Nhà ở xã hội do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm cơ quan chủ quản - Kỳ vọng và thách thức từ các quy định của Luật Nhà ở 2023

Ảnh minh họa.

Nhà ở xã hội (NOXH) là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước dành cho các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở [1]. Quy định NOXH mở ra nhằm tạo điều kiện cho người lao động có thu nhập thấp, người có hoàn cảnh khó khăn, học sinh, sinh viên, và một số đối tượng đặc biệt khác có cơ hội tiếp cận nhà ở với mức giá hợp lý, hướng đến cải thiện môi trường sống tốt hơn, văn minh hơn. Chính bởi tầm quan trọng và ý nghĩa mà NOXH mang lại cho cộng đồng, cho nên Nhà nước ta cũng đã dành sự quan tâm đặc biệt và có nhiều chính sách ưu đãi để thúc đẩy phát triển thị trường này. Theo đó, quy định về NOXH được ghi nhận khá sớm, kể từ khi ban hành Luật Nhà ở đầu tiên vào năm 2005. Tuy nhiên, trải qua gần 20 năm thực thi các quy định về NOXH theo Luật Nhà ở 2005 và Luật Nhà ở 2014, thì cho đến nay phân khúc thị trường này vẫn một màu ảm đạm, không đạt được kỳ vọng như mong muốn.

Trong khi thị trường bất động sản đang dư thừa nguồn cung nhà ở cao cấp, thì ngược lại nguồn cung NOXH, nhà ở bình dân cho người thu nhập thấp lại cực kì hạn hẹp, mà nhu cầu lại rất lớn. Tuy Nhà nước đã tạo nhiều điều kiện, gia tăng nhiều chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, khơi thông nguồn vốn cho NOXH nhưng vẫn không thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư. Thị trường NOXH dần trở nên khan hiếm nhà đầu tư và tình trạng thiếu hụt nguồn cung ngày càng trầm trọng. Xuất phát từ thực tế trên, Luật Nhà ở 2023 đã chính thức bổ sung Tổng Liên đoàn Lao Động Việt Nam (Tổng Liên đoàn Lao Động) vào nguồn lực đầu tư phát triển NOXH, với kỳ vọng sẽ cải thiện được thực trạng thị trường NOXH hiện nay. Vì là một tổ chức chính trị - xã hội lần đầu tiên đảm nhận nhiệm vụ mới, Tổng Liên đoàn Lao động được Nhà nước tạo nhiều điều kiện thuận lợi để có thể thực thi hiệu quả nhiệm vụ này. Song theo đó, cũng không ít thách thức, khó khăn đặt ra cho Tổng Liên đoàn Lao động, vì ở lĩnh vực đầu tư xây dựng phát triển dự án NOXH, năng lực bộ máy, năng lực quản lý, chuyên môn… mọi thứ đều bắt đầu từ số 0. Cụ thể những khó khăn, thách thức đó là gì? Trong phạm vi bài viết này, tác giả sẽ đi tìm hiểu làm rõ vấn đề này.

Nhu cầu về nhà ở xã hội ở hiện nay và tính cấp thiết cần có sự tham gia của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam

Với mục tiêu hoàn thành 1.24 triệu căn NOXH giai đoạn 2021 - 2025, và 1.16 triệu căn giai đoạn 2025 - 2030, nhưng đến hết năm 2023 vừa qua, cả nước chỉ mới hoàn thành 20.2 nghìn căn, đạt 4.7% chỉ tiêu giai đoạn năm 2021 – 2025 [2]. Có thể nói, đây là một kết quả hết sức khiêm tốn so với nhu cầu của thị trường và kỳ vọng của Nhà nước.

