Giám đốc CDC Hà Giang và 2 cán bộ nhận 770 triệu từ Việt Á
Thanh tra tỉnh Hà Giang vừa có kết luận thanh tra mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, kit xét nghiệm, vaccine, thuốc phòng chống dịch Covid-19 và việc nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh kit test liên quan Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á ở địa phương này.
Theo đó, sau khi thanh tra tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Hà Giang, cơ quan thanh tra ghi nhận việc ông Nguyễn Trần Tuấn (Giám đốc CDC Hà Giang) và 2 thuộc cấp là Phan Thị Nga (trưởng khoa xét nghiệm) và Tô Minh Huệ (kế toán trưởng) thừa nhận đã nhận tổng số tiền 770 triệu đồng từ Việt Á.
3 cán bộ trên tường trình việc nhận tiền của Công ty Việt Á diễn ra trong quá trình tham gia thực hiện 4 gói thầu cung cấp sản phẩm phòng chống dịch cho CDC của tỉnh. Thanh tra Hà Giang kết luận hành vi nhận của ông Tuấn và 2 cán bộ này đã vi phạm khoản 1, Điều 89 Luật Đấu thầu 2013.
Hiện nay, Công an tỉnh Hà Giang đã tạm giữ toàn bộ số tiền 770 triệu đồng để phục vụ công tác điều tra xác minh làm rõ.
Vậy hành vi nhận tiền hoa hồng này có được coi là hành vi nhận hối lộ không?
Có thể là hành vi nhận hối lộ
Liên quan đến vấn đề này, Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường, Văn phòng Luật sư Chính pháp cho biết, dưới góc độ pháp lý, tội “Nhận hối lộ” được Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Theo đó, hành vi nhận hối lộ chính là hành vi của người có chức vụ quyền hạn nhưng đã lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận lợi ích của tổ chức cá nhân và thực hiện công việc, nhiệm vụ, công vụ công theo yêu cầu của họ, bất kể nhiệm vụ công vụ đấy là đúng pháp luật hay không.
Tội “Nhận hối lộ” chỉ áp dụng với người có chức vụ quyền hạn và lợi ích nhận hối lộ ở đây có thể là lợi ích vật chất hoặc lợi ích phi vật chất nhưng nếu là lợi ích vật chất thì phải trị giá từ 2.000.000 đồng trở lên.
Điều đáng lưu ý là hành vi nhận hối lộ phải là sự thỏa thuận trực tiếp hoặc gián tiếp giữa người có chức vụ quyền hạn với người đã đưa lợi ích đó. Hành vi thỏa thuận phải có trước thời điểm thực hiện công vụ, nhiệm vụ còn việc nhận lợi ích vật chất có thể nhận trước hoặc nhận sau, nhận trực tiếp hoặc nhận gián tiếp. Hành vi chỉ cấu thành tội "Đưa hối lộ" và tội "Nhận hối lộ" nếu như có sự thỏa thuận "giá cả" của việc thực hiện một công việc theo yêu cầu...
Theo quy định của Luật Phòng chống tham nhũng 2018 và Nghị định 59/2019/NĐ-CP thì cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có chức vụ, quyền hạn không được trực tiếp hoặc gián tiếp nhận quà tặng dưới mọi hình thức của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan đến công việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý của mình. Cụ thể, cơ quan, tổ chức, đơn vị khi nhận được quà tặng không đúng quy định thì phải từ chối; trường hợp không từ chối được thì phải giao lại quà tặng cho bộ phận chịu trách nhiệm quản lý quà tặng của cơ quan, đơn vị đó để xử lý theo quy định.
Người có chức vụ, quyền hạn khi nhận được quà tặng không đúng quy định thì phải từ chối; trường hợp không từ chối được thì phải báo cáo Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị mình hoặc Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp trên trực tiếp và nộp lại quà tặng để xử lý theo quy định trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quà tặng.
Luật sư Cường phân tích rõ, trong trường hợp việc tặng quà, nhận quà đã xảy ra mà cơ quan chức năng phát hiện thì quà tặng sẽ được xử lý như sau:
- Đối với quà tặng bằng tiền, giấy tờ có giá thì Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức tiếp nhận, bảo quản và làm thủ tục nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.
- Đối với quà tặng bằng hiện vật, Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị tiếp nhận, bảo quản và xử lý như sau: Xác định giá trị của quà tặng trên cơ sở giá của quà tặng do cơ quan, đơn vị, cá nhân tặng quà cung cấp (nếu có) hoặc giá trị của quà tặng tương tự được bán trên thị trường. Trong trường hợp không xác định được giá trị của quà tặng bằng hiện vật thì có thể đề nghị cơ quan có chức năng xác định giá; Quyết định bán quà tặng và tổ chức công khai bán quà tặng theo quy định của pháp luật; Nộp vào ngân sách nhà nước số tiền thu được sau khi trừ đi chi phí liên quan đến việc xử lý quà tặng trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày bán quà tặng.
- Đối với quà tặng là dịch vụ thăm quan, du lịch, y tế, giáo dục - đào tạo, thực tập, bồi dưỡng trong nước hoặc ngoài nước, dịch vụ khác thì Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị phải thông báo đến cơ quan, tổ chức, đơn vị cung cấp dịch vụ về việc không sử dụng dịch vụ đó.
- Đối với quà tặng là động vật, thực vật, thực phẩm tươi, sống và hiện vật khác khó bảo quản thì Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị căn cứ tình hình cụ thể và quy định của pháp luật về xử lý tang vật trong các vụ việc vi phạm hành chính để quyết định xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo Cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định xử lý.
Cán bộ nhận quà trái quy định thì tùy vào tính chất mức độ của hành vi vi phạm sẽ bị xử lý kỷ luật đảng và kỉ luật chính quyền. Nếu hành vi còn có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì sẽ phải chịu những chế tài của pháp luật. Hành vi nhận quà trái quy định mà có sự thỏa thuận với người đưa quà để thực hiện công việc theo yêu cầu thì hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Nhận hối lộ”.
Đối với vụ án xảy ra tại Việt Á thì đến nay cơ quan điều tra cho biết có đối tượng trong vụ án này đã khai nhận là Công ty Việt Á đã chi phí khoảng 800 tỉ đồng để "lót tay" cho nhiều cán bộ ở nhiều địa phương để Việt Á được bán kit, test xét nghiệm của Việt Á cho các địa phương này. Đây là tình tiết gây chấn động và có dấu hiệu vi phạm pháp luật nên cơ quan điều tra sẽ xác minh làm rõ thực hư thông tin này.
Đối với các cán bộ ở Hà Giang nói riêng và ở các địa phương khác nói chung trong vụ Việt Á, nếu có căn cứ cho thấy các cán bộ này đã nhận tiền của công ty Việt Á thì cơ quan điều tra sẽ làm rõ việc nhận tiền này được thực hiện như thế nào, có sự "thỏa thuận" về việc đưa tiền hay không. Trường hợp kết quả điều tra có căn cứ cho thấy đã có sự thỏa thuận giữa đại diện của doanh nghiệp với cán bộ ngành y tế về việc nhận tiền để thực hiện công việc theo yêu cầu của Công ty Việt Á (cho doanh nghiệp này được trúng thầu, bán vật tư phòng dịch cho địa phương) thì đây là hành vi nhận hối lộ.
Với số tiền nhận hối lộ từ 1.000.000.000 đồng trở lên thì người vi phạm phạt sẽ là phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình theo Điều 354 Bộ luật Hình sự. Với người đưa hối lộ thì hình phạt theo Điều 364 cũng có mức cao nhất đến 20 năm tù. Nếu người đưa hối lộ bị ép buộc, sau đó chủ động khai báo với cơ quan chức năng thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự.
Vụ án liên quan đến Công ty Việt Á trong thời gian qua là vụ án gây rung động dư luận, gây bức xúc trong xã hội và hậu quả đã gây ra đối với xã hội là không thể đo đếm hết được. Đến nay cơ quan điều tra đã khởi tố hàng loạt cán bộ ở nhiều địa phương liên quan đến sai phạm trong việc mua vật tư phòng dịch của doanh nghiệp này. Điều đáng chú ý là trước khi bị bắt, rất nhiều bị can cho rằng mình trong sạch, vô can tuy nhiên sau đó cơ quan điều tra đã thu thập được các tài liệu chứng cứ để chứng minh các bị can này đã lợi dụng sự ảnh hưởng của mình để thực hiện sai công vụ, vi phạm quy định về đấu thầu để cho doanh nghiệp này trúng thầu, được chỉ định thầu để bán vật tư y tế phòng dịch không đạt tiêu chuẩn chất lượng, thậm chí còn có hiện tượng nhận tiền để thực hiện công việc theo yêu cầu của doanh nghiệp.
Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ hành vi của các bị can, những người có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật, trong đó không loại trừ trường hợp sẽ khởi tố thêm các bị can về tội "Nhận hối lộ", "Đưa hối lộ" khi có căn cứ cho thấy có việc đưa tiền để thực hiện công việc theo yêu cầu của doanh nghiệp.
TIẾN HƯNG
Tích cực làm từ thiện có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?
