Ngã ba Đồng Lộc đã đi vào lịch sử của đất nước, một biểu tượng chói ngời khí phách anh hùng của con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược cứu nước.
Tượng đài Chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc.
Ngã ba Đồng Lộc là nơi gặp nhau của 3 con đường: đường tỉnh lộ số 2 lên Truông Bát đi Tân Ấp vào đường Trường Sơn; đường 70A Thượng Lộc, đi Hương Khê và đường 15A. Ngã ba này có diện tích 0,06km2, nằm kẹp giữa 3 dãy núi, có địa hình độc đạo, vô cùng hiểm trở. Trong năm tháng chiến tranh phá hoại, Ngã ba Đồng Lộc được mệnh danh là tọa độ lửa. Từ năm 1964 đến năm 1975 kẻ thủ đã ném xuống Ngã ba Đồng Lộc 42.900 quả bom phá, 12.000 quả bom từ trường...
Đặc biệt, từ tháng 4 - 11/1968, kẻ thù quyết biến Ngã ba Đồng Lộc thành tọa độ chết , tập trung đánh hủy diệt, chúng huy động đủ các loại máy bay hiện đại, tối tân, kể cả máy bay B52. Điển hình ngày 07/7/1968, chúng huy động trên 60 lượt máy bay liên tục bắn phá xuống Ngã ba Đồng Lộc làm cho mặt đất rung chuyển, biến dạng, lửa cháy ngùn ngụt suốt ngày đêm.
Kẻ thù đánh phá ác liệt là vậy nhưng quân và dân Hà Tĩnh không run sợ mà càng làm cho tinh thần và quyết tâm chiến thắng quân xâm lược lên cao. Với quyết tâm: “Địch phá một ta làm mười”; “Địch phá ta cứ đi”, Tỉnh ủy Hà Tĩnh thành lập Ban chỉ huy giao thông vận tải Ngã ba Đồng Lộc do ông Nguyễn Tiến Chương, Phó bí thư Tỉnh ủy làm trưởng ban.
Hà Tĩnh đã tập trung sức người, sức của đảm bảo mạch máu giao thông Ngã ba Đồng Lộc luôn thông suốt. Chỉ tính riêng thời điểm quyết liệt nhất từ tháng 4 - 10/1968, Hà Tĩnh đã huy động trên 1 triệu ngày công đảm bảo giao thông, đào đắp 110.000m3 đất đá, san lấp hố bom. Riêng nhân dân vùng Ngã ba Đồng Lộc đã đóng góp 185.450 ngày công, có 12.620 lượt người tham gia đào đắp 95.201m3 đất đá làm đường, lấp hố bom, góp 22.348 cọc tre, 24.000 gánh bối chống lầy.
Cả nước không bao giờ quên những người con đã ngã xuống ở Ngã ba Đồng Lộc.
Trong cuộc chiến tranh phá hoại ấy đã viết lên bản anh hùng ca cho muôn đời sau. Có những con người, tập thể tiểu biểu như: La Thị Tám 160 ngày đêm đứng nơi mưa bom, bão đạn, đánh dấu từng quả bom từ trường, làm cọc tiêu cho xe qua; dũng sĩ phá bom Vương Đình Nhỏ suốt 200 ngày đêm bám trọng điểm phá 189 quả bom từ trường; Uông Xuân Lý bất chấp nguy hiểm đẩy hàng chục quả bom từ trường thông đường cho cho xe ra tiền tuyến; Nguyễn Thị Ấn, Đại đội trưởng Đại đội thanh niên xung phong 552 một mình mở 54 quả bom từ trường, thông 150m đường cho đoàn 7 xe chở hàng qua trọng điểm. Đặc biệt, phải kể đến 10 cô gái của Tiểu đội 4, Đại đội thanh niên xung phong 552 đã hy sinh cùng nhau trong lúc làm nhiệm vụ.
Hôm nay trở lại Ngã ba Đồng Lộc, thông đã mọc thành rừng, tỏa bóng xum xuê. Trung ương Đoàn đầu tư xây dựng Tượng đài Chiến thắng, nhà bia tưởng niệm thanh niên xung phong toàn quốc, tôn tạo Khu mộ 10 cô gái. Những người đã ngã xuống tại Ngã ba Đồng Lộc sẽ đời đời được Tổ quốc ghi công.
HẢI HƯNG – NGUYỄN TUYẾN
Trình tự, thủ tục để F0, F1 nhận hỗ trợ do đại dịch Covid-19
