/ Trao đổi - Ý kiến
/ Án dân sự, lao động hay hành chính?

Án dân sự, lao động hay hành chính?

05/01/2021 17:51 |4 năm trước

LSVNO – Vừa qua, trên các trang báo điện tử đã đăng tải một số vụ án ở các tỉnh Phú Yên, Tây Ninh… mà người khởi kiện là những viên chức bị kỷ luật bằng hình thức “buộc thôi việc”. Khi thụ lý, xé...

LSVNO – Vừa qua, trên các trang báo điện tử đã đăng tải một số vụ án ở các tỉnh Phú Yên, Tây Ninh… mà người khởi kiện là những viên chức bị kỷ luật bằng hình thức “buộc thôi việc”. Khi thụ lý, xét xử, tòa án xác định đây là tranh chấp trong quan hệ lao động, có nơi lại coi đó là tranh chấp dân sự, vì vậy mọi văn bản tố tụng của tòa án hay viện kiểm sát khi ban hành đều viện dẫn các điều khoản của Bộ luật Tố tụng dân sự. dưới đây là một số ví dụ:

Ngày 31/10/2014 Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ea Trol, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên kỷ luật buộc thôi việc đối với viên chức Tống Văn Thọ theo Quyết định số 14/QĐ-THET, sau đó ông Thọ đã khiếu nại đến ông Hiệu trưởng và UBND huyện Sông Hinh. Qua hai lần giải quyết, việc khiếu nại không được chấp nhận,  ngày 26/01/2015 ông Thọ làm đơn khởi kiện vụ án hành chính nhưng tòa án lại xác định đây là “tranh chấp về xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải”; bản án lao động sơ thẩm số 01/2015/LĐ-ST ngày 31/8/2015 của Tòa án nhân dân huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên đã quyết định bác toàn bộ đơn khởi kiện của ông Thọ.

Ngày 18/7/2017, Tòa án nhân dân huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang đã thụ lý vụ án dân sự “Hủy quyết định buộc thôi việc” giữa nguyên đơn - bà Đặng Thị  Nhung với bị đơn - ông Phạm Ngọc Hoàn là Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Đồng Yên. Theo yêu cầu của Sở Giáo dục, kết luận của Bí thư Huyện ủy Bắc Quang, ông Hoàn đã ký Quyết định kỷ luật số 01/QĐKL-VC ngày 18/11/2016 bằng hình thức “buộc thôi việc” đối với viên chức Đặng Thị Nhung. Khi tham gia thủ tục “kiểm tra việc giao nộp tiếp cận công khai chứng cứ”, luật sư bảo vệ quyền lợi cho bị đơn nêu ý kiến: vụ việc đã hết thời hiệu khởi kiện, vì bà Nhung bị kỷ luật từ ngày 18/11/2016 nhưng bà không làm đơn khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại quy định từ Điều 51 đến Điều 56 Luật Khiếu nại, mãi đến ngày 17/3/2017 bà mới làm đơn khởi kiện ra tòa án.

Ảnh minh họa.

Theo quan điểm của tòa án, lý do họ áp dụng Bộ luật Tố tụng dân sự vì Điều 30 Luật Viên chức ngày 15/11/2010 quy định: Tranh chấp liên quan đến việc ký kết, thực hiện hoặc chấm dứt hợp đồng làm việc được giải quyết theo quy định của pháp luật về lao động”.

Theo nhận thức của tác giả, hai vụ án nêu trên là án hành chính vì những căn cứ sau:

- Trường Tiểu học Ea Trol, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên và Trường Trung học phổ thông Đồng Yên, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang là những đơn vị sự nghiệp công lập.

- Điều 20 Nghị định số 27/2012/NĐ-CP ngày 06/4/2012 của Chính phủ quy định về xử lý kỷ luật viên chức quy định: “Viên chức bị xử lý kỷ luật có quyền khiếu nại đối với quyết định kỷ luật theo quy định của pháp luật về khiếu nại”.

Khoản 2 Điều 3 Luật khiếu nại ngày 11/11/2011 quy định: “Khiếu nại và giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính trong đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước được áp dụng theo quy định của Luật này”.

