UBND phường Nam Sơn sau đó thừa nhận việc cho tặng chỉ bằng miệng, không có giấy tờ trong Báo cáo số 382/BC-UBND ngày 30/11/2023 gửi UBND quận Kiến An.
Văn bản chia di sản thừa kế của ông Nguyễn Văn Cù, do UBND phường Nam Sơn chứng thực ngày 26/8/2009, thiếu người thừa kế là cụ Trần Thị Quỳ, đồng thời không có dấu giáp lai, không có bút tích cán bộ tư pháp, không có văn bản khai nhận hoặc từ chối di sản.
Đặc biệt, bà Nguyễn Thị Huyền, con gái cả của bà Họp, khẳng định chữ ký “Huyền” trong văn bản chia di sản thừa kế là giả mạo và đã làm đơn tố cáo đến cơ quan công an.
Từ những nội dung trên, gia đình bà Bé cho rằng việc cấp GCNQSD đất cho bà Họp là trái pháp luật.
Bà Nguyễn Thị Bé trao đổi với phóng viên.
Trao đổi với Tạp chí Luật sư Việt Nam, Luật sư Nguyễn Doãn Hồng, Giám đốc Công ty Luật Quốc tế Đà Nẵng nhận định, qua trình bày của bà Bé và hồ sơ bà Bé cung cấp có thể thấy việc UBND phường Nam Sơn xác nhận nguồn gốc đất và chứng thực văn bản chia di sản thừa kế đều có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng về trình tự, thủ tục hành chính.
Cụ thể, việc xác nhận “tặng cho bằng miệng” không được pháp luật công nhận. Theo quy định của Bộ luật Dân sự, hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực và phải đăng ký theo quy định. Việc xác nhận “tặng cho miệng” là không có giá trị pháp lý.
Ngoài ra, khi ông Nguyễn Văn Cù mất năm 2003, mẹ ông là cụ Trần Thị Quỳ vẫn còn sống, nên cụ Quỳ đương nhiên thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông Cù (Điều 679 Bộ luật Dân sự năm 1995). Do đó, Văn bản phản chia di sản thừa kế do phường chứng thực năm 2009 có nội dung vi phạm quy định của pháp luật và theo quy định tại Điều 128 Bộ luật Dân sự năm 2005 thì “Giao dịch dân sự có mục đích và nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội thì vô hiệu”.
Vì vậy, có căn cứ xác định UBND quận Kiến An cấp GCNQSDĐ cho bà Đặng Thị Họp là sai đối tượng, sai nguồn gốc đất, vi phạm pháp luật về đất đai.
Luật sư Nguyễn Doãn Hồng cũng cho rằng, với các chứng cứ hiện có, Tòa án nhân dân TP. Hải Phòng hoàn toàn có thể xem xét tuyên hủy các GCNQSDĐ cấp trái luật và phân chia lại di sản thừa kế theo đúng quy định.
Theo Luật sư Nguyễn Doãn Hồng, để bảo đảm nguyên tắc khách quan, công bằng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên, các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét thu hồi hoặc hủy bỏ GCNQSDĐ đã cấp sai, đồng thời giải quyết vụ việc theo đúng quy định của pháp luật về đất đai và thừa kế.
Bà Bé cũng cho biết, sau khi phát hiện những dấu hiệu sai phạm trong hồ sơ cấp GCNQSDĐ, bà đã gửi đơn đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hải Phòng và các cơ quan chức năng tố cáo hành vi “làm giả hồ sơ, tài liệu” trong quá trình cấp GCNQSDĐ cho bà Đặng Thị Họp.
Trong đơn, bà Bé nêu rõ: "Văn bản chia di sản thừa kế ngày 26/8/2009 do UBND phường Nam Sơn chứng thực có dấu hiệu bị làm giả chữ ký của người thừa kế là chị Nguyễn Thị Huyền; Hồ sơ xác nhận nguồn gốc đất năm 2020 được lập dựa trên thông tin không đúng sự thật, nhưng vẫn được lãnh đạo phường ký xác nhận và chuyển lên quận làm căn cứ cấp “sổ đỏ”; Cán bộ địa chính và Chủ tịch UBND phường thời điểm đó biết rõ thời điểm mất của cụ Quỳ và ông Cù, nhưng vẫn xác nhận sai hàng thừa kế, gây thiệt hại cho các đồng thừa kế khác".
Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Nguyễn Doãn Hồng cho biết, Văn bản xác nhận nguồn gốc đất do UBND phường Nam Sơn lập ngày 28/10/2020 với nội dung: “Năm 1985, bà Trần Thị Quỳ đã tặng cho toàn bộ thửa đất cho con trai duy nhất là ông Nguyễn Văn Cù và vợ là bà Đặng Thị Họp được toàn quyền sử dụng”. Tuy nhiên thửa đất này là tài sản chung của vợ chồng ông Nguyễn Văn Kê và bà Trần Thị Quỳ, ông Kê mất năm 1947 không để lại di chúc nên phần di sản của ông Kê được chia thừa kế theo pháp luật cho các đồng thừa kế. Nếu năm 1985, bà Quỳ có hành vi tự ý tặng cho toàn bộ thửa đất cho ông Nguyễn Văn Cù và bà Đặng Thị Họp bao gồm cả phần di sản mà ông Kê để lại là không đúng quy định của pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của những người thừa kế khác của ông Cù.
"Theo quy định của pháp luật đất đai, việc công nhận quyền sử dụng đất chỉ hợp pháp khi có giấy tờ chứng minh nguồn gốc rõ ràng, hoặc được xác nhận trung thực, có căn cứ thực tế. Việc xác nhận sai sự thật này không chỉ là thiếu trách nhiệm trong thi hành công vụ, mà còn có thể cấu thành hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc làm giả hồ sơ nhà nước. Cơ quan điều tra cần vào cuộc làm rõ để bảo đảm tính minh bạch trong quản lý đất đai. Nếu kết quả xác minh của cơ quan điều tra chứng minh có hành vi làm giả chữ ký, giả hồ sơ hành chính hoặc xác nhận sai có chủ ý để hợp thức hóa việc cấp GCNQSDĐ, thì có thể xem xét trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự về tội "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức" hoặc tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, Luật sư Hồng cho biết.
Luật sư cũng cho rằng, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hải Phòng cần xác minh, giám định chữ ký trong văn bản chia di sản thừa kế năm 2009, làm rõ trách nhiệm của cán bộ tư pháp, địa chính và lãnh đạo UBND phường Nam Sơn trong việc chứng thực, xác nhận hồ sơ.
Ngoài ra, liên quan đến vụ việc này, đại diện UBND phường Phù Liễn (đơn vị hiện quản lý địa bàn) cho biết: “Nội dung đơn phản ánh của gia đình bà Bé đã được UBND quận Kiến An xem xét, có báo cáo gửi Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng. Gia đình bà Bé cũng đã khởi kiện vụ việc ra Tòa án nhân dân TP. Hải Phòng. Từ tháng 7/2025 đến nay, phường chưa nhận thêm đơn mới từ gia đình bà Bé”.
NGUYÊN TRUNG