Mặc dù, Nhà nước đã mở ra nhiều cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư, phát triển loại hình NOXH. Ví như: Miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất xây dựng NOXH; được miễn giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp; được vay vốn ưu đãi từ ngân hàng chính sách; được hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật; được dành 20% tổng diện tích đất ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án NOXH để đầu tư xây dựng nhà ở thương mại [3]. Tuy nhiên, khách quan mà nói thì các chính sách này vẫn chưa đủ sức hấp dẫn, chưa tạo được đòn bẩy thu hút các nhà đầu tư bỏ vốn vào thị trường NOXH. Và một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thực trạng này có thể kể đến sau:

Thứ nhất, cùng là đầu tư vào thị trường nhà ở, nhưng nếu được lựa chọn giữa phát triển phân khúc nhà ở thương mại và phân khúc NOXH, thì thực tiễn xu hướng các nhà đầu tư lựa chọn nhà ở thương mại đang chiếm ưu thế hơn. Bởi lẽ, đối với phân khúc NOXH, bên cạnh một số ưu điểm nổi bật, được nhận nhiều chính sách hỗ trợ đặc biệt từ phía Nhà nước, các nhà đầu tư cũng phải chịu một số ràng buộc nhất định:

Một là, nhà đầu tư không được tự do quyết định thị trường khách hàng của mình. Đối tượng khách hàng giao dịch mua, thuê, thuê mua NOXH phải được xét duyệt và đạt được chấp thuận của cơ quan cấp thẩm quyền [4];

Hai là, khi kinh doanh NOXH, nhà đầu tư phải chịu sự quản lý và đặt dưới sự kiểm soát của các cơ quan chuyên môn về loại nhà, tiêu chuẩn diện tích nhà, giá thuê, giá thuê mua, giá bán. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện dự án, trường hợp cần bổ sung nguồn vốn, nhà đầu tư chỉ được hỗ trợ vay vốn ưu đãi từ ngân hàng chính sách do Nhà nước chỉ định, các quỹ phát triển nhà ở của địa phương (nếu có) [5], nhưng không được huy động vốn từ phía khách hàng. Mặt khác, nhà đầu tư sẽ không được tự do quyết định tỷ lệ lợi nhuận của mình, mà theo đó tỷ lệ lợi nhuận bị khống chế tối đa không vượt quá 10% tổng chi phí đầu tư đối với NOXH để bán, và không vượt quá 15% tổng chi phí đầu tư đối với NOXH cho thuê, cho thuê mua [6];

Ba là, về lý thuyết Nhà nước mở ra các cơ chế ưu đãi về miễn tiền sử dụng đất, miễn giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà đầu tư kinh doanh NOXH. Tuy nhiên, xét cho cùng thì đối tượng được hưởng lợi từ chính sách này là người mua, không phải là doanh nghiệp. Vì giá bán NOXH được xác định trên cơ sở tính đủ các chi phí để thu hồi vốn đầu tư, lãi vay (nếu có) và khoản lợi nhuận định mức; không tính các khoản ưu đãi của Nhà nước [7];

Bốn là, một trong những khó khăn lớn nhất cho các nhà đầu tư khi kinh doanh NOXH phải kể đến đó quy trình, thủ tục thực hiện dự án vô cùng phức tạp và chồng chéo. So với nhà ở thương mại, thì thủ tục hành chính của NOXH còn nhiều hơn gấp bội. Đặc biệt là đối với những dự án NOXH được xây dựng trong quỹ đất nhà ở thương mại, bên cạnh việc thực hiện các quy trình, thủ tục của dự án nhà ở thương mại, chủ đầu tư còn phải tiến hành song song các thủ tục của NOXH. Ví như để được miễn tiền sử dụng đất đối với diện tích đất xây dựng NOXH, chủ đầu tư ngoài phải thực hiện thủ tục tính tiền sử dụng đất, còn phải thực hiện thêm các thủ tục để xin miễn tiền sử dụng đất.

Ngược lại, đối với phân khúc nhà ở thương mại, chủ đầu tư được tự do quyết định tỷ lệ lợi nhuận, giá bán sản phẩm, tự do quyết định đối tượng - phân khúc khách hàng của mình, không bị ràng buộc bởi các chính sách bán hàng, không bị đặt dưới sự kiểm soát và không cần đạt được sự phê duyệt/chấp thuận của cơ quan cấp thẩm quyền về đối tượng khách hàng. Chủ đầu tư nhà ở thương mại được chủ động quyết định loại nhà, tiêu chuẩn,  diện tích, tiện ích sử dụng nhà. Ngoài ra, trong trường hợp cần bổ sung nguốn vốn để thực hiện dự án, ngoài hình thức vay vốn tại các tổ chức tín dụng, chủ đầu tư có thể huy động vốn từ nhiều hình thức khác nhau như: góp vốn, hợp tác kinh doanh, liên doanh, liên kết và huy động trực tiếp từ phía khách hàng [8].

