Ảnh minh hoạ.
Tại phiên tòa sơ thẩm, Tòa án xét xử A., B. về tội “Mua bán bộ phận cơ thể người”, A. bị xử phạt 36 tháng tù, B. bị xử phạt 15 tháng tù. Sau khi xét xử, A. kháng cáo, B. không kháng cáo nên Tòa án đã ra quyết định thi hành án đối với B. Tuy nhiên, Tòa án cấp phúc thẩm đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại do có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm. Về vấn đề này, hiện nay còn quan điểm khác nhau.
Quan điểm thứ nhất: Do Luật Thi hành án hình sự năm 2019 không quy định về trường hợp bản án sơ thẩm khi bị Tòa án cấp phúc thẩm hủy toàn bộ thì Tòa án cấp sơ thẩm phải ra quyết định hủy quyết định thi hành án đã ban hành nên Tòa án chỉ cần thông báo cho cơ quan thi hành án hình sự biết về việc bản án sơ thẩm đã bị Tòa án cấp phúc thẩm hủy để cơ quan thi hành án hình sự trả tự do cho B.
Quan điểm thứ hai: Mặc dù Luật Thi hành án hình sự năm 2019 không quy định nhưng để cơ quan thi hành án hình sự có căn cứ trả tự do cho B. thì Tòa án cấp sơ thẩm cần phải ban hành quyết định hủy quyết định thi hành án đối với B.
Tác giả đồng tình với quan điểm thứ nhất mặc dù Luật Thi hành án hình sự chưa quy định rõ về trường hợp nêu trên. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 343 Bộ luật Tố tụng hình sự, bản án, quyết định và những phần của bản án, quyết định sơ thẩm của Tòa án không bị kháng cáo, kháng nghị thì có hiệu lực pháp luật kể từ ngày hết thời hạn kháng cao, kháng nghị. Bên cạnh đó, Điều 355 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định, Hội đồng xét xử phúc thẩm có quyền hủy bản án sơ thẩm và chuyển hồ sơ vụ án để điều tra lại hoặc xét xử lại, bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.
Ngoài ra, Điều 2 Luật Thi hành án hình sự năm 2019, bản án, quyết định của Tòa án được thi hành ngay theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự hoặc kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật theo quy định của Bộ luật Hình sự
Căn cứ các quy định nêu trên, khi Tòa án cấp phúc thẩm tuyên hủy bản án cấp sơ thẩm thì bản án cấp phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án, theo đó quyết định thi hành án đối với B không còn hiệu lực. Trong trường hợp này chỉ cần căn cứ vào bản án của Tòa án cấp phúc thẩm, Tòa án cấp sơ thẩm ra thông báo cho Cơ quan Thi hành án biết bản án cấp sơ thẩm đã bị hủy và đây cũng là căn cứ để trừ vào thời hạn chấp hành án cho B.
NGUYỄN THỊ KIM PHƯỢNG
Tòa án quân sự Khu vực Quân khu 9