Quyết định kỷ luật viên chức của Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ea Trol, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên và Trường Trung học phổ thông Đồng Yên, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang là quyết định hành chính, bởi lẽ: khoản 1 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính ngày 25/11/2015 giải thích “quyết định hành chính là văn bản do cơ quan nhà nước, cơ quan tổ chức khác hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan, tổ chức đó ban hành, quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính, được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể”.

Theo Điều 4 Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 03/10/2012 quy định chi tiết một số điều của Luật Khiếu nại, việc khiếu nại quyết định kỷ luật cán bộ, công chức; thời hiệu khiếu nại; thời hạn giải quyết khiếu nại; thẩm quyền giải quyết khiếu nại; trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại đối với quyết định kỷ luật của công chức, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập, người lao động trong doanh nghiệp nhà nước thực hiện theo quy định về khiếu nại, giải quyết khiếu nại quyết định kỷ luật cán bộ, công chức tại Chương IV của Luật Khiếu nại và Nghị định này.

Về khiếu nại, thời hiệu, hình thức, thời hạn thụ lý giải quyết khiếu nại tại các Điều 47, 48 và 49 (Chương IV) Luật Khiếu nại quy định: Khiếu nại quyết định kỷ luật là việc người bị kỷ luật có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Thời hiệu khiếu nại lần đầu là 15 ngày, kể từ ngày cán bộ, công chức nhận được quyết định kỷ luật. Thời hiệu khiếu nại lần hai là 10 ngày, kể từ ngày cán bộ, công chức nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu; đối với quyết định kỷ luật trường hợp bị kỷ luật buộc thôi việc thì thời hiệu khiếu nại lần hai là 30 ngày, kể từ ngày cán bộ, công chức nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. Nếu người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hiệu vì ốm đau, thiên tai, địch họa, đi công tác, học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác thì thời gian có trở ngại đó không tính vào thời hiệu khiếu nại.

Hình thức, việc khiếu nại phải được thực hiện bằng đơn, ghi rõ ngày, tháng, năm; họ, tên, địa chỉ của người khiếu nại; nội dung, lý do khiếu nại, yêu cầu của người khiếu nại. Đơn khiếu nại lần đầu phải được gửi đến người đã ra quyết định kỷ luật. Đơn khiếu nại lần hai được gửi đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai.

Sau khi thực hiện các thủ tục này, nếu không nhất trí với các quyết định  giải quyết lần một, lần hai thì người khiếu nại vẫn có quyền khởi kiện vụ án hành chính được quy định tại điểm k khoản 1 Điều 54 và điểm i khoản 1 Điều 56 Luật Khiếu nại.

Mặc dù bản án sơ thẩm số 01/2018 ngày 31/01/2018/LĐ-ST của Tòa án nhân dân huyện Bắc Quang quyết định không chấp nhận yêu cầu hủy Quyết định kỷ luật số 01/QĐKL-VC ngày 18/11/2016 của ông Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Đồng Yên, song đối chiếu với nội dung hướng dẫn tại Điều 4 Nghị định số 75/2012/NĐ-CP của Chính phủ, tôi cho rằng trong trường hợp này, Tòa án nhân dân huyện Bắc Quang phải căn cứ vào điểm 6 Điều 11, Điều 48 Luật Khiếu nại và Điều 123 Luật Tố tụng hành chính để ra quyết định trả lại bà Nhung đơn khởi kiện.

Nguyên nhân có những ý kiến khác nhau về việc xử lý khiếu nại của viên chức bị kỷ luật “buộc thội việc”, theo tôi là do pháp luật quy định thiếu đồng bộ. Nếu theo Luật Viên chức, áp dụng giải quyết theo quy định của pháp luật về lao động nhưng trong Bộ luật Lao động lại không có khái niệm kỷ luật “buộc thôi việc”.

Sau khi có Luật Viên chức, Chính phủ đã có văn bản hướng dẫn về trình tự, thời hạn, thời hiệu thủ tục xử lý trường hợp viên chức bị kỷ luật bằng hình thức “buộc thôi việc”, nhưng rất tiếc trong Luật Tố tụng hành chính ngày 25/11/2015 lại không đưa chủ thể viên chức vào đối tượng điều chỉnh của Luật này.

Để khắc phục thiếu sót trên và bảo đảm tính đồng bộ của pháp luật, chúng tôi kiến nghị bổ sung vào điểm 5 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính hai từ “viên chức” sau từ “công chức”.

Luật gia Nguyễn Thành Minh