Tuy nhiên, nếu pháp luật chưa thay đổi theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT thì hình phạt đối với hành vi này vẫn là rất nặng! Bởi thế nên ngay khi anh Thành bị phạt 06 năm tù vì mua bán 13 con gà lôi trắng có rất nhiều ý kiến tranh luận trái chiều, đa số đều cho rằng quá nặng. Nhiều ý kiến cho rằng việc anh này đã nhân giống thành công 10 con gà lôi con nên có công tạo được nhiều cá thể thuộc động vật nguy cấp, quý hiếm. Vì thế, nên xem là đó tình tiết giảm nhẹ hình phạt, thậm chí là biểu dương, tạo điều kiện tối đa cho anh tiếp tục nhân giống gà quý hiếm này thêm nhiều nữa.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Theo quan điểm cá nhân, tôi cho rằng việc Toà án áp dụng điểm b khoản 2 Điều 244 BLHS năm 2015 tuyên mức án 06 năm tù cho hành vi mua bán 13 con gà lôi trắng (trong đó, 10 gà lôi con tự nuôi), dù đã áp dụng tình tiết giảm nhẹ là quá nặng. Đành rằng, quy định pháp luật thì việc mua bán, nuôi nhốt động vật nguy cấp, quý hiếm là hành vi bị nghiêm cấm, phải có chế tài đối với hành vi này là cần thiết. Tuy vậy, mục đích của việc nghiêm cấm mua bán, nuôi nhốt động vật hoang dã quý hiếm là để bảo vệ chúng trước hành vi săn bắn, giết thịt, tránh nguy cơ tuyệt chủng. Ngược lại, trường hợp anh Thành lại khác, đó là anh mua lại của người khác để nuôi và thuần dưỡng, nhân giống, anh chỉ bán gà con để lo cuộc sống gia đình. Có thể anh nghĩ việc bán gà con do mình nhân giống sẽ không vi phạm pháp luật hoặc có thì sẽ bị xử lý nhẹ!.
Ngoài ra, Tòa án áp dụng điều khoản về số lượng cá thể động vật hoang dã trong trường hợp này cũng gây tranh cãi. Bởi anh Thành nhân giống thêm 10 con gà con và thực chất đây không hoàn toàn là động vật hoang dã mà có thể gọi là F2 nên việc áp dụng điểm b, khoản 2 Điều 244 (từ 10 cá thể trở lên) cũng chưa hợp lý.
Có thể khẳng định rằng, chính sách pháp luật hình sự nước ta là nhân văn; mục tiêu quan trọng nhất là nhằm cải tạo, giáo dục người phạm tội hướng tới cái tốt đẹp, có ích cho xã hội, chứ không chỉ là hình phạt thật nặng, nhất là người phạm tội ít nghiêm trọng, phạm tội lần đầu hay thiếu hiểu biết...
Vì vậy, cơ quan có thẩm quyền cần xem xét sửa đổi hình phạt đối với hành vi vi phạm về nuôi, nhốt, mua bán động vật hoang dã hiện nay. Đặc biệt tách hành vi: "Săn bắt, giết" thành một khung hình phạt riêng, với mức hình phạt nặng hơn; và hành vi "nuôi, nhốt" thành khung hình phạt riêng với mức hình phạt nhẹ hơn. Đồng thời, giảm khung và mức phạt tù đối với hành vi này và tăng hình phạt tiền; song song với đó đơn giản hóa thủ tục xin phép nuôi dưỡng khi người dân có nhu cầu chăn nuôi, thuần dưỡng động vật hoang dã quý hiếm nhằm tạo điều kiện tối đa cho người dân trong việc thuần dưỡng, nhân giống các loài động vật này.
Điều này, không chỉ góp phần vào viêc bảo tồn, giữ gìn và phát triển các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng mà còn giúp người dân có cơ hội làm giàu nhờ khả năng thuần dưỡng, nhân giống các động vật quý hiếm, có giá trị cả về kinh tế lẫn trong nghiên cứu khoa học và phục vụ nhu cầu tham quan, giải trí cho đông đảo công chúng.
ThS. Luật gia PHẠM VĂN CHUNG
Sở Tư pháp tỉnh Kon Tum
