Ảnh minh họa.
Điều kiện hưởng chế độ thai sản
Căn cứ Điều 31, Luật BHXH 2014 quy định về lao động nam được hưởng chế độ thai sản khi đáp ứng điều kiện sau:
- Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;
- Người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;
- Lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con.
Như vậy, ngoài trường hợp đang đóng BHXH và có vợ sinh con thì lao động nam còn có thể hưởng chế độ thai sản khi nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi, có thực hiện biện pháp triệt sản.
Thời gian hưởng chế độ thai sản
Theo khoản 2, khoản 4, khoản 5, khoản 6, Điều 34; Điều 36; Điều 37, Luật BHXH 2014 đã quy định thời gian hưởng chế độ thai sản của lao động nam đang đóng BHXH khi vợ sinh con như sau:
Trường hợp 1: Khi vợ sinh con
- Vợ sinh thường: 05 ngày làm việc;
- Vợ sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi: 07 ngày làm việc;
- Vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc;
(Từ sinh ba trở lên thì cứ thêm mỗi con được nghỉ thêm 03 ngày làm việc)
- Vợ sinh đôi trở lên mà phải phẫu thuật: 14 ngày làm việc.
Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.
Trường hợp 2: Sau khi sinh con
- Trường hợp chỉ có mẹ tham gia BHXH hoặc cả cha và mẹ đều tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của người mẹ theo quy định tại khoản 1, Điều 34, Luật BHXH 2014.
Trường hợp mẹ tham gia BHXH nhưng không đủ điều kiện quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3, Điều 31, Luật BHXH 2014 mà chết thì cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
- Trường hợp cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng tham gia BHXH mà không nghỉ việc theo quy định tại khoản 4, Điều 34, Luật BHXH 2014 thì ngoài tiền lương còn được hưởng chế độ thai sản đối với thời gian còn lại của mẹ theo quy định tại khoản 1 Điều này.
- Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH mà mẹ chết sau khi sinh con hoặc gặp rủi ro sau khi sinh mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con theo xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
Trường hợp 3: Người lao động nhận nuôi con nuôi
Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi.
Trường hợp cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản quy định tại khoản 2, Điều 31, Luật BHXH 2014thì chỉ cha hoặc mẹ được nghỉ việc hưởng chế độ.
Trường hợp 4: Người lao động thực hiện biện pháp triệt sản
Khi thực hiện các biện pháp tránh thai thì người lao động được hưởng chế độ thai sản theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.
Thời gian nghỉ việc tối đa 15 ngày đối với người lao động thực hiện biện pháp triệt sản.
Lưu ý: Thời gian hưởng chế độ thai sản tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.
Mức hưởng chế độ thai sản
Căn cứ Điều 38; khoản 1, Điều 39, Luật BHXH 2014 quy định mức hưởng chế độ thai sản như sau:
Mức hưởng thai sản theo tháng
Mức hưởng = 100% x Mức bình quân tiền tháng đóng BHXH x Số ngày được nghỉ.
Trong đó:
- Mức bình quân tiền tháng đóng BHXH đủ 06 tháng trở lên là mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 06 tháng trước khi nghỉ việc hưởng chế độ thai sản;
- Trường hợp NLĐ đóng BHXH chưa đủ 06 tháng thì mức hưởng chế độ thai sản là mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng BHXH.
Mức hưởng thai sản theo ngày
- Trường hợp không có ngày lẻ
Mức hưởng thai sản theo ngày = Mức hưởng chế độ thai sản theo tháng/24 ngày.
- Trường hợp có ngày lẻ hoặc trường hợp quy định tại Điều 33 và Điều 37, Luật BHXH 2014
Mức hưởng thai sản theo ngày = Mức trợ cấp theo tháng/30 ngày
Trường hợp hưởng chế độ thai sản nhận nuôi con nuôi = mức bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng BHXH
Lưu ý: Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng được tính là thời gian đóng BHXH, người lao động và người sử dụng lao động không phải đóng BHXH.
Mức hưởng trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi
Đối với trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH thì cha phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con;
Đối với người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng tính đến thời điểm nhận con
Mức hưởng trợ cấp một lần = Lương cơ sở tại tháng nhận nuôi con nuôi x 02
(Mức lương cơ sở hiện này là 1.490.000 đồng/tháng theo khoản 3, Điều 3, Nghị định 38/2019/NĐ-CP)
Hồ sơ hưởng chế độ thai sản
Căn cứ khoản 3, khoản 4, Điều 101, Luật BHXH 2014 quy định hồ sơ hưởng chế độ thai sản gồm:
- Bản sao giấy chứng sinh hoặc bản sao giấy khai sinh của con
- Giấy xác nhận của cơ sở y tế đối với trường hợp sinh con phải phẫu thuật, sinh con dưới 32 tuần tuổi.
Hồ sơ hưởng chế độ thai sản trong một số trường hợp đặc biệt
- Bản sao giấy chứng tử của con trong trường hợp con chết, bản sao giấy chứng tử của mẹ trong trường hợp sau khi sinh con mà mẹ chết;
- Giấy xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về tình trạng người mẹ sau khi sinh con mà không còn đủ sức khỏe để chăm sóc con;
- Trích sao hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ trong trường hợp con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh;
- Trường hợp người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi phải có giấy chứng nhận nuôi con nuôi.
Thời gian nộp hồ sơ: Người lao động có trách nhiệm nộp hồ sơ theo quy định cho người sử dụng lao động nhưng không quá 45 ngày kể từ ngày trở lại làm việc.
Ngoài ra, trường hợp người lao động chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con, thời điểm nhận con, thời điểm nhận nuôi con nuôi thì nộp hồ sơ và xuất trình số BHXH cho cơ quan BHXH.
VŨ TRẦN
Sửa đổi quy định về báo cáo tình hình thay đổi lao động từ ngày 15/7/2022