Thứ hai, để giải quyết bài toán thiếu hụt nguồn cung NOXH, Luật Nhà ở 2014 đã khống chế các dự án nhà ở thương mại phải dành 20% quỹ đất trong tổng diện tích đất thuộc phạm vi dự án để xây dựng NOXH [9]. Khách quan mà nói thì quy định này rất “khiên cưỡng” với doanh nghiệp. Doanh nghiệp sẵn sàng chi trả một khoản tiền tương đương giá trị 20% quỹ đất này, để đổi lại không phải thực hiện nghĩa vụ đầu tư xây dựng NOXH trong dự án nhà ở thương mại. Vì vốn dĩ, khi xây dựng NOXH trong dự án nhà ở thương mại, quy trình, thủ tục không những không được tinh gọn mà còn tăng thêm gấp bội. Bên cạnh đó, để quản lý, vận hành một dự án NOXH trong tổ hợp dự án nhà ở thương mại là vô cùng phức tạp. Cùng là dự án nhà ở, nhưng quy chuẩn kỹ thuật, tiện ích, diện tích, chất lượng xây dựng của hai công trình này hoàn toàn khác nhau; phân khúc khách hàng khác nhau kéo theo nhu cầu, tiêu chuẩn về nhà ở của từng đối tượng cũng khác nhau. Ví như: đối với dự án NOXH là chung cư, tiêu chuẩn về diện tích tối thiểu của căn hộ là 25m2 và tối đa là 70m2, tỷ lệ số căn hộ có diện tích sàn trên 70m2 không vượt quá 10% tổng số căn hộ NOXH trong dự án, và đảm bảo phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt [10]. Còn đối với dự án nhà ở thương mại là chung cư, pháp luật không khống chế diện tích căn hộ tối đa. Theo đó, chủ đầu tư tự phân bổ và quyết định quy mô dự án, diện tích của từng căn hộ trên nguyên tắc bảo đảm tỷ lệ căn hộ có diện tích nhỏ hơn 45m2 không vượt quá 25% tổng số căn hộ trong dự án, diện tích tối thiểu là 25m2 và đảm bảo phù hợp với kế hoạch, quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt [11].

Xuất phát từ các nguyên nhân chủ yếu trên, nên khi được lựa chọn giữa hai loại hình: nhà ở thương mại và NOXH, nhà đầu tư thường nghiêng về xu hướng phát triển nhà ở thương mại hơn là NOXH, ngoại trừ những nhà đầu tư chưa tiếp cận được quỹ đất để thực hiện dự án. Chính vì vậy mà thị trường NOXH hiện nay đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức khi vừa với thiếu hụt nguồn cung sản phẩm, vừa thiếu hụt nhà đầu tư. Để cải thiện thực trạng này, vừa qua Luật Nhà ở 2023 đã mở ra một quy định mang tính đột phá cho thị trường NOXH, khi chính thức bổ sung Tổng Liên đoàn Lao động vào nguồn lực đầu tư phát triển NOXH. Theo đó, Tổng Liên đoàn Lao động sẽ tham gia vào thị trường với vai trò là cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng NOXH bằng nguồn tài chính công đoàn cho công nhân, người lao động thuộc đối tượng thụ hưởng chính sách thuê NOXH [12]. Sự xuất hiện của Tổng Liên đoàn Lao động trong sứ mệnh mới này, kỳ vọng sẽ mang lại nhiều tác động tích cực cho thị trường NOXH đang ảm đạm như hiện nay. Đồng thời, với tư cách là chủ đầu tư dự án phát triển NOXH, Tổng Liên đoàn Lao động sẽ góp phần cải thiện tình trạng thiếu hụt nhà đầu tư, và giải quyết được bài toán cấp thiết về nhu cầu chỗ ở cho người lao động, khi mà tỷ lệ lao động tham gia thị trường đang ngày một tăng [13].

Những thuận lợi và khó khăn khi thực thi quy định về nhà ở xã hội do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm cơ quan chủ quản

Lực lượng lao động dồi dào vừa là ưu thế, vừa là thách thức cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tỷ lệ lao động tăng đồng nghĩa với việc nhu cầu về chỗ ở cũng gia tăng tương ứng, kéo theo đó là áp lực cho hạ tầng giao thông và hạ tầng đô thị. Theo khảo sát của Liên đoàn Lao động TP. Hồ Chí Minh, có tới 60% công nhân, lao động nhập cư chỉ có nhu cầu thuê nhà trọ (giá thuê trên dưới 1,5 triệu đồng/tháng), và chi trả tiền thuê nhà tầm khoảng 20% thu nhập hàng tháng, đồng thời có kế hoạch làm việc trong 10 - 15 năm rồi trở về quê. Có thể thấy, không phải người lao động nào cũng có đủ khả năng tài chính để sở hữu nhà ở, đặc biệt với đối tượng là công nhân, người có hoàn cảnh khó khăn. Chính vì vậy, việc bổ sung các quy định hướng đến phát triển phân khúc NOXH cho thuê ở lần ban hành Luật Nhà ở 2023 này, được đánh giá là rất kịp thời và phù hợp với thực tế nhu cầu của thị trường, đáp ứng nguyện vọng của người dân.

Trong bối cảnh NOXH phục vụ cho công nhân, người lao động thuê, mà Tổng Liên đoàn Lao động lại là cơ quan đại diện bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động. Theo đó, Tổng Liên đoàn Lao động sẽ thấu hiểu hơn hết nhu cầu thiết thực của công nhân, người lao động, người có hoàn cảnh đặc biệt. Đồng thời, là cơ quan trực tiếp tham gia quản lý Nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; tham gia xây dựng, thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật về kinh tế - xã hội, lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội… [14], Tổng Liên đoàn Lao động dễ dàng tiếp cận các dữ liệu thông tin về lao động ở mức độ đầy đủ nhất. Theo đó, việc xét duyệt danh sách các đối tượng được hưởng chính sách NOXH sẽ nhanh chóng và hiệu quả hơn rất nhiều. Thay vì theo trình tự, thủ tục hiện hành, chủ đầu tư dự án NOXH phải gửi thông tin lên Sở Xây dựng tại địa phương để thẩm định danh sách đối tượng khách hàng được mua, thuê, thuê mua NOXH. Và theo quy trình, Sở Xây dựng sẽ chủ trì lấy ý kiến của các cơ quan chuyên môn để đủ cơ sở xác minh thông tin [15]. Sự tham gia của Tổng Liên đoàn Lao động với vai trò cơ quan chủ quản dự án đầu tư xây dựng NOXH cho thuê, sẽ góp phần giảm thiểu được thủ tục hành chính không cần thiết, tinh gọn quy trình làm việc và bộ máy quản lý, giúp tiết kiệm được thời gian, chi phí nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả.

Bên cạnh những thuận lợi khi bổ sung Tổng Liên đoàn Lao động vào nguồn lực phát triển thị trường NOXH thì đây cũng là khó khăn, thách thức rất lớn cho cơ quan này. Đảm nhận một nhiệm vụ hoàn toàn mới, Tổng Liên đoàn Lao động lại không có năng lực bộ máy, thêm vào đó nguồn nhân lực hiện có lại không có chuyên môn về xây dựng, quản lý dự án, quản lý vận hành nhà ở. Mặt khác, để phát triển một dự án nhà ở, đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn, trong khi đó vốn được phân bổ để thực hiện dự án NOXH cho thuê được lấy từ nguồn tài chính công đoàn. Pháp luật hiện hành quy định tài chính công đoàn bao gồm các nguồn thu sau: (i) Đoàn phí công đoàn cơ sở do đoàn viên đóng; (ii) Kinh phí công đoàn cơ sở do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đóng theo quy định; (iii) Nguồn thu khác [16]. Với mục tiêu khẩn trương hoàn thành số lượng lớn NOXH trong khoảng thời gian gấp rút để đáp ứng nhu cầu cấp thiết của thị trường, vấn đề đặt ra là nếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiều dự án như vậy, liệu rằng nguồn vốn công đoàn có thể đáp ứng được kế hoạch hay không? Thêm vào đó, vì là nhà ở cho đối tượng có thu nhập thấp thuê, cho nên thời gian thu hồi vốn sẽ kéo dài, thậm chí là không có khả năng hoàn vốn. Có thể thấy, ngoài khó khăn về vấn đề nhân lực khi thực hiện dự án NOXH, thì vấn đề về nguồn vốn còn là một thách thức rất lớn cho Tổng Liên đoàn Lao động khi triển khai trên thực tế.

