Có những người cái thiện tự trong căn cốt người ta, chi phối mọi suy nghĩ, hành vi và ứng xử của con người đó. Dẫn chứng mới nhất là trường hợp góa phụ người Chăm ở Phú Yên, nuôi 3 con nhỏ, nhà rất nghèo mà khi trúng thưởng 1,2 tỉ đồng từ chai nước Number 1 chị đã kiên quyết không dám nhận vì cho rằng tiền không thể tự trên trời rơi xuống và lo sợ tiền nhiều như vậy thì cuộc đời mình và con cái sẽ gặp bất trắc, cứ ở yên cho nó lành. Phải sau rất nhiều sự vận động, giúp đỡ, thuyết phục của chính quyền và đoàn thể, chị mới đồng ý nhận. Quả là "trời có mắt", chị sẽ thoát nghèo, các con chị sẽ được học hành đến nơi, đến chốn.
Trong đời sống xã hội, chúng ta bắt gặp không ít những trường hợp mà cái thiện trong con người thể hiện ra cách ứng xử như một sự mặc định, hiển nhiên phải thế. Bốn mẹ con đi làm thuê, không có việc phải về quê với chặng đường hơn 1.300km trên 2 cái xe đạp cà tàng. Chứng kiến tình cảnh này, bao nhiêu người thiện tâm xúm vào giúp đỡ, số tiền hàng chục triệu đồng nhưng 4 mẹ con chỉ xin nhận số tiền vừa đủ để họ làm lộ phí, ăn uống, còn lại "xin dành cho những người gặp hoàn cảnh như chúng tôi". Trước đó, một cụ già cô đơn và cơ cực bán vé số được những tấm lòng thiện nguyện đã giúp cụ 70 triệu đồng, cụ chia sẻ số tiền đó với những người đồng cảnh như mình.
Ngược lại, cũng không ít cái ác xảy ra trong xã hội ta, nhỏ như đạp đổ mẹt hoa quả của người bán hàng rong trên xe hoặc đè bẹp những mớ rau bày trên vỉa hè, lớn hơn như cướp tiền của người mù bán vé số, lớn hơn nữa là các vụ lừa đảo đẩy người ta vào vòng lao lý nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc lợi dụng lúc người khác gặp hoạn nạn để thâu tóm đất đai, tiền bạc. Hy vọng là "trời có mắt", "ác giả, ác báo" mà thôi!
Sự trừng phạt của pháp luật cũng không ngoài mục đích để những người phạm tội, gây ra cái ác phục thiện. Trẻ vị thành niên, đói quá mà ăn cướp 2 cái bánh mì thì cũng đừng phạt tù, chỉ răn dạy để các em có cơ hội sửa chữa lỗi lầm, không bao giờ phạm tội nữa. Có những kẻ phạm tội ác tày trời, khung hình phạt lên tới mức tử hình, lì lợm, bất chấp mọi thứ mà gặp được vị Luật sư nhân từ, hiểu biết đã đánh thức lương tâm ít ỏi còn sót lại trong con người ấy, gã tử tù trong lúc đợi thi hành án, biết ăn năn, hối lỗi gửi thư xin lỗi gia đình mình và người thân của nạn nhân, dặn dò con cái sống tử tế đừng theo vết xe đổ của bố. Đó cũng là một sự phục thiện!
Trong lúc hoạn nạn vì đại dịch hiện nay, cái ác và cái thiện trong mỗi con người đều có cơ hội bộc lộ. Dư luận xã hội cổ súy cho cái thiện lên ngôi đồng thời phê phán cái ác và bao giờ cũng mở đường và khuyến khích sự phục thiện.
NHỊ NGỌC
Nghị quyết của Chính phủ về mua sắm thuốc, vật tư, trang thiết bị phục vụ phòng chống dịch Covid-19