Vì NOXH cho thuê được xây dựng bằng nguồn tài chính công đoàn thuộc tài sản công, cho nên ngoài thực hiện dự án theo trình tự, thủ tục được quy định tại Luật Nhà ở 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành, thì Tổng Liên đoàn Lao động còn phải tuân thủ các quy trình về quản lý, phê duyệt ngân sách dự án theo quy định pháp luật hiện hành về đầu tư công và quản lý, sử dụng tài sản công. Mặt khác, do là tài sản công cho nên trong quá trình thực hiện dự án, việc lựa chọn, phê duyệt các gói thầu cũng phải tuân thủ các trình tự, thủ tục theo quy định của Luật Đấu thầu hiện hành. Qua đó có thể thấy, dự án NOXH cho thuê do Tổng Liên đoàn Lao động làm cơ quan chủ quản, sẽ phải chịu sự điều chỉnh và tác động bởi nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác nhau. Vậy nên, quá trình áp dụng pháp luật sẽ khó tránh khỏi sự chồng chéo, mâu thuẫn trong các quy định. Mặt khác, giá chi phí, nhân công, vật tư xây dựng trên thị trường hiện nay luôn có xu hướng tăng theo thời gian, mà quá trình thẩm định, phê duyệt dự toán các gói thầu thuộc dự án NOXH dự báo nhiều khả năng bị kéo dài do quy trình, thủ tục thực hiện chịu sự điều chỉnh của nhiều Luật chuyên ngành khác nhau. Theo đó, nguy cơ dự án chậm tiến độ và bị đội vốn rất dễ xảy ra. Đây là điểm mấu chốt rất quan trọng, Tổng Liên đoàn Lao động cần cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng và có kế hoạch dự phòng phù hợp khi triển khai dự án NOXH trên thực tế.

Kiến nghị và kết luận  

Việc ghi nhận chính thức các quy định về NOXH cho thuê do Tổng Liên đoàn Lao động làm cơ quan chủ quản với mục tiêu và kỳ vọng sẽ là một sự thay đổi lớn trong việc thúc đẩy phát triển thị trường NOXH và giải quyết nhu cầu cấp thiết về nhà ở cho công nhân, người có hoàn cảnh đặc biệt. Tuy nhiên, qua những phân tích về thuận lợi và khó khăn khi triển khai các quy định về NOXH cho thuê trên thực tế, có thể nói đây là một thách thức rất lớn cho Tổng Liên đoàn Lao động trong thời gian tới khi Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực thi hành. Theo đó, trong phạm vi bài viết này, tác giả đề xuất một số kiến nghị góp phần hoàn thiện pháp luật như sau:

Luật Nhà ở 2023 giới hạn nhiệm vụ và quyền hạn của Tổng Liên đoàn Lao động chỉ dừng ở phạm vi dự án NOXH cho công nhân, người lao động thuộc đối tượng thụ hưởng chính sách thuê, theo đánh giá của tác giả chủ trương này rất đúng đắn và kịp thời. Một mặt vừa đảm bảo phù hợp với nhu cầu thuê nhà của nhóm đối tượng có hoàn cảnh đặc này. Mặt khác, hạn chế được tình trạng quá tải cho Tổng Liên đoàn Lao động, và cũng để có thêm thời gian chuẩn bị cho việc tham gia thị trường. Thời gian tới đây, để công tác triển khai dự án NOXH cho thuê được thực thi hiệu quả, Tổng Liên đoàn Lao động nên sớm đẩy nhanh kế hoạch tuyển dụng nhân sự có trình độ chuyên môn về xây dựng, quản lý vận hành để có thể tự chủ động trong công việc. Điều này giúp tiết kiệm được chi phí cho Tổng Liên đoàn Lao động, thay vì phải ký kết các gói thầu tư vấn về quản lý dự án.

Tại dự thảo Luật Công đoàn sửa đổi đang lấy ý kiến hoàn thiện của các chuyên gia, cần bổ sung quy định về quản lý, sử dụng tài chính công đoàn liên quan đến việc đầu tư phát triển NOXH. Đồng thời, cần hoàn thiện quy định về tổ chức bộ máy công đoàn và cơ chế quản lý cán bộ công đoàn để nâng cao hiệu quả và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhân sự chuyên trách có thể phát huy hết vai trò, nhiệm vụ và quyền hạn của mình. Mặt khác, để đảm bảo sự tương thích giữa các Luật có liên quan, thời gian tới khi xây dựng Nghị định về phát triển và quản lý NOXH, các nhà làm Luật cần quy định chi tiết trình tự, thủ tục thực hiện dự án từ giai đoạn lập dự án, cho đến thi công xây dựng và khai thác, vận hành, để tạo thuận lợi cho Tổng Liên đoàn Lao động khi triển khai trên thực tế.

Để thực hiện mục tiêu lâu dài đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030, phấn đấu đến năm 2030, trên địa bàn cả nước hoàn thành khoảng 1.062.200 căn NOXH và cần khoảng 849.500 tỷ đồng chủ yếu bằng nguồn vốn xã hội hóa [17]. Tổng Liên đoàn Lao động nên triển khai xây dựng một vài dự án thí điểm tại các địa phương đang có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, nhà máy, xí nghiệp hoạt động, để qua đó từng bước tiếp cận và nắm bắt quy trình, thủ tục thực hiện một dự án xây dựng từ giai đoạn thi công cho đến giai đoạn bàn giao, vận hành đưa vào sử dụng. Trong thời gian đầu mới tiếp cận thị trường, Tổng Liên đoàn Lao động không nên dàn trải xây dựng nhiều dự án NOXH cùng một lúc, để tránh thất thoát, lãng phí nguồn tài chính công đoàn. Vì xét về cả năng lực, chuyên môn, kinh nghiệm và nhân sự chuyên trách thì Tổng Liên đoàn Lao động đều thiếu hụt và hạn chế.

Đặc thù đối với các dự án nhà ở, nguồn vốn đầu tư rất lớn và thời gian hoàn vốn chậm. Riêng đối dự án NOXH cho thuê thì khả năng thu hồi vốn còn kéo dài hơn nữa. Theo đó, thiết nghĩ bên cạnh việc mở ra cơ chế cho phép Tổng Liên đoàn Lao động được đầu tư xây dựng dự án NOXH bằng nguồn tài chính công đoàn, Nhà nước nên xem xét đến việc cho phép Tổng Liên đoàn Lao động tiếp nhận và quản lý các dự án nhà ở tái định cư bằng nguồn vốn công đang bị bỏ hoang hiện nay. Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), riêng Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh hiện nay có khoảng 13.000 căn hộ tái định cư bị bỏ hoang. Theo quan điểm của tác giả, đối với các dự án này, về lâu dài nếu không được đưa vào vận hành, sử dụng sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng và tuổi thọ công trình. Nếu Nhà nước mở ra cơ chế cho phép Tổng Liên đoàn Lao động tiếp nhận, cải tạo và quản lý vận hành các dự án này, một mặt giải quyết được một lượng lớn nhu cầu về chỗ ở cho công nhân, người lao động, một mặt tránh lãng phí tài sản quốc gia, cải thiện mỹ quan đô thị.

Tựu chung lại, để quy định về NOXH cho thuê do Tổng Liên đoàn Lao động làm cơ quan chủ quản có thể đi vào đời sống và đạt được những mục tiêu, kỳ vọng đã đặt ra khi xây dựng Luật Nhà ở 2023. Bài toán đặt ra cho các nhà làm luật khi soạn thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở 2023, Nghị định về phát triển và quản lý NOXH và các Luật khác có liên quan, là làm thế nào để xây dựng một cơ chế đặc thù giảm thiểu nhất có thể các trình tự, thủ tục cho các dự án NOXH nói chung và dự án NOXH thuộc tài sản công nói riêng. Có như vậy thì quy định về NOXH cho thuê theo Luật Nhà ở 2023 mới có thể đi vào cuộc sống, hiện thực hóa được mục tiêu 01 triệu căn NOXH vào năm 2030, hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.

Thạc sĩ TRẦN THỊ THANH BÍCH

Một số quy định cần hoàn thiện nhằm thúc đẩy thị trường quyền sử dụng đất